De Fabel van de illegaal 91, voorjaar 2008

Auteur: Sandor Schmits

Italiaanse deportaties voorbode voor de rest van de EU?

De vrijheid van vestiging is nog amper ingevoerd voor alle Europeanen of hij wordt alweer ingeperkt. Diverse landen, waaronder Nederland, zijn namelijk hard bezig om de wettelijke mogelijkheden te creëren om EU-burgers te deporteren. Italië heeft daarbij een voorsprong genomen door tijdens een gewelddadige en racistische campagne Roemenen en Roma uit te zetten.

Roma in Roemenië
Terwijl ongenode vluchtelingen en migranten van buiten de EU met alle mogelijke middelen worden tegengehouden en gedeporteerd, hebben EU-burgers officieel meer rechten. Naast een vrij verkeer van goederen kent de EU namelijk ook een relatief vrij verkeer van mensen, waarbij de rijken wel zoals te doen gebruikelijk worden voorgetrokken. Maar in principe mogen EU-burgers zich vrij in alle EU-landen vestigen en dus niet gedeporteerd worden. Daar mag alleen een uitzondering op gemaakt worden wanneer iemand een ernstige bedreiging zou vormen voor de samenleving. En precies die regel wordt nu door Italië ingezet om ongewenste Roemeense en Roma migranten het land uit te jagen. Zo worden de rechten van de nieuwe Europeanen al snel weer uitgehold.

Moord

Op 30 oktober 2007 werd in Rome een vrouw verkracht en vermoord door een Roemeense Roma man. Dat leidde tot een explosie van racistisch geweld tegen Roemenen en Roma. Burgemeester Walter Veltroni wilde dezelfde dag nog maatregelen laten nemen. Er waren ‘s avonds namelijk belangrijke voetbalwedstrijden en hij verwachtte dat de vaak uiterst rechtse voetbalsupporters een klopjacht zouden houden op Roemenen.(1) Hij sprak van een “nationale noodtoestand” en wilde desnoods de grenzen sluiten voor Roemenen. Hij maakte zich duidelijk meer zorgen om ordeverstoringen dan om het welzijn van de Roemeense inwoners van zijn stad. Nog dezelfde avond riep premier Prodi de ministerraad bijeen. Die stemde unaniem in met een decreet waardoor alle provinciale prefecten EU-burgers met een strafblad mogen laten deporteren.

Het instellen van het decreet vormde het voorlopige dieptepunt van de golf van racisme tegen Roemenen in het algemeen en Roma in het bijzonder. Na het vervallen van de visumplicht voor Roemenen in 2001 en de algemene opening van de grenzen in 2007 kwamen veel Roemenen naar Italië om er te werken. In Roemenië heersen slechte economische omstandigheden en een enorme werkloosheid, terwijl er in Italië juist veel lage lonen-banen zijn. Migranten komen er relatief makkelijk aan de bak. Italië heeft de op een na grootste zwarte economie van Europa en er wordt niet veel gecontroleerd.(2) Veel van de gemigreerde Roemenen zijn kostwinner van hun achterblijvende familie.

Een aanzienlijk deel van hen is van Roma-afkomst. Roma worden in Roemenië gezien als inferieur, en behandeld als tweederangsburgers en parasieten. Via hun vertrek naar Italië hopen ze ook te ontsnappen aan dat racisme. Maar helaas zijn ze in Italië niet veel beter af. De Roemenen, en Roma in het bijzonder, worden de laatste jaren steeds racistischer behandeld. Daarvoor werden vooral moslims en Albanezen nog gezien als oorzaak van alles dat mis was. Nu beweren onderzoekers dat Roemenen crimineler zouden zijn dan andere migranten als het gaat om moord, verkrachting, geweld, diefstal en afpersing. Ze zijn gedwongen om rond de grote steden te wonen in krottenkampen vol zelfgemaakte tenten van afval en plastic.

Knuppels

Het oplopende racisme komt regelmatig fysiek tot uitbarsting. Zo werd in de zomer van 2007 een aantal krottenkampen door buurtbewoners in brand gestoken. Behalve Roemenen waren toen ook Polen het slachtoffer. De Roemenen vormen weliswaar de grootste groep migranten, maar uiteindelijk is bijna iedereen uit Oost-Europa ongewenst. Na de moord in Rome kwamen de molotovcocktails al snel weer tevoorschijn en werd een Roemeens café in brand gestoken. Ook werd een groep Roemenen met messen en knuppels aangevallen. Fascistische groepen als Forza Nuova en Fiamma Tricolore organiseerden aanvallen op de krottenkampen, en ongeorganiseerde extreem-rechtse jeugdbenden maakten op straat jacht op Roemeense en Roma mannen. Triest genoeg probeerden veel Roemenen hun huid te redden door de Roma van alles de schuld te geven. Ook vertegenwoordigers van de Roemeense staat lieten zich in die racistische zin uit.

Inval in het kamp waar de moordenaar woonde
De Italiaanse staat droeg eveneens zijn steentje bij. Toen er vanaf een viaduct een molotovcocktail in een van de kampen werd gegooid, liet Veltroni dat kamp direct ontruimen. Hij gaf de slachtoffers zo nog een trap na. Ook vier andere kampen werden met een overmacht aan politie ontruimd en daarbij werden tientallen arrestaties verricht. Politiechefs en bestuurders begonnen direct lijsten aan te leggen en een dag na de invoering van het decreet waren er al 20 mensen gedeporteerd. De “post-fascistische” oppositieleider Gianfranco Fini maakte van de gelegenheid gebruik om voor meer deportaties te pleiten. “Je moet de problemen aanpakken door tienduizenden immigranten het land uit te zetten.”

Geen grenzen

Er was gelukkig ook veel protest tegen de golf van racistisch geweld. Feministen maakten zich er boos over hoe breed de Romeinse verkrachting en moord werden uitgemeten in de media, juist omdat de dader een Roemeense Roma man was. In Italië worden jaarlijks meer dan een miljoen vrouwen slachtoffer van seksueel geweld, waarvan 78 procent binnen de familie. Daar is nauwelijks aandacht voor. Opiniemakers en politici doen liever alsof seksueel geweld iets zou zijn van “de buitenlanders”, van moslims, Albanezen, Roemenen en Roma. En die leugen wordt ingezet om maatregelen te nemen die de migratie beperken en deportatie vergemakkelijken.

Een flink aantal feministische en lesbische organisaties organiseerde als reactie op 25 november - de internationale dag tegen geweld tegen vrouwen - een uiterst strijdbare demonstratie met de leus “Het geweld begint thuis en kent geen grenzen”. De organisatoren wilden duidelijk maken dat seksueel geweld een internationaal en intercultureel fenomeen is, dat zowel in islamitische als katholieke maatschappijen voorkomt. Wat daders van seksueel geweld gemeen hebben, is niet hun nationaliteit, cultuur of geloof, maar hun sekse. Om te benadrukken dat daders voornamelijk mannen zijn, werd vanuit de organisatie besloten dat dit keer alleen vrouwen mee mochten doen. Samen lieten 15 duizend vrouwen zien dat solidariteit en verzet tegen patriarchaat en racisme geen grenzen kennen. Onder de deelneemsters waren veel arbeidsters uit feministische gezondheidscentra en opvanghuizen, vrouwen uit de linkse sociale centra, migrantenvrouwen en een grote groep vrouwen en kinderen uit een van de Roma-kampen.(3)

Proefproject

Het verzet is helaas bij lange na niet sterk genoeg om het deportatiedecreet van de “centrum-linkse” regering van tafel te krijgen, zeker niet nu er inmiddels alweer een rechtse regering zit. Europa lijkt weinig moeite te hebben met de maatregel. Volgens een woordvoerder in Brussel bestaat bij de EU “vooralsnog de indruk dat Rome zich aan de regels houdt”. In Groot-Brittannië en Nederland wordt nu aan soortgelijke wetten gewerkt, hoewel Nederland eerder al op de vingers is getikt door het Europese Hof vanwege het deporteren van criminele EU-burgers. Het ministerie van Justitie is in de regio’s Rotterdam-Rijnmond en Haaglanden bezig met een proefproject om “notoire overlastveroorzakers” uit andere EU-landen na hun veroordeling het land uit te zetten. Volgens staatssecretaris Nebahat Albayrak is het project bijna gereed om beoordeeld te worden door het Europese Hof van Justitie.(4) De kans is groot dat het project goedgekeurd zal worden, zeker gezien de ervaringen van Italië. In de praktijk zullen dan in eerste instantie vooral Oost-Europeanen gepakt gaan worden.

Noten

Terug