Gebladerte-reeks 26, maart 2004
Auteur: Harry Westerink
Van die en die kan je zeggen:
"Die stond aan de verkeerde kant,
die deugde niet".
Dat is gemakkelijk.
Je kijkt achterom,
twintig, dertig jaar terug
of nog langer geleden,
en dan zie je het glashelder.
Dan kun je een haarscherp oordeel uitspreken.
"Dat waren nazi's
en die,
die moesten onderduiken,
die hebben uiteindelijk voor de vrijheid hun leven gegeven.
Maar die anderen,
die bleven besluiteloos staan,
bleven wikken en wegen
totdat ze een ons wogen.
Ze kwamen pas in beweging
toen de kust weer veilig was.
Er zijn altijd te veel lafaards."
Je kunt de meetlat langs de mensen van vroeger leggen
en tot achter de komma uitrekenen
hoe heldhaftig of standvastig iemand is geweest.
Als een leraar deel je cijfers uit.
"Jij krijgt een acht plus, bravo,
maar jij, ja jij, jij bent niet meer dan een mager zesje waard.
En jij daar, schaam je.
Jij hebt je huiswerk niet gemaakt
en daarom sla ik je met een dikke drie om je oren."
Als het leven van anderen theater of film is geworden,
dan kun je het van een afstand bekijken
en je vermaken of ergeren.
Je bent geen deelnemer.
Maar ooit, over dertig of veertig jaar,
zullen anderen over jou oordelen.
Ze zullen jouw leven door een vergrootglas bespieden.
Dan zal jij op de snijtafel komen te liggen
en je moed, zelfkritiek en wilskracht,
of het gebrek daaraan,
zal in de verschroeiende zon ontbloot en ontleed worden.
Scherprechters zullen hun vonnis over je vellen.
En je loopt de levensgrote kans
om geboekstaafd te worden als halfslachtig, nalatig of onverschillig.
Want procentueel gezien vorm je eerder de regel dan de uitzondering.
Je bent maar,
je bent maar een mens met z'n natje en z'n droogje,
iemand die, als het erom spant,
eerder de veilige weg en dus de verkeerde kant zal kiezen.
Zo gaat dat immers,
Zo gaat dat in de meeste gevallen.