Februari 1999
Geschokt, dat waren ze allemaal: het solidariteitscomité,de bemiddelingscommissie, de kerk, en natuurlijk de hongerstakers zelf. Want slechts 13 van de 132 hongerstakers krijgen van staatssecretaris Cohen een verblijfsvergunning. Maar liefst 55 mensen moeten binnen 30 dagen het land verlaten, aldus Cohens ultimatum op 1 februari. Ook de overige 64 mensen wees hij af, maar zij mogen nog wel wachten op de uitslag van lopende rechterlijke procedures. Gezien het heersende beleid hebben ze nauwelijks kansen.
Ongeloof was er ook bij journalisten en meelevende burgers. Hoe kan er zo'n grote kloof bestaan tussen het verhaal van de hongerstakers en de beslissing van Cohen? Hadden de hongerstakers fabeltjes verteld? Of was de PvdA-er Cohen bang voor een breuk met regeringspartner VVD en speelde hij een politiek spelletje over de ruggen van de hongerstakers? Cohen gaf geen krimp en legde de verantwoordelijkheid voor het keiharde beleid bij de Tweede Kamer. Alleen als de Kamer het beleid zou willen wijzigen, zouden er meer dan 13 mensen een verblijfsvergunning kunnen krijgen. De regeringspartijen sloten de rijen en gingen volgzaam akkoord met Cohens beslissing.
De kerk, de bemiddelingscommissie en allerlei politici zeiden keer op keer dat de hongerstakers Cohen moesten vertrouwen. Onder enorme druk hebben zij toen de hongerstaking beëindigd. Ze voelen zich nu in de maling genomen. Cohen had toegezegd dat het arbeidsverleden zwaar zou meewegen in zijn beoordeling. Daarbij konden ook mensen die niet 6 jaar onafgebroken 200 dagen per jaar gewerkt hadden, in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. De belangrijkste drempel van de Zesjaarsregeling leek zo geslecht. Bovendien gaf Cohen aan dat hij kon afwijken van de peildatum. En eerdere uitzettingen zouden niet hoeven te leiden tot een afwijzing. Humanitaire factoren als ziekte en gezinsomstandigheden zouden ook meewegen.
Cohen heeft zijn beslissingen niet individueel gemotiveerd. Uit een analyse ervan blijkt dat hij de arbeidsduur niet of nauwelijks heeft meegewogen. Gezinssituatie en medische factoren lijken bij sommigen wel en bij anderen niet relevant geacht. Zo heeft iemand die bijna blind is wel een ver- blijfsvergunning, maar een ander die door een ongeluk zijn hand mist niet. Veel van de hongerstakers hebben fysieke en psychische problemen ten gevolge van het zware en vuile werk en het leven in de illegaliteit. Sommige mensen die nog een procedure hebben lopen, moeten toch het land uit. Ook heeft Cohen alleen informatie opgevraagd bij het GUO, en niet bij andere bedrijfsverenigingen als het GAK en de SFB. De hongerstakers, het solidariteitscomité en de advocaten zijn er daarom van overtuigd dat Cohen niet ruimhartig heeft beslist. Hij is slordig te werk gegaan en blijkt onvoldoende verstand van vreemdelingenrecht te hebben.
Om Cohens ongelijk te bewijzen zijn diverse dossiers voorgelegd aan de media, zodat de publieke opinie zich een mening kan vormen. Mogelijk worden ook 10 dossiers voorgelegd aan een deskundige op het gebied van vreemdelingenrecht. Die weet vantevoren niet of Cohen over die dossiers positief dan wel negatief heeft beslist. De deskundige zal er ook een oordeel over geven, zodat een vergelijking met Cohens beslissingen kan worden gemaakt. Leden van het solidariteitscomité Plus6min6 maken bovendien een uitgebreide analyse van alle dossiers en Cohens beslissingen. De bemiddelingscommissie zal die analyse gebruiken om na te gaan of Cohen zich aan zijn toezeggingen heeft gehouden. Mocht de commissie vinden dat dat niet het geval is , dan kan men Cohen daarmee confronteren.
Het overduidelijke onrecht dat mensen zonder papieren ook nu weer is aangedaan, heeft hen nog meer gesterkt om verder te strijden voor een menswaardig bestaan in Nederland. Niemand van de afgewezen mensen wil het land verlaten. Inmiddels hebben ze in Den Haag een eigen kantoortje betrokken en aansluiting gezocht bij het landelijk comité Geen mens is illegaal. Ze wisselen ervaringen uit met andere "witte illegalen" die de strijd met de politiek en met justitie aanbinden, zoals de hongerstakende vrouwen en mnnen in Amster- dam. Ook werken ze weer samen met de andere Haagse "witte illegalen" die niet met de hongerstaking meededen. Met een bus zijn ze op 9 februari naar Amsterdam gegaan om deel te nemen aan de picketline bij het PvdA-kantoor aan de Herengracht. "We hebben de eerste helft verloren, maar de wedstrijd is nog niet over", zo verwoordde een van de ex-hongerstakers de stand van zaken op 1 februari, de dag des oordeels.
Ellen de Waard