De Fabel van de illegaal 91, voorjaar 2008

Auteur: Sandor Schmits

Eenzijdige geschiedschrijving door Leidse vluchtelingensteunorganisaties

Begin 2008 verschenen twee brochures over de recente geschiedenis van vluchtelingensteun in Leiden. Sociale geschiedschrijving is van het grootste belang, maar dan moet de strijd van onderop er niet uitgeschreven worden.

Brochure van initiatiefgroep "Leiden tegen uitzetting"
De organisatie met de wat te pretentieuze naam “Leiden tegen uitzetting” kwam met een boekje over de geschiedenis van “het Leids dossier”. Dat dossier bestond uit de 60 vluchtelingen voor wie men sinds 2003 in Leiden pleitte voor een pardon. “Leiden tegen uitzetting” was een verband van diverse sociale organisaties en politieke partijen en heeft zich eind 2007 opgeheven. Aan de hand van berichtgeving in kranten en foto’s geeft de brochure een overzicht van de georganiseerde bijeenkomsten en andere activiteiten. Het protest en de lobby van organisaties als “Leiden tegen uitzetting” hebben er flink toe bijgedagen dat het generaal pardon er uiteindelijk gekomen is.

De brochure is rijk geïllustreerd met foto’s van de eigen activiteiten en - opvallend genoeg - die van anderen. Dat is opvallend omdat het boekje geen enkele aandacht besteedt aan wat er de afgelopen 5 jaar in Leiden nog meer gebeurde rond vluchtelingen.(1) Te denken valt onder meer aan het kraken van een kerk voor dakloze vluchtelingen en een manifestatie tegen de omstandigheden die vluchtelingen in het asielzoekerscentrum tot zelfmoord aanzetten. Activiteiten die georganiseerd werden door vluchtelingen zelf in samenwerking met sympathiserende activisten van onderop, zoals die van De Fabel. Activiteiten die net zo goed deel uitmaken van de geschiedenis van Leidse vluchtelingen, maar die daar door de middenklassers van “Leiden tegen uitzetting” uitgeschreven worden. Ondertussen wel profiterend van het beeldmateriaal dat die acties opleverden, zonder onderschrift en zonder de makers van de foto’s zelfs maar te noemen. Nee, van protest van onderop moest “Leiden tegen uitzetting” nooit iets hebben. Dat werd al eens eerder pijnlijk duidelijk toen een van de prominenten van de organisatie tijdens een manifestatie probeerde te verhinderen dat kranten van De Fabel zouden worden uitgedeeld. Ze deed een poging ze af te pakken omdat “het daar niet over ging”.

STUV

De tweede brochure is uitgebracht naar aanleiding van het tienjarig bestaan van het Steunpunt Uitgeprocedeerde Vluchtelingen (STUV), de Leidse noodopvang. Dat boekje bevat een wat beter uitgewerkte geschiedschrijving met onder andere verhalen van vluchtelingen zelf, een uitleg van allerlei procedures, een beschrijving van de STUV-activiteiten en aandacht voor anderen die zich ook met vluchtelingen bezig houden. Van noodopvangen als STUV waren er helaas nooit genoeg en nu worden ze in razend tempo opgeheven. Via STUV hebben veel mensen financiële en juridische steun en onderdak gekregen. Daar staat tegenover dat de criteria om in aanmerking te komen voor hulp zo streng geformuleerd zijn dat de meeste van de illegaal gemaakte vluchtelingen en migranten ook bij STUV buiten de boot vallen, zo heeft De Fabel keer op keer moeten ervaren.

Helaas is ook de STUV-geschiedenis nogal gekleurd. Dat is goed te zien bij het stukje over de stichting Gezondheidszorg Illegalen Leiden (GIL). Het initiatief tot de oprichting van die organisatie voor medische hulp aan illegalen werd eind 1993 genomen door De Fabel. Begin 1994 sloten zich daar twee artsen bij aan en precies een jaar later werd de stichting GIL officieel opgericht.(2) STUV beweert echter doodleuk dat de club pas in 1998 is opgericht, en wel door die twee artsen. De Fabel komt bij STUV pas veel later in het stuk voor, en dan nog slechts als verwijsadres. Elders in de brochure wordt zelfs het GIL zelf even uit de geschiedenis geschreven. Het verhaal van een vluchteling wordt zo weergegeven dat de behandeling van zijn ziekte uitsluitend op het conto van STUV komt.

Het belang van geschiedschrijving kan bijna niet overschat worden. De geschiedenis biedt lessen voor de toekomst, inspiratiebronnen en ijkpunten voor vooruitgang. De progressieve middenklasse speelt helaas vaak de rol van geschiedvervalser door de strijd van onderop uit de geschiedenis te schrijven en zelf met de eer te gaan strijken. Nu worden dus weer de inzet, ervaringen en initiatieven weggepoetst van vluchtelingen en activisten van onder meer De Fabel. Hoe de middenklasse geschiedenis schrijft hebben activisten en vluchtelingen niet in de hand, maar voorkomen moet worden dat hun geschiedenisverhaal voor volgende generaties de enige variant is. Links moet daar dus via bijvoorbeeld tijdschriften en websites iets tegenover zetten.


Noten

Terug