Actie-verslag, juni 1997
Auteur: Eric Krebbers
In het kader van de Eurotop in Amsterdam werd op maandag 16 juni een lawaaidemonstratie gehouden langs de hotels van de EU-regeringsleiders. Het was een jubeldemonstratie om de EU-bonzen toe te juichen voor hun doortastendheid in het vernietigen van de mensenrechten en het milieu. Deze demo is als gevolg van het artikel-140 gebeuren een beetje onderbelicht gebleven. Omdat het naar mijn idee in bepaalde gevallen een goede actievorm kan zijn, volgt hier een verslag van de jubeldemo.
De demonstratie is voor 22:00 uur gepland, maar rond die tijd hebben zich nog maar weinig demonstranten verzameld. Zondagavond zijn zo'n 350 mensen in 1 keer gearresteerd en ook op maandagavond zijn politie en ME weer massaal aanwezig. Het is voor veel mensen niet duidelijk of de demo nog doorgaat. Uiteindelijk hebben zich even voor 23:00 uur toch nog zo'n 150 mensen verzameld. Als er nog een groepje actievoerders luid toeterend op baktietsen komt aanrijden, komt de stemming er alsnog goed in.
Even later vertrekken we met een hoop kabaal richting het hotel van Chirac: Hotel Grand. Al snel ontstaat er een kat-en-muis spelleije met de politie, die ons op verschillende plekken staat op te wachten. Om niet te worden ingesloten slaan we steeds een andere richting in. Daardoor komen we onverwacht gemakkelijk op het plein bij het hotel uit. Een paar minuten lang wordt er voor het hotel flink lawaai gemaakt. Op het plein worden onmiddellijk twee linies ME opgesteld. Een tiental mensen kan nog net ontsnappen, maar op anderen wordt stevig ingehakt. Zij worden niet meer doorgelaten. Om ons niet zomaar te laten insluiten besluiten we maar weer eens verder te gaan. Er worden veel leuzen geroepen: "Euro nu! Euro nu! en "Meer censuur! Meer censuur!" Er volgt een kleine omzwerving, waarbij verschillende vluchtwegen door ME-busjes hermetisch worden afgesloten. We juichen alle linies even hard toe en roepen "Meer ME, Meer ME!" We worden ondertussen aardig opgejaagd. De demonstratie valt wat stil en de mensen raken enigszins geïntimideerd.
Als even later 4 stillen zich in de demo mengen, worden ze met op gepaste wijze onthaald. "Sssst! sssst! En terwljl het sissen aarzwelt, verstomt het gepraat onder de demonstranten. De stillen voelen zich duidelijk ongemakkelijk. Als het muisstil is, roept Iemand: "Een applausje voor onze stillen!" De hele groep demonstanten doet een stapje achteruit, waardoor de stillen geïsoleerd komen te staan. Iedereen begint te juichen en applaudiseren. Het spektakel is compleet. Elke dreigende actie van de smeris wordt vanuit de jubelaars met instemming begroet. Eerst met de leus "Meer politie, meer politie!" later overgaande in gejuich en applaus, "Bravo, bravo!"
Op de Amstelkade blijken we volledig omsingeld. Van verschillende kanten komen ME- peletons dichterbij. Een enorme overkil. De bedoeling is duidelijk, we worden langzaam maar zeker bijeen gedreven. Vanaf dat moment komt het eigenlijke idee achter de demo pas goed tot z'n recht. De ME nadert tot een paar meter. De eerste vreugdekreten komen op en worden al gauw door iedereen overgenomen "Meer censuur! Meer censuur! en "Meer asfalt, Meer asfalt!" Door gezamenlijk humoristische absurdistische leuzen te roepen wordt de spanning gebroken. De strijdbaarheid komt terug en de sfeer verandert.
Het duurt niet lang of we staan ingeklemd tussen twee peletons ME in volle gevechtsuitrusting. Deze theatrale vorm van strijdbaarheid blijkt voor de politie bedreigend en onvoorspelbaar. Even duiken er zelfs ME-ers met traangasgeweren op. We steken allemaal onze handen omhoog en roepen "Niet schieten! Niet schieten!" Traangas is de absurditeit ten top, want de linies staan niet veel meer dan 50 meter van elkaar.
Een aantal demonstranten gaat netjes op de stoep staan. "Kom op, aan de kant. Als ze zo graag willen vechten, dan hoeven wij daar niet zo nodig tussen te staan." En: "Laat ze het zelf maar uitvechten, kunnen we wedden wie er wint." Journalisten vragen de politie om opheldering: "Wat gaat er gebeuren?" Ze zijn verontwaardigd over het handelen van de politie. Sommigen nemen het zelfs voor de actievoerders op. "Waarom mogen ze niet weg? Ze hebben toch niets gedaan?" Er is inderdaad zelfs niet 1 ruitje aan gegaan. Ze krijgen niet echt antwoord. "We wachten op orders van hoger hand."
We staan ingesloten voor een luxe hotel, dat inmiddels ook door ME is afgezet. Een aantal maal komt een groep witte mannen in driedelig pak achter de ME langs het hotel in. Ook zij worden hartelijk toegejuicht: "Leve de rijken. Meer mannen in dure pakken!" De ME krijgt ook de nodige waardering met leuzen als "ME bedankt, ME bedankt!"
Het is een absurde situatie, een tijdelijke status quo tussen twee dreigende ME-linies in. Een combinatie tussen Big Brother en een tijdelijke autonome zone, maar wel met extreem veel media. Een aantal actievoerders gaat op de grond zitten tegenover de ME en beginnen te zingen "Always look on the bright side of life." De media lusten er wel pap van. De tijd kruipt voort. Gelukkig kennen we meer liedjes. Wat dacht je van: "En we gaan nog niet naar huis, nog lang niet, nog lang niet."
Toch geldt dat niet voor iedereen. Er komen mensen in een bootje langs. Op het geroep, "Kom, red ons," komen zij naar de kant. Ze helpen op deze manier een tiental mensen ontsnappen, vlak voor de ogen van de ME. Als reactie komt de ME-linie dichterbij en begint stevig in te slaan op de demonstranten die op de grond zitten. Ze worden daarbij aanmoedigd door de andere actievoerders. "Sla ze in elkaar die klootzakken! Harder, harder!" De internationale camera's staan op 2 meter afstand. De ME krijgt daarop de opdracht te stoppen met meppen. Ze zijn ondertussen zo dicht genaderd dat we hutje mutje staan. Zo'n 30 stillen stappen onder luid gesis en applaus uit de demo: "bedankt, jongens!". Zij blijken allemaal lid van het arrestatieteam. "Wat duurt dat lang met die bussen, verzuchten mensen. Andere roepen: "Arresteer ons, neem ons mee!" Als dan uiteindelijk de speciaal gehuurde stadsbussen arriveren, halen de actievoerders massaal hun strippenkaart te voorschijn. "We hebben een strippenkaart, hoor. We gaan toch niet zwartrijden." De arrestatieteams komen achter de ME vandaan en beginnen mensen in te rekenen. Na enige aarzeling besluiten we allemaal goed mee te werken en naar de bussen te rennen. De politie weet er weinig raad mee. "ME, neem me mee, ME, neem me mee!", wordt er gescandeerd. We worden teruggedrongen, maar blijven tegenspartelen: "Ik wil eerst" en "Niet dringen, iedereen komt aan de beurt. Het fouilleren van de arrestanten verloopt hierdoor wat gehaast en slordig.
Eenmaal in de bussen moeten we nog bijna een uur wachten voor we vertrekken. "Dat openbaar vervoer rijdt ook nooit op tijd." Een deel van de actievoerders heeft al snel de handen uit de plastic boeien gewrongen. We touren ongeveer 2 uur rond Amsterdam in een kolonne van 4 stadsbussen, zo'n tien ME-busjes en een groot aantal motoragenten. De moeite die ze voor ons doen is eigenlijk te veel eer. Een aantal smerissen maken de verhoudingen en de politieke oontext even duidelijk. "Dat Algerijnije daar zullen we straks 's effe extra aanpakken."
Het grootste deel van de mensen is nog geboeid. Na zo'n slordige drie uur beginnen die bandjes aardig te knellen. Bij een aantal mensen zijn de handen blauw aangelopen en gevoelloos geworden. Niemand van de begeleidende agenten heeft echter een tangetje bij zich. Geen nood, ze kunnen wel een even zakmes lenen van een van de actievoerders, die dat bij het fouilleren verstopt had. Langzamerhand wordt bijna iedereen in onze bus losgemaakt. Een actievoerder belt nog even mobiel met de thuisbasis. "Nee, ik slaap niet thuis, vannacht."
Achteraf blijkt dat de reis zo lang heeft geduurd omdat de criminele organisatie van zondag (de vorige massa-arrestatie) eerst moest worden afgevoerd. Uiteindelijk brengen ze ons naar de Bijlmerbajes. Mannen en vrouwen worden gescheiden. Een groep van ongeveer 70 mannen wordt in een gymzaal opgesloten. Het is inmiddels over vieren. Iedereen is moe en probeert wat te slapen. De gymzaal is koud en er zijn geen matrassen of dekens. 's Ochtends wordt er brood met kaas en melk neergezet. Voor veganisten is er niets.
Roken is verboden, en telkens als toch weer iemand iets te roken naar binnen gesmokkeld blijkt te hebben grijpt de ME in, onder aanmoediging van de arrestanten natuurlijk. Halverwege de gymzaal hangt een groot gordijn. Mensen schuiven het dicht en iedereen gaat er achter zitten. Een groepje agenten komt binnen om mensen mee te nemen voor verhoor. Aan de hand van een foto van de dag ervoor proberen ze mensen te identificeren. "Ben jij dit?", vragen ze aan de betreffende persoon. Een groot aantal actievoerders probeert behulpzaam te zijn. "Nee, hij is het niet. Volgens mij is hij het." Het ontaardt in een complete chaos. Drie verschillende mensen worden tegelijkertijd aangewezen. De hele groep staat erom heen. De agenten druipan maar af. We lachen ons dood. Even later proberen ze het oog een keer. Op het moment dat een van hen het gordijn een stukje openschuift, beginnen mensen te juichen en te applaudiseren: "Spelen! Sneller!" De agenten geven het op. Achter het gordijn gooit iemand nog even een ruit van de gymzaal in.
Vanaf ongeveer half twaalf worden mensen die hun naam hebben gezegd of die identiteitspapieren bij zich hebben in groepjes van 5 opgehaaid. Er wordt een "mini-procesverbaal" opgemaakt van 125 gulden per persoon. We hadden een samenscholing en demonstratie gehouden in een bepaald gebied. En dat mocht niet volgens de noodverordening. Het is al met al een dure overnachting geweest, zeker voor zo weinig servlce. In groepjes van 5 mensen worden we her en der vrijgelaten, sommigen bij een metrostatlon, anderen op een afgelegen plek. Het is dinsdagmiddag rond 13:00 uur, we zijn mooi op tijd voor de volgende demo. De NN's hebben ze later op de dag ook laten gaan. Op 1 augustus mogen we allemaal voorkomen. Een goede gelegenheid voor een vervolgspektakel?