De Fabel van de illegaal 73, najaar 2005

Auteur: Ellen de Waard

Boekrecensie

Kafka en het asielrecht

Frans-Willem Verbaas was jarenlang asieladvocaat en werkt nu bij het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten. In "Er is thans geen grond…" heeft hij zijn ervaringen opgetekend. De titel verwijst naar een standaardformulering in de afwijzing van asielverzoeken. Het boek is een rondje door de mallemolen van de asielwetgeving geworden, gelardeerd met tientallen praktijkvoorbeelden. Het legt de kafkaeske bureaucratische nachtmerrie bloot die duizenden vluchtelingen jaar in jaar uit doorlopen.

Zo worden verhalen over martelingen standaard niet onderzocht, ondanks alle bepalingen in internationale verdragen. Nooit wordt contact gezocht met politieke oppositiepartijen die kunnen bevestigen dat een bepaalde vluchteling gevaar liep. Ambtsberichten geven vaak aan dat landen veilig zouden zijn, terwijl de bronnen waarop ze gebaseerd zijn dat tegenspreken. Asiel aanvragen is geen misdrijf, toch worden er veel vluchtelingen in gevangenissen opgesloten. En ondanks het kinderrechtenverdrag worden de belangen van kinderen altijd ondergeschikt gemaakt aan het vreemdelingenbeleid. Ze worden simpelweg met hun ouders opgesloten en hun recht op scholing wordt gefrustreerd. Het gros van de vluchtelingen wordt afgedaan als economische gelukzoekers. Maar de meesten komen toch echt uit oorlogsgebieden of landen met een repressief regime. Tolken merken dat de IND vluchtelingen bewust in de war brengt bij de verhoren en gekleurde en onvolledige verslagen schrijft. Andere tolken overschrijden juist zelf de grenzen door zich inhoudelijk te bemoeien en vooroordelen uit te spreken. En met absurde redeneringen of vergezochte argumenten maakt de IND vluchtelingen belachelijk om maar het gelijk aan zijn kant te krijgen.

Veel voorbeelden zullen zelfs doorgewinterde vluchtelingenondersteuners nog met stomheid achterover doen slaan. "De afgelopen jaren ontrolde zich voor asieladvocaten het ene nachtmerriescenario na het andere. Het asielrecht is het wilde westen van dat deel van het recht dat bestuursrecht heet", concludeert Verbaas. Geïnstrueerd door de regeringen van de afgelopen 15 jaar, is de IND er niet op uit om vluchtelingen te beschermen maar om hen af te wijzen, concludeert Verbaas. Wonderlijk genoeg komt hij niet tot een totale afwijzing van het beleid. "Doorgeschoten", noemt hij het slechts, want er zijn ook vluchtelingen die wel een status krijgen.

"Er is thans geen grond…", Frans-Willem Verbaas. Uitgeverij: De Arbeiderspers, € 14,95. ISBN: 9029563257.

Terug