De Fabel van de illegaal 75, maart/april 2006
Auteur: Jan Tas
Arbeiderssolidariteit loont
Werken in de horeca is berucht vanwege de hoge uitbuitingsgraad: veel slecht betaald zwart werk en veel misbruik van arbeiders zonder papieren. In Amsterdam lukt het soms toch om door gezamenlijke actie een vuist naar de bazen te maken.
Abutaleb werkte 6 maanden bij diverse restaurants van exploitant R. Hij werkte daar 6 of 7 dagen per week van 12:00 uur 's middags tot zelfs 3:00 uur 's nachts. Eerst kreeg hij het belachelijk lage bedrag van 25 euro per dag, en als kok daarna 30 euro, wat later werd omgezet tot duizend euro per maand. Een vooruitgang, maar nog steeds ver onder het CAO-loon. Toch vond zijn baas het teveel, want hij stopte met uitbetalen. Abutaleb had nog 1.200 euro van hem tegoed.
Via de Amsterdamse vluchtelingensteungroep ASKV kwam Abutaleb terecht bij Jan Müter van de organisatie Searchweb.(1) Die had zich al vaker ingezet voor arbeiders in de horeca. Samen met de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) (2) bedacht hij een strategie om het achterstallige loon terug te eisen. Op 17 november 2005 ging een groep van 15 mensen naar het restaurant om verhaal te halen bij Abutalebs baas. Die schrok eerst, en daarna sprak hij zichzelf steeds tegen. Hij zou Abutaleb niet kennen, maar hij zou hem wel onderdak hebben gegeven. Daarop dreigde hij de politie te bellen. Uiteindelijk vertrokken de activisten zonder resultaat. Men wilde later terugkomen. De volgende dag bleek dat niet meer nodig te zijn, want de baas betaalde Abutaleb eerst 500 euro en later de resterende 700.
Exitstrategie
De groep kreeg ook contact met een advocaat die een procedure wilde starten omdat Abutaleb volgens de CAO recht had op meer loon. Zo'n procedure kost de bazen veel geld en is een effectief middel om hen onder druk te zetten. Abutaleb wilde echter liever een deal sluiten met zijn baas, want een procedure zou vervelende gevolgen kunnen hebben voor zijn verblijf in Nederland. Dat is voor veel arbeidsmigranten een probleem. Ook is het lastig om een doeltreffende strategie te ontwikkelen voor zwart of illegaal werkende arbeiders die nog in dienst zijn bij hun baas en die loonsverhoging of betere arbeidsomstandigheden willen eisen. Tot nu toe eisten AGA en anderen achterstallig loon op als "exitstrategie". Arbeiders die al waren ontslagen, probeerden dat ontslag voor hun bazen zo duur mogelijk te maken.
Van de vakbonden hoeven arbeiders zonder papieren voorlopig weinig te verwachten. De FNV heeft wel aangekondigd om ook hun belangen te gaan behartigen. Müter heeft de bond voorgesteld om een inloopcentrum voor horecapersoneel op te zetten, maar dat is nog niet van de grond gekomen. "Ik denk ook niet dat ze dat zullen doen, omdat ze bang zijn voor hun achterban als zij illegale arbeiders zouden gaan ondersteunen", aldus een AGA-woordvoerder. Met hun strijdbare acties laten AGA en Searchweb zien dat arbeiderssolidariteit voorop moet staan, ongeacht verblijfsstatus of nationaliteit. Als arbeiders zich van onderop organiseren, kunnen ze meer macht tegenover de bazen opbouwen. Er gaat in ieder geval een dreiging vanuit, waardoor Amsterdamse horecabazen zullen gaan beseffen dat ze meer problemen kunnen krijgen wanneer ze hun arbeiders tekort doen.
Dit artikel is voornamelijk gebaseerd op "Amsterdamse anarchisten dwingen Thais restaurant achterstallig loon te betalen", Dirk Kloosterboer. Op: AGA-website.
Noten