Doorbraak 1, april 2009
Auteur: Gerrit de Wit
Nederland schendt mensenrechten
Overal ter wereld worden mensenrechten geschonden. Nederland staat daarbij vaak voorop om dat te bekritiseren. Maar wat doen Nederlandse politici als een vooraanstaand Europees instituut stelt dat ook hier de mensenrechten geschonden worden? Dan ontkent men dat gewoonweg.
Thomas Hammarberg
|
De Raad van Europa (RvE) is een Europees verbond van 47 landen dat zich inzet voor de rechten van de mens. De mensenrechtencommissaris van de RvE, de Deen Thomas Hammarberg, bezoekt alle aangesloten lidstaten en onderzoekt er in hoeverre de mensenrechten worden nageleefd. In september 2008 deden Hammarberg en zijn gevolg Nederland aan. Hij sprak met ministers, parlementariërs, mensenrechtengroeperingen en rechters. Op basis van zijn bevindingen publiceerde de RvE in maart 2009 een rapport waarin Nederland er flink van langs krijgt.
Hammarberg stelt dat in Nederland racisme en intolerantie tegen moslims aan de orde van de dag zijn. Vooral de haatoproepen tegen moslims en Marokkanen op internet baren de commissaris grote zorgen. Volgens hem worden moslims en Marokkanen het slachtoffer van “stereotypering, stigmatisering en een soms overduidelijk racistisch politiek discours”, daarmee indirect verwijzend naar Geert Wilders. Ook sommige media zouden zich “vooringenomen” opstellen en zich schuldig maken aan een hetze. Volgens Hammarberg is ook op de Nederlandse arbeidsmarkt het racisme onverwijld groot. Vooral Nederlanders van Marokkaanse en Turkse afkomst, met name vrouwen met een hoofddoek, hebben daarmee te kampen. Ook maakt hij zich zorgen over het antisemitisme in Nederland. De commissaris merkt verder op dat de registratie van racisme en raciaal geweld door politie, Justitie en anti-discriminatiebureaus “serieuze tekortkomingen” kent.
Gehakt
Hammarberg maakt ook gehakt van het Nederlandse asielbeleid. De 48-uursprocedure, waarin verhalen van vluchtelingen in een razend tempo beoordeeld worden, is te kort en biedt vluchtelingen te weinig bescherming. Verder zitten volgens hem afgewezen vluchtelingen en illegalen te lang opgesloten in detentiecentra, zonder dat ze ook maar een strafbaar feit hebben begaan. De medische verzorging in die centra zou gebrekkig zijn en er zijn te weinig mogelijkheden voor scholing, recreatie en werk. Hammarberg roept de regering op om per direct een einde te maken aan het opsluiten van illegale kinderen. Ook eist hij dat de overheid een einde maakt aan het standaard detineren van vluchtelingen die per vliegtuig in Nederland arriveren. Tussen die vluchtelingen zitten mensen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt, slachtoffers van mensenhandelaren en onbegeleide minderjarigen.
Hammarberg kraakt ook de inburgeringstoets die migranten af moeten leggen voordat ze in het kader van gezinshereniging of gezinsvorming naar Nederland mogen komen. Die heeft volgens hem “discriminatoire elementen” in zich, omdat alleen niet-westerse migranten daartoe zijn verplicht. Daarbij moet er veel geld voor het afleggen van de toets betaald worden, en vormt het een groot obstakel voor migranten uit landen met gebrekkige scholingsmogelijkheden.
Geheime rapporten
Hammarberg vindt verder dat de Nederlandse staat zich teveel bevoegdheden heeft toegeëigend in “de strijd tegen terrorisme”. Dat werkt willekeur in de hand. Ook laakt hij het uitzetten van “ongewenst verklaarde vreemdelingen” die een bedreiging zouden vormen voor de nationale veiligheid. Die “vreemdelingen” hebben namelijk geen mogelijkheden om de geheime rapporten van de veiligheidsdiensten aan te vechten die aan zo’n draconisch besluit ten grondslag liggen. Verder druist het stelselmatig afluisteren van gesprekken tussen gedetineerden en advocaten, en het niet vernietigen van deze opnamen, in tegen de mensenrechten. Hammarberg dringt er voorts op aan dat verdachten bij een eerste verhoor bijgestaan worden door een advocaat, zoals al in veel andere landen de regel is. Ook vindt hij dat er een extern en onafhankelijk klachtenmeldpunt over politieoptreden moet komen.
Het rapport verwerpt ook het instellen van een avondklok voor jongeren, zoals in een aantal gemeenten het geval is. En het gebruik van een “mosquito” om jongeren van hangplekken te weren moet per direct gestaakt worden. Mosquito’s zijn apparaten die ultrasone geluiden produceren waar jongeren pijn van ondervinden. Verder hekelt het rapport de steeds hogere straffen die in Nederland aan kinderen opgelegd worden. En wie denkt dat het met de gelijkberechting van man en vrouw in Nederland wel snor zit, komt ook bedrogen uit. Volgens Hammarberg is het verschil in loon tussen man en vrouw voor hetzelfde werk nog steeds 11,8 procent.
Het rapport van Hammarberg is alarmerend. Maar Nederlandse politici laten zich niet graag de les lezen en willen niet morrelen aan het mantra dat Nederland een voorbeeldige verdediger van mensenrechten zou zijn. Een eerste veelzeggende reactie op het rapport kwam van CDA-Kamerlid Wim van de Camp, verantwoordelijk voor de portefeuille vreemdelingenbeleid. Hij vindt de uitkomst overdreven: “Volgens mij is er niks mis met de mensenrechten in Nederland”. En dat is veelzeggend. Het is overigens niet de eerste keer dat Nederland van een internationale mensenrechtenorganisatie een flinke tik op de vingers krijgt. Het VN-Kinderrechtencomité, de UNHCR, Human Rights Watch en Amnesty International gingen Hammarberg voor.
“Report by the Commissioner for Human Rights mr. Thomas Hammarberg on his visit to the Netherlands”. Op: Centrum voor Mondiaal Onderwijs-website.