De Fabel van de illegaal 89/90, winter 2008

Auteur: Gábor Kovács

(Boekrecensie)

Hedendaags antisemitisme

In zijn boek “Antisemitisme in zijn hedendaagse variaties” neemt Philo Bregstein het antisemitisme in heden en verleden onder de loep. Veel van de hoofdstukken zijn eerder gepubliceerde essays, waarin Bregstein zich buigt over het voor- en na-oorlogse antisemitisme in Nederland, en de verschillen en de continuïteiten die daarin te bespeuren vallen. Verder gaat hij in op het anti-zionisme in al zijn verschijningsvormen, en blijft ook Theo van Gogh niet buiten schot. Bregstein is een van de zeldzame intellectuelen in Nederland die Van Gogh durft aan te vallen op wat hij was: een racist en een antisemiet. Rond Van Gogh is “een nieuwe vorm van politiek correct rechts post-Fortuyn-denken” ontstaan, zo stelt Bregstein. Pas als je rechts genoeg bent, tel je vandaag de dag mee in de samenleving. Dissidente stemmen worden afgedaan met de banvloek “multiculturalisme”.

Interessant is ook dat Bregstein uitgebreid aandacht besteedt aan antisemitisme binnen links. Daarbij noemt hij De Fabel van de illegaal als een van de gunstige uitzonderingen. Hij toont overtuigend aan hoe diep het antisemitisme nog steeds is genesteld in kringen van activisten, politici en opiniemakers, waaronder de beruchte Gretta Duisenberg. “Mijn persoonlijke ervaring in discussies met pro-Palestijnse linkse Nederlandse intellectuelen is dat hun identificatie met het lot van de Palestijnen vaak gepaard gaat met gebrek aan belangstelling voor de geschiedenis van het zionisme of de ontstaansgeschiedenis van de staat Israël. Bij voorbaat wist men dat Israël een koloniaal, imperialistisch land was, waar de Palestijnen het slachtoffer van waren”, aldus Bregstein.

Hij is een groot bewonderaar van Léon Poliakov, die baanbrekende boeken schreef over de ontwikkeling van het antisemitisme. Waren de Joden eerst “vreemd” vanwege hun monotheïstische godsdienst, na de opkomst van het christendom werden ze stelselmatig afgeschilderd als godsmoordenaars. Waar Poliakov ook de eerste in was, was het aantonen van antisemitisme bij Verlichtingsdenkers als Voltaire, Hegel, Kant en Marx. Bregsteins boek is een aanrader voor iedereen die meer wil weten over antisemitisme. Het leest gemakkelijk weg door de vlotte schrijfstijl en een vleugje humor.

“Antisemitisme in zijn hedendaagse variaties”, Philo Bregstein. Uitgeverij: Mets & Schilt, € 19,90. ISBN: 9789053305171.

Terug