De Fabel van de illegaal 76, mei/juni 2006

Auteur: Eric Krebbers

Boekrecensie

Na de strijd

In de jaren 80 was de strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika een van de belangrijkste thema's voor buitenparlementair links. Na de vrijlating van Mandela in februari 1990 kreeg de strijd in Zuid-Afrika een ander karakter en verloor de beweging in Nederland al snel de interesse. In april 1989 blokkeerden zo'n 10.000 activisten nog het Shell-laboratorium in Amsterdam-Noord, een jaar later kwamen er bij een soortgelijke blokkade in Den Haag hooguit 500 mensen opdagen. Dat was voor de overgebleven activisten toen moeilijk te verteren.

Ook anti-apartheidsactiviste Conny Braam vond het moeilijk om te gaan met de nieuwe situatie. Ze was in de jaren 80 vanuit Amsterdam nauw betrokken geweest bij het verzet in Zuid-Afrika. Daarover schreef ze eerder het boek "Operatie Vula". In haar nieuwe boek "Mandela op de koelkast" beschrijft ze het psychische proces dat ze doormaakt na de formele afschaffing van de apartheid. Het jarenlange leven onder stress eiste alsnog zijn tol.

Ze gaat voor het eerst naar Zuid-Afrika. In een klein dorpje maakt ze daar de eerste verkiezingen mee waarbij ook zwarten mogen stemmen. Ze komt in contact met leden van de voormalige doodseskaders, die haar uitnodigen om bij hen thuis fotoboeken te komen bekijken. Die blijken vol walgelijke foto's te staan van triomferende witte soldaten en zwaar verminkte zwarte lijken. Maar waarom willen ze die haar persé laten zien? Proberen ze ook hun verleden te verwerken? Braam heeft in Zuid-Afrika ook hartelijke ontmoetingen met kameraden die ze destijds in Amsterdam aan onderdak en een nieuwe identiteit heeft geholpen. Maar tegelijk vreest ze dat die wellicht niet goed met hun nieuw verworven macht om zullen kunnen gaan. Een boeiend verslag van een persoonlijke zoektocht, waarbij het joodse verleden van haar Amsterdamse flatje ook nog een rol speelt.

"Mandela op de koelkast", Conny Braam. Uitgeverij: Augustus, € 10,00. ISBN: 904570045X.

Terug