De Fabel van de illegaal 89/90, winter 2008
Auteur: Gerrit de Wit
Turkse nationalisten roeren zich ook in Nederland
De recente oorlogshandelingen tussen het Turkse leger en de Koerdische afscheidingsbeweging PKK zorgen ook voor spanningen in Nederlandse en andere West-Europese steden. Grote groepen nationalistische Turken gingen de straat op om te protesteren tegen de PKK. Onder hen veel aanhangers van de extreem-nationalistische Grijze Wolven.
Demonstratie in Utrecht op 28 oktober 2007
|
In oktober 2007 laaiden de gevechten tussen de PKK en het Turkse leger weer op. Aan beide zijden vielen slachtoffers. Een achttal Turkse soldaten werd door de PKK krijgsgevangen genomen en uiteindelijk weer vrijgelaten. Nationalisten en moslims in Turkije gingen met honderdduizenden de straat op om te protesteren tegen de PKK. Ze eisten dat het leger korte metten zou maken met de PKK-strijders, en dan vooral met de naar schatting 3 duizend die zich schuil houden in de bergen van het aangrenzende Noord-Irak en van daaruit regelmatig militairen in Turkije aanvallen. De Turkse regering bracht daarop 100 duizend militairen samen aan de Iraakse grens. Ondanks grote internationale druk trok het Turkse leger begin december kortstondig de grens over en vermoordde daar naar eigen zeggen tientallen PKK-strijders. Dat wordt overigens door de Koerden zelf ontkend.
Grijze Wolven
De oplaaiende gevechten blijven niet zonder gevolgen voor Nederland. Eind oktober probeerden nationalistische Turken tot twee keer toe het gebouw van een Koerdische vereniging in Arnhem in de fik te zetten. Ook sneuvelden er ruiten bij Koerdische verenigingen in Den Haag. In Doetinchem liepen de spanningen uit op een gevecht tussen tientallen Koerden en Turken. In het laatste weekend van oktober demonstreerden 200 nationalistische Turkse jongeren in Nijmegen tegen de “terroristische” PKK. “We willen de militairen steunen en eren, en iedereen laten zien dat ons moederland heilig is”, aldus een van de demonstranten. In Utrecht hielden duizenden Turken een protestmars tegen de PKK en terrorisme in het algemeen. Men riep op tot “één onverdeeld Turkije”. Er werden veel Turkse vlaggen meegedragen, maar ook een paar Grijze Wolven-vlaggen met drie halve manen. Tevens maakten veel aanwezigen, maar zeker niet iedereen, het Grijze Wolven-gebaar, waarbij de vingers een wolvenkop uitbeelden. Op een spandoek stond de tekst “Turkije, tot uw orders!”, een duidelijke indicatie dat nationalistische Nederlandse Turken in het geweer willen komen als Turkije bedreigd wordt. Een enkele ruit sneuvelde en een groepje nationalisten zocht de confrontatie met de ME. Ook in Amsterdam, Arnhem, Haarlem en Dordrecht gingen de nationalisten datzelfde weekend de straat op. Verder nam de luchtvaartpolitie de sleep van een reclamevliegtuigje in beslag dat net daarvoor boven een aantal grote steden had gevlogen. Er stond een voor Koerden beledigende tekst op.
Een week later demonstreerden in Deventer een kleine duizend Turken tegen de PKK. Ze hadden spandoeken bij zich met teksten als “Stop PKK” en “Verbied de PKK in Nederland”. Vooraan de stoet werd een portret meegedragen van Kemal Atatürk, de grondlegger van de eenheidsstaat Turkije en het symbool van de nationalistische Turken. Ook bij deze demonstratie werd veelvuldig het Grijze Wolven-gebaar gemaakt en werden Grijze Wolven-vlaggen ontrold. De demonstranten legden een krans bij het Turkse consulaat in de stad, ter ere van “de slachtoffers van de PKK”. In hetzelfde weekend was het ook de beurt aan de Koerden die met meer dan 1.500 mensen bijeen kwamen op het Malieveld. Ze hadden spandoeken bij zich met daarop teksten als “We kiezen voor een vreedzame oplossing”, “Vrijheid voor Koerdistan” en “Geen oorlog maar dialoog”. Ook riepen ze leuzen als “Turkije terroristen”.
Turks nationalisme
Eind november was het weer de beurt aan de Turkse nationalisten. In Den Bosch protesteerden ze met 300 mensen tegen de PKK. “Koerden zijn onze broeders, PKK zijn de boosdoeners”, was een van de leuzen. Maar voor de Turkse nationalisten zijn Koerden slechts “broeders” zolang ze niet streven naar afscheiding of meer autonomie. Anders zijn het in hun ogen allemaal PKK-ers waarmee korte metten gemaakt moet worden. Daarbij is het opmerkelijk om juist Grijze Wolven te zien ageren tegen terrorisme, want in Turkije waren in de paramilitaire doodseskaders veel Grijze Wolven actief.
Ook in Duitsland en België gingen duizenden Turkse nationalisten de straat op. In meerdere Duitse steden waren demonstraties die zo nu en dan flink uit de hand liepen. Nationalisten, onder wie Grijze Wolven, probeerden Koerdische verenigingen en buurthuizen te bestormen. Dat ging gepaard met het nodige geweld. In België was het niet anders. Daar werden bij protesten auto’s en een tram vernield. Ook het interieur van een Armeens café werd gesloopt. Zo’n 100 nationalisten werden gearresteerd. Bij de demonstraties in West-Europa liepen zeker niet alleen maar aanhangers van de Grijze Wolven en hun partij MHP rond. Het nationalisme in Turkije en in de Turkse gemeenschap in West-Europa zit namelijk diep en is wijdverspreid.
Demonstratie in Utrecht op 28 oktober 2007
|
MHP
In juli 2007 vonden er in Turkije parlementsverkiezingen plaats. De leidende islamitische partij AKP van premier Recep Erdogan wist ze te winnen, ondanks felle oppositie van de Kemalisten en het leger, die in de islamitische partij een bedreiging zien voor het seculiere karakter van Turkije, en natuurlijk de eigen machtspositie. De pro-Koerdische partij DTP wist, via een omweg met onafhankelijke kandidaten, 20 van de 550 parlementszetels te winnen. De MHP keerde na jaren weer terug in het parlement en bezet nu 70 zetels. De ideologie van de extreem-nationalistische partij heeft ook islamitische elementen, en is verder duidelijk antisemitisch, anti-socialistisch, tegen Koerden en Armenen, en tegen de aansluiting van Turkije bij de EU. MHP-aanhangers zijn oververtegenwoordigd in Turkse veiligheidsdiensten, die bekend staan om hun martelingen. Ook zijn ze actief in paramilitaire organisaties en de maffia.
De verkiezingsoverwinning van de MHP hangt samen met het groeiende nationalisme in Turkije dat wordt gestimuleerd door de hetze tegen de PKK. De Turkse media doen daar gewillig aan mee. Een paar maanden eerder stond heel Turkije op z’n kop toen de regerende AKP de islamitische Abdullah Gül naar voren schoof als presidentskandidaat. Honderdduizenden aanhangers van de MHP en de seculiere partij CHP protesteerden daartegen. Door de verkiezingsoverwinning van de MHP winnen de Grijze Wolven in Turkije en in West-Europa weer aan invloed. De kracht van de PKK is daarentegen juist tanende. Veel Koerden zijn namelijk de voortdurende oorlog zat en willen rust. Daarbij heeft de regerende AKP de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in Oost-Turkije, tot tevredenheid van veel Koerden. In de Koerdische steden kreeg de partij bij de verkiezingen dan ook over het algemeen meer stemmen dan de onafhankelijke kandidaten van de Koerdische nationalisten. Daarbij speelde de islamitische oriëntering van de AKP voor de overwegend islamitische Koerden een doorslaggevende rol.
Mensenrechten
Ondertussen zijn veel Turken ook de ruzies tussen de militairen en de AKP zat. Na het doordrukken van Gül als president heerst er nu een patstelling, waarbij zowel de AKP als de militairen, nationalisten en seculieren zich rustig houden. De beide kampen komen langzaam nader tot elkaar en gingen in oktober de straat op om gezamenlijk te protesteren tegen de PKK. De crisis en het nationalistische antwoord daarop brengen “de natie” samen. De “autochtone” linkse beweging in West-Europa houdt zich overigens grotendeels afzijdig van de oplopende spanningen. De identificatie met nationale bevrijdingsbewegingen is niet meer vanzelfsprekend, zoals dat vroeger wel het geval was. De PKK bleek bijvoorbeeld een totalitaire organisatie met weinig ruimte voor kritiek. Mogelijk speelt ook mee dat de Koerden in Irak nauw samenwerken met de Amerikanen. Dat zet in delen van de linkse beweging kwaad bloed. Aan de andere kant draait de kwestie niet in eerste instantie om solidariteit met de PKK, maar om de mensenrechten van de Koerden in Turkije. Tienduizenden Koerden hebben de afgelopen tientallen jaren het leven gelaten door toedoen van het Turkse leger. Hun dorpen zijn platgewalst en ze worden nog steeds als tweederangsburgers behandeld. In Turkije is het ook meer regel dan uitzondering dat Koerdische partijen verboden worden en hun parlementsleden in de gevangenis belanden. Ook de DTP wordt nu het werk in het Turkse parlement onmogelijk gemaakt. Justitie is alweer uit op een partijverbod en wil de Koerden uit het parlement werken, omdat ze een gevaar voor de eenheidsstaat zouden vormen.
Terug