De Fabel van de illegaal 91, voorjaar 2008

Auteur: Gerrit de Wit

Protest tegen inperking abortusrecht

Sinds de komst van de huidige regering Balkenende, met daarin de christelijke partijen CDA en ChristenUnie, ligt het recht op abortus meer onder vuur. Er wordt langzaamaan beknibbeld op het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. Christelijke en christenfundamentalistische organisaties als Schreeuw om Leven gedijen in die sfeer en voeren acties. Zo ook pro choice-activisten.

Demonstranten van Schreeuw om leven

Abortus was lange tijd illegaal. Ongewenst zwangere vrouwen die een abortus wilden, moesten zich wenden tot clandestiene en onhygiënische praktijken. Niet zelden leidde dat tot medische complicaties of zelfs tot de dood. Onder druk van liberalen en de feministische en socialistische bewegingen namen begin jaren 80 nipte meerderheden in de Eerste en Tweede Kamer de Wet afbreking zwangerschap aan. Die trad in 1984 in werking. De wet geeft ongewenst zwangere vrouwen zelfbeschikkingsrecht en dus een vrije keuze voor abortus. De wet kwam overigens niet zonder slag of stoot tot stand. Vooral de orthodox-christelijke Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) verzette zich er fel tegen, maar zonder succes dus. Daarna ging de VBOK zich meer en meer toeleggen op hulpverlening om zwangere vrouwen onder druk te kunnen zetten om af te zien van abortus. De VBOK zou hedentendage ongeveer 105 duizend leden, 50 beroepskrachten en duizend vrijwilligers tellen. In Gouda beschikt de vereniging over een opvanghuis voor ongewenst zwangere meisjes in moeilijke omstandigheden.

Schreeuw om Leven

Het activisme van de VBOK werd in 1985 overgenomen door de stichting Schreeuw om Leven. Die is fel tegen abortus, “uitdagende kleding” bij vrouwen, euthanasie, drank, homo’s en seks voor het huwelijk. Het woord van God vormt daarbij natuurlijk de leidraad. Schreeuw om Leven zetelt in Hilversum en staat onder leiding van Bert Dorenbos. Van 1974 tot 1987 was hij voorzitter van de Evangelische Omroep (EO), en in 1998 leidde hij een gebedsactie tegen de Gay Games in Amsterdam. Zijn vrouw, Willy Dorenbos, was tot 2004 bestuurslid van Schreeuw om Leven. Tegenwoordig houdt ze zich bezig met de hulpverleningsactiviteiten van de stichting. Die zijn erop gericht om ongewenst zwangere vrouwen te overreden om af te zien van abortus. De aanhang van de stichting moet gezocht worden in kringen van de SGP, de ChristenUnie en aanverwante christelijke en uiterst rechtse splinters.

Sinds jaar en dag organiseert de stichting maandelijkse wakes bij abortusklinieken, meestal op de eerste dag van de maand van 10 tot 12 uur. Naar eigen zeggen vinden die plaats in steden als Amsterdam, Rotterdam, Leiden, Groningen, Maastricht, Utrecht, Zwolle en Den Haag. Daar houden de fundamentalisten zich hinderlijk op, delen folders uit waarin abortus wordt vergeleken met de Holocaust en abortusartsen met nazi-collaborateurs, en zetten ongewenst zwangere vrouwen die voor een abortus komen onder grote psychische druk om daar van af te zien. Bijvoorbeeld door hen “moordenaar” toe te fluisteren of: “Ik zal bidden voor je kindje”. Soms is die aanpak succesvol, zo blijkt uit een relaas op de website van de stichting. “Prijs de Heer! Halleluja! Ze doet geen abortus!”, schrijft een christen nadat ze een vrouw in de wachtkamer aan het twijfelen bracht. De abortuskliniek in Goes ziet zich zelfs gedwongen om elke maand twee uur lang de deuren voor cliënten te sluiten om hen zo de confrontatie met de christenfundamentalisten voor de deur te besparen. Met zijn intimiderende benadering van artsen en cliënten brengt Schreeuw om Leven het recht van vrouwen op toegankelijke en veilige reproductieve zorg in gevaar. Er zou dan ook een straatverbod voor anti-abortusactivisten bij alle klinieken moeten komen.

Mars

Een andere vaste activiteit van Schreeuw om Leven is de jaarlijkse Mars voor het leven, altijd ergens in december in Amsterdam. In 2007 vond de anti-abortusmars plaats op 8 december. Honderden christenen verzamelden zich in het centrum. Op de Dam verzamelden zich tegelijkertijd zo’n 70 pro choice-activisten, daartoe opgeroepen door de organisaties “Baas in eigen buik - The return” (1) en “SGP Nee”.(2) Die maken duidelijk dat abortus “nog steeds niet vanzelfsprekend is. Sterker nog, het kabinet is bezig de mogelijkheden tot vroegtijdige zwangerschapsafbreking en anticonceptie te beperken”. De pro choice-demonstranten werden door de politie weggehouden van de mars. Na een aantal toespraken liepen ze in een strijdbare optocht richting Westermarkt. Ze werden vergezeld door een sambaband, en hadden actieborden, spandoeken en fluitjes bij zich. Aan het einde van de demonstratie volgde toch nog de gehoopte confrontatie met de christenfundamentalisten. Die kruisten namelijk de route. Een kleine groep activisten mengde zich in de mars en toonde daar de eigen actieborden en riep leuzen. De rest liep achter de mars aan en maakte herrie en tetterde door een megafoon. Dat leidde tot grote ergernis bij de christenen en de politie, die de grootste moeite had de twee groepen weer te scheiden. De mars eindigde bij de Noorderkerk. Daar gingen de fundamentalisten in gebed. Ook dat werd weer overstemd door een aantal joelende pro choice-activisten.

Leiden 18 december 2007. Een van de christenfundamentalisten afgepakt anti-abortus actiebord in de nachtelijke struiken (foto: Eric Krebbers)

Avondwakes

De Tweede Kamer ging op 18 december 1980 akkoord met de abortuswet. Daarom organiseert Schreeuw om Leven elk jaar op die dag avondwakes bij diverse abortusklinieken in het land. De christenen dragen dan actieborden bij zich, delen folders uit, branden fakkels en bidden met elkaar. Eind 2007 verzamelde zich in Leiden een groep van 25 anti-abortusactivisten. Maar er dook ook een groep van 15 pro choice-activisten op. Met het nodige duw- en trekwerk zorgde die ervoor dat de fundamentalisten niet voor de deur van de kliniek konden staan, maar slechts een eind verderop. Een paar actieborden werden afgepakt en vernield. De pro choice-activisten riepen leuzen als “Baas in eigen buik” en “Weg met de christenfundamentalisten”. Eén van hen werd gearresteerd omdat ze opruiende leuzen zou hebben geroepen. In Utrecht werd de wake ook succesvol verstoord. Daar pakten pro choice-activisten ook actieborden af en deponeerden die in de vuilnisbak. Dozen met fakkels en folders werden onderschept en op de straat leeggegooid. In Arnhem gebeurde min of meer hetzelfde. Helaas was er veel politie in de buurt waardoor 3 pro choice-activisten hardhandig gearresteerd werden. De rest van de groep ontkwam. De wake werd door de tegenactie voortijdig beëindigd. De politie kon de veiligheid van de pakweg 20 deelnemers namelijk “niet langer garanderen”. De organisatoren van de wake spraken van “een nederlaag”. De wakes in 9 andere steden gingen geruisloos voorbij. Volgens voorzitter Dorenbos is er de laatste twee jaar sprake van toenemende agressie tijdens de wakes. “De sfeer is vaak grimmig.” Hij sluit niet uit dat de tegenprotesten verband houden met het weer opgelaaide abortusdebat: “Sinds de ChristenUnie in de regering zit, merken wij dat mensen bang worden dat de mogelijkheden voor abortus worden teruggedraaid”.

Die angst is terecht. Door de nieuwe regering wordt er namelijk beknibbeld op het recht op abortus. Zo is er nu een betuttelende bedenktijd van 5 dagen ingevoerd bij overtijdsbehandelingen. Die minder ingrijpende behandelingen zijn voor vrouwen die niet langer dan 16 dagen over tijd zijn. Ook heeft de regering een werkgroep ingesteld die zich moet buigen over een nieuwe abortusrichtlijn waarin meer aandacht is voor alternatieven voor abortus. Daarbij moet gedacht worden aan het uitdragen van de zwangerschap en vervolgens adoptie, ongeacht de psychologische gevolgen daarvan. Op aandringen van staatssecretaris Jet Bussemaker van Volksgezondheid mag zelfs de anti-abortusorganisatie VBOK meepraten in de werkgroep. De VBOK heeft hiermee tot eigen tevredenheid een poot tussen de deur gekregen. De vereniging hoopt een rol te kunnen gaan spelen in de officiële besluitvormende gesprekken omtrent ongewenste zwangerschappen om zo abortus tegen te gaan. Het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGA) zit ook in de werkgroep en vindt het niets dat de VBOK er eveneens in deelneemt. De VBOK is immers uitgesproken tegen abortus en niet in staat om neutrale voorlichting te geven aan ongewenst zwangere vrouwen.

Noten

• 1. Zie: Baas in eigen Buik-website.
• 2. Zie: SGP Nee-website.

Terug