De Fabel van de illegaal 80/81, winter 2007

Auteur: Jelle van Buuren

Big Brother meets Eurodac

Nederlandse agenten kunnen geen vingerafdrukken nemen. Dat beeld dringt zich op na lezing van het jaarverslag van Eurodac over 2005. Daar werkt men aan een gigantische Big Brother-database met gegevens van vluchtelingen.

Vingerafdrukken nemen

Eurodac is een databank waarin de vingerafdrukken worden geplaatst van alle mensen die in de EU asiel aanvragen, of die opgepakt worden bij een "illegale grensoverschrijding" of binnenlandse illegalencontrole. Via Eurodac hoopt men steeds beter na te kunnen gaan of een vluchteling niet al eerder in een andere EU-lidstaat asiel heeft aangevraagd. Want de EU-landen hebben afgesproken dat vluchtelingen slechts eenmaal in één land asiel mogen aanvragen. Mocht uit de vingerafdrukkenvergelijking bijvoorbeeld blijken dat een Iraniër die zich in Nederland meldt, eerder asiel heeft aangevraagd in Italië, dan wordt hij linea recta terug naar Italië gestuurd. Dat land is volgens de afspraken de eerstverantwoordelijke voor de behandeling van het asielverzoek en de eventuele uitzetting.

Leesbaar

Maar dan moeten die vingerafdrukken wel leesbaar zijn. Gemiddeld weigert het Eurodac-systeem 6 procent van de door de lidstaten aangeleverde vingerafdrukken. Nederland weet echter het dubbele te halen. Twaalf procent van de door Nederland aangeleverde vingerafdrukken zijn van dermate beroerde kwaliteit dat ze worden geweigerd door het computersysteem. Dat is nog netjes vergeleken met Finland met z'n weigeringspercentage van 19 procent, maar steekt schril af tegen de 2 procent van Duitsland. Eurodac heeft met meer problemen te kampen. Niet alle landen sturen de vingerafdrukken even snel door. De Grieken doen er bijvoorbeeld 30 dagen over, terwijl andere landen het klusje binnen een dag klaren. Dat zint de Europese Commissie niet. Stel, een vluchteling wordt aan de Griekse grens gesnapt en reist daarna door naar Duitsland. Daar checkt men binnen een dag Eurodac, waar de vingerafdrukken uit Griekenland echter nog lang niet zijn aangekomen. Omdat er dan geen "match" is, moet Duitsland het asielverzoek behandelen, terwijl Griekenland daar volgens de afspraken verantwoordelijk voor is. En dat terwijl alles erop gericht is om vluchtelingen buiten de deur te houden. "De grote vertraging in de aanlevering van vingerafdrukken en de lage kwaliteit van opgestuurde vingerafdrukken blijven grote zorgen van de Europese Commissie", constateert het jaarverslag.

Wat leert dat verslag nog meer? Nederland kon in 2005 ruim 1.200 vluchtelingen afschuiven met het verhaal dat een ander land verantwoordelijk is. De meesten hadden al eerder asiel aangevraagd in Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland en Zweden. Omgekeerd kreeg Nederland de verantwoordelijkheid teruggeschoven voor 1.365 asielverzoeken. Daarnaast trof Nederland slechts 29 vluchtelingen aan bij "illegale grensoverschrijdingen", die al eerder in een ander land asiel hadden aangevraagd. "Verbazingwekkend weinig", constateert de Europese Commissie. Bij binnenlandse controles trof Nederland daarentegen weer bijna 2.000 vluchtelingen aan die eerder in een ander land asiel hadden aangevraagd.

Goudmijn

Wat levert Eurodac de overheden nu helemaal op? In 16 procent van alle asielverzoeken bleek dat de vluchteling al eerder in een ander land asiel had geprobeerd te verkrijgen. En dat kost dan een slordige 8 miljoen euro om te achterhalen. Maar een kniesoor die daar op let. Want Eurodac is een goudmijn in de ogen van de autoriteiten. Nu mogen de vingerafdrukken alleen nog gebruikt worden om vast te stellen welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek. Maar over enige tijd, als de Europese plannen ingevoerd zijn om databanken aan elkaar te verknopen en toegankelijk te maken voor politie- en inlichtingendiensten, krijgen deze diensten gratis en voor niks toegang tot de gegevens van honderdduizenden vluchtelingen. En dan is Eurodac zijn geld dubbel en dwars waard.

Terug