De Iraanse vluchtelingen voelden zich gesterkt door het kerkasiel en andere protesten uit de samenleving. Al wilde niet iedereen het kerkasiel burgerlijke ongehoorzaamheid noemen, burgers waren ongehoorzaam om achter de Iraniërs te kunnen staan. Voor de Iraniërs was dit een enorme morele steun, die hen de moed gaf om voor hun rechten op te komen.
Een van de Iraniërs schreef in de nieuwsbrief:
"Mijn naam is Hossein. Ik kom uit Iran. 23 maanden geleden kwam ik naar Nederland. Toen was ik vol energie en vol dromen over vrijheid, al wist ik niet wat mijn lot in Nederland zou worden. Maar nu ben ik helemaal uitgeput. Dit komt door het inhumane asielbeleid dat economische belangen belangrijker vindt dan mensenrechten. In de eerste periode in Nederland was ik in een aanmeldcentrum, toen in een opvangcentrum, daarna in een asielzoekerscentrum (AZC). Binnen 3 maanden nadat ik in het AZC kwam, raakte ik uitgeprocedeerd. Dat was een grote klap voor mij. Ik dacht toen dat ik niet als een normaal mens een bestaan kon hebben in Nederland. Ik dacht dat ik afstand moest nemen van een normaal leven. Hoe kon ik doorleven terwijl ik minder waard was dan onkruid?Tot zover Hossein.Nadat bleek dat Vluchtelingenwerk mij niet kon helpen, was ik op 26 november 1996 gedwongen om in de illegaliteit te duiken. Dat gebeurde nadat ik een brief had gekregen van de vreemdelingenpolitie, waarin stond dat ik naar de Iraanse ambassade moest gaan om een laissez-passer (reisdocument) te krijgen om terug te keren naar Iran.
De toekomst die ik verwachtte, was zwarter dan ik met mijn vermoeide ogen kon zien. Er was niemand die ik kon vertrouwen. Ik was moe van de hypocrisie van de vluchtelingenorganisaties, die schijnen vluchtelingen te moeten helpen, terwijl ze de vluchtelingen die echt in problemen zitten niet helpen. Ik was zonder papieren, ik had zelfs geen papieren om mijn illegaliteit te bewijzen.
Mijn bestaan werd ontkend, terwijl ik in alle dimensies in deze maatschappij actief aanwezig wilde zijn. Ik was werkloos, kon geen slaapplaats vinden en liep eindeloos op straat, zonder te weten waarheen. Ik legde lange wegen af, totdat de donkere nacht kwam, dan moest ik een veilige plek vinden om te kunnen slapen, zonder de angst daar door de politie opgepakt te worden. Dit was mijn situatie aan het eind van de twintigste eeuw, in een beschaafd land dat dag en nacht roept over het respecteren van mensenrechten. Toch was ik niet gedesillusioneerd, ik probeerde steeds om nieuwe wegen te vinden en nieuwe deuren open te maken voor mijn toekomst. Ik dacht nooit dat het humanisme uit de maatschappij was verdwenen.
Een paar Iraniërs die ik in Nederland heb leren kennen, gaven me de hoop en moed om voor mijn toekomst te vechten. In deze periode heb ik kennis gemaakt met een organisatie in Den Haag, PRIME, en vanaf dit punt begint een nieuwe periode. Een periode van vertrouwen en respect. Ik werd uitgenodigd voor een gesprek over mijn asielverhaal, en er werd een advocaat gezocht. Nadat ik zeker was dat mijn verhaal serieus werd genomen, begon ik hoop te krijgen over mijn toekomst.
Toch moest ik doorgaan met een leven waarin ik meer dan 10-15 uur per dag moest wandelen op straat. De bekendste plaats voor mij was het Centraal Station. De mensen die ik daar het meest haatte en vreesde waren de politiemensen. Zo was mijn leven, als je het leven kunt noemen. De vraag is: hoe kan men verdergaan in deze situatie. Het simpele antwoord is: uit angst voor terugkeer naar de handen van de afschuwelijke dictatoriale islamitische regering. In hun handen terechtkomen betekent voor mij hetzelfde als een zelfmoordpoging. Dit zou een overwinning zijn voor de islamitische regering
Alleen degenen die gevlucht zijn uit handen van een dictatoriale regering, tot de tanden toe gewapend om iedere vrije denker te vermoorden, kunnen zo'n leven in de illegaliteit tolereren.
Een paar maanden geleden kwam ik in contact met het begrip kerkasiel. In het begin was alles voor mij vaag en onduidelijk. Ik dacht continu na over hoe ik naar een kerk kon gaan, en over hoe ik daar met andere mensen over de pijn van mijn illegale leven kon praten. Ik wist niet wat het resultaat van het kerkasiel zou worden, daarom kon ik niet zo snel beslissing nemen.
Het was een moeilijke stap voor mij, maar uiteindelijk heb ik mezelf voorbereid om me aan te melden bij de initiatiefnemende groep. Ik kwam op 14 juni 1997 inofficieel naar de kerk, op 15 juni begon officieel het kerkasiel in de Morgensterkerk in Eindhoven. Ik blijf anderhalve maand in deze kerk. De gezichten van de andere mensen die ook onderdak kregen in deze kerk waren voor mij bekend: ik kende de vermoeidheid, onzekerheid en uitputing in hun gezichten. We werden warm ontvangen door de vrijwilligers van de kerk, hun gezichten waren overvloedig van liefde en vriendschap. Vrienden die ons niet kenden, maar bereid waren om voor ons te vechten. Ze hebben met hun daad voorkomen dat de vrijheid dood gaat. Ze hebben deze humanistische daad op een prachtige manier gedaan.
Als iemand een zelfmoordpoging doet of een hongerstaking houdt, is de reden niet dat hij gek is, maar hij kan een situatie zonder zekerheid, waardigheid, toekomst of verandering niet tolereren en verder gaan. In de kerk kregen we de gelegenheid om over onze problemen met het Nederlandse publiek te praten en onze stem te laten horen. De bezoekers van de kerk hebben ons verhaal gehoord. Het was voor hen ongelooflijk dat deze dingen met ons gebeuren in Nederland.
De aandacht van de media was ook hoopgevend voor ons, vanaf de eerste dag gaven ze aandacht voor onze problemen. We willen graag over onze problemen en over alle andere Iraniërs praten.
Tenslotte moet ik zeggen dat ik nu vol hoop ben, dat ik kan bewijzen waarom ik uit Iran gevlucht ben. Justitie en de IND moeten dit verhaal serieus nemen. Ik hoop op veel succes voor alle mensen die met humanistische daden naar voren treden."
Een andere Iraniër schreef, eveneens in de nieuwsbrief:
"Ik ben Said, ik ben ruim 70 dagen in kerkasiel. Mijn verhaal is zo begonnen: ik was jong, een puber vol energie en liefde en vol verlangen naar kennis en vrijheid. Maar hoe en waar kon ik dit realiseren? Tijdens de regering van Khomeini was er geen enkele ruimte voor mijn gevoelens en dromen. Er was alleen een religieuze en totalitaire regering. De enige weg was strijden tegen de regering.
Alleen strijd kon het verlangen in mij vervullen. Ik heb veel dingen tijdens de 18-jarige regering van Khomeini verloren. De liefde voor de vrijheid en de waarheid waren de enige steun om om te kunnen gaan met dit verlies. Daardoor kon ik doorgaan met het leven en de strijd. Zelfs op het moment dat ik gedwongen was Iran te verlaten voelde ik me geen verloren mens.
Ik was vol met dromen omdat ik dacht dat ik naar een land ging waar meer respect is voor democratie en voor de strijd voor vrijheid. Ik was trots op mijzelf omdat ik tegen Khomeini had gestreden. Ik was trots omdat ik een politiek vluchteling was. Toen ik naar Nederland kwam, dacht ik dat mensen ons zouden begrijpen. Maar wat gebeurde er in Nederland? Na een tijd geleefd te hebben in een asielzoekerscentrum kwam het antwoord van het Ministerie van Justitie. Het was gewoon negatief. Ik kreeg het gevoel dat mijn politieke karakter met de grond gelijk was gemaakt. Ik werd niet serieus genomen. Daardoor speelden op dat moment al mijn problemen zich voor mijn ogen af: het op afstand zijn van mijn vrouw en kinderen, de pijn van het afscheid nemen, het verlies van mijn leven in Iran. Het was voor mij pijnlijk te zien dat in de Nederlandse maatschappij de humanistische waarden en normen zoekgeraakt waren. Wat gebeurde er daarna? Ik kwam in kerkasiel met de hoop om misschien met steun van de Nederlandse bevolking de blinde vlekken van de Nederlandse regering ten aanzien van de situatie in Iran zichtbaar te maken.
Het kostte veel tijd voordat de kerken ons accepteerden en wilden beschermen. Wij, de Iraniërs uit het kerkasiel, willen ons best doen om onze problemen aan het publiek bekend te maken. Het probleem is veelzijdig en complex.
Over het algemeen denk ik dat het kerkasiel een goed middel is voor ons. De aandacht van de media en regering waren goed en beschouw ik als succes van het politieke aspect. Maar dat is niet het einde van de weg. We zijn nog niet gerustgesteld. We hebben nog geen definitieve zekerheid gekregen. Ik ben erg dankbaar tegenover degenen die hun tijd hebben gegeven aan ons en ons helpen bij het voortzetten van de strijd voor een menselijke maatschappij."
Tot zover Said.
Tijdens het kerkasiel hebben de Nederlanders en de Iraniërs veel van elkaar geleerd. Nederlanders leerden van alles over Iran, maar gingen soms ook hun eigen overheid met andere ogen bekijken. Velen waren er hevig van onder de indruk dat het in 'hun' land mogelijk was dat mensen zo in de steek gelaten werden. De Iraniërs hebben Nederlanders zo beter leren kennen dan levend in een doorgaans geïsoleerd asielzoekers-centrum. Een zei: "In de Duif heb ik een nieuwe manier van leven gezien. Voor het eerst heb ik homoseksuelen gezien als gewone mensen, die net als anderen, of soms meer dan anderen, aardig zijn en verantwoordelijk."
Na het kerkasiel hebben de Iraniërs en de Nederlanders elkaar vaak erg gemist. Het sturen van kaarten, aangevuld met bezoekjes, was een mager substituut voor het intensieve contact dat er daarvoor was. In de paar maanden na het kerkasiel moesten de Iraniërs alweer 3 keer van asielcentrum wisselen. Van Appelscha tot Luttelgeest, hou dan maar eens je contacten warm.
DDe situatie op bijvoorbeeld opvangcentrum Luttelgeest is verre van ideaal. De medische zorg is onvoldoende: "De kies waar je last van hebt, trekken we, in plaats van te behandelen". Het verbod om verder dan 15 kilometer van het centrum weg te gaan, is absurd. Het bezoeken van een feest in de Morgensterkerk werd zo welbewust onmogelijk gemaakt.
Vrouwelijk bezoek van de Morgensterkerk werd uiterst grof bejegend. Het is intimiderend van de IND aldaar als men zegt "dat je toch geen verblijfsvergunning krijgt".
Alle Iraniërs werden door dezelfde contactambtenaar van de IND gehoord. Bij dit nader gehoor werd een aantal Iraniërs gedwongen slechts ja of nee te antwoorden op vragen. Degenen die daarop de kamer verlieten met het idee dat het beter is niets te zeggen dan iets fouts te zeggen tijdens het belangrijkste interview van hun leven, werden teruggeroepen. Ze kregen toen pas de ruimte om hun verhaal te vertellen. De Iraniërs zijn blij dat ze weer in de asielprocedure zitten, maar soms verlangen ze naar een vriendelijker omgeving.
De afgelopen jaren is aan talloze uitgeprocedeerden onderdak verleend. Dat weet de overheid ook. Omdat het kerkasiel voor Iraniërs werd gekoppeld aan een politieke eis - "stop de uitzettingen naar Iran" -, haastten politici zich de kerken hun plaats te wijzen. Politici gebruiken als argument voor uitzetting dat de rechter hiervoor toestemming heeft gegeven. Maar rechters beslissen op basis van de ambtsberichten van Buitenlandse Zaken. Die ambtsberichten zijn nu juist het probleem. Deze kloppen domweg niet. Politici kunnen zich niet verschuilen achter een rechterlijke uitspraak, als die uitspraak gebaseerd is op aantoonbaar onjuiste informatie. En al helemaal niet als zij zelf de politieke verantwoordelijkheid dragen voor de ambtsberichten en het daarop gebaseerde beleid.
Uitzettingen naar Iran zijn niet voor het eerst opgeschort. Dat was ook zo in september 1995, na de uitspraak van de Rechtseenheidskamer over uitzettingen naar Iran. Hetzelfde gebeurde na de discussie over het ambtsbericht in juni 1996. Uitzettingen zijn toen uitgesteld tot na die zomer. De Iraniërs kunnen pas rusten als ze hier definitief veilig zijn. De huidige onzekerheid over hun toekomst is voor een aantal mensen bijna letterlijk moordend.
Mogelijk geeft de regering straks
op een paar punten toe dat de mensenrechten-
Dat het Iraanse systeem voor iedereen onderdrukkend is, wil men niet weten. De handelsbelangen met Iran en de angst om grotere aantallen asielzoekers hier toe te moeten laten, hebben tot nu toe steeds een belangrijke rol gespeeld in de houding ten aanzien van dit land.
De situatie in Iran zelf is op het moment onvoorspelbaar. We hopen natuurlijk op werkelijke verandering. Er zijn positieve signalen, maar ook negatieve. Er is blijvend teveel twijfel om de conclusie te trekken dat Iran veilig is (of, zoals Justitie zou zeggen, dat Iran 'geen onveilig land' is). President Khatami beweert mooie dingen, maar tegelijkertijd worden er meer mensen vermoord in Iran. Zeven vrouwen zijn gestenigd, een vrouw heeft dit overleefd. De hardliners willen zich laten gelden en zorgen voor een onvoorspelbare situatie en plotselinge uitbarstingen van geweld. Iran kent een aantal machtsconcentraties tussen wie de strijd nog lang niet gestreden is. Officieel is in Iran Khamanei nog steeds de machtigste man. Ook Khatami is onder zijn controle. Khatami heeft zijn ideologische vriend Montazeri gevraagd om voor de rechtbank te verschijnen, op aandrang van Khamanei. Ook Karbaschi, de burgemeester van Teheran en een andere vertrouweling en adviseur van Khatami, is in het nauw gebracht. Hij is opgesloten in de beruchte Evin-gevangenis. Juristen twijfelen aan de gronden voor arrestatie. Het lijkt eerder een poging van de conservatieve fracties om hun tanden te laten zien. Ook Khatami zelf heeft vele gezichten. Hij is jaren verantwoordelijk geweest voor de censuur in Iran, onder hem viel namelijk het ministerie van Zeden. De eerste vrouwelijke minister die met zoveel progressieve bombarie is gepresenteerd, was tolk en woordvoerster van de radikaal-fundamentalistische studenten die in 1979 gedurende 13 maanden de Amerikaanse ambassade bezetten. Ze zou niet geaarzeld hebben om de gijzelaars te vermoorden en werd de verpersoonlijking van de islamitische revolutie. "Het was de beste weg om te gaan", aldus de minister nu.
Het kerkasiel is op belangrijke punten geweest wat SKIA ervan had verwacht. We zijn van mening dat het estafette-model een bruikbaar middel is gebleken voor het kerkasiel. Dit model maakte het kerkasiel behapbaar voor de betrokken kerken, veel meer dan 40 dagen onderdak hadden we niet van de kerken kunnen vragen. Het steeds verhuizen zorgde ook voor betrokkenheid in verschillende kerken en regio's. Een ander voordeel was dat de verhuizingen steeds voor nieuwe publiciteit zorgden.
Het estafette-model had, zoals ieder model, ook nadelen. Het vroeg veel van de Iraniërs, hen viel het afscheid nemen zwaar. Hoewel na ieder moeilijk afscheid steeds opnieuw een goede verstandhouding groeide met de volgende kerkgemeenschap. Het SKIA, de kerken en de Iraniërs hebben bewust voor het estaffe-model gekozen.
Ook de Iraniërs zelf zeiden dat ze het meeste baat zouden hebben bij een geslaagd kerkasiel. Als daar verhuizingen bij hoorden, dan was dat prima. Op langere termijn zou het de moeite waard zijn.
De tweede estafette bracht niet twee keer zoveel media-aandacht, maar liet wel zien dat de steun voor het kerkasiel toenam. Een belangrijk signaal richting de politiek. Het kerkasiel heeft de discussie over uitzettingen naar Iran gestimuleerd en bijgedragen aan de hoorzitting en de stopzetting van de uitzettingen. Door het kerkasiel op het goede moment op te schorten hebben we ook de discussie over het accepteren van de Iraniërs in de asielopvang en -procedure een duwtje in de goede richting gegeven. De rechters hebben hier ruimte gemaakt en de doorslag gegeven, waarna de politiek is gevolgd.
Door het kerkasiel zijn we een ervaring rijker. Als we niet uitkijken, zijn we straks een illusie armer. Een periode lang konden we op veel publiciteit rekenen. We droegen bij aan de kritiek op het ambtsbericht, de hoorzitting en al wat daarop volgde. Maar uiteindelijk komt het aan op de lange adem. We moeten ervoor zorgen dat het bereikte ons niet als zand tussen de vingers glipt. Iraniërs in Haarlem en Rotterdam worden al door de lokale Vreemdelingendienst gesommeerd mee te werken aan de voorbereiding voor hun uitzetting. Schmitz ontkent dit, alweer is er dus sprake van onwaarheden aangaande het beleid ten aanzien van Iraniërs.
Enkele van de Iraniërs uit het kerkasiel hebben hun eerste negatieve beschikking alweer van de Immigratie en Naturalisatie Dienst ontvangen. Sommige Iraniërs zijn gehoord door dezelfde ambtenaar als tijdens hun eerdere asielprocedure. Allen zijn gehoord met behulp van hetzelfde onjuiste ambtsbericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het nieuwe ambtsbericht laat op het moment van schrijven nog op zich wachten. Als de Iraniërs weer uitgezet zullen gaan worden, dan zullen wij niet aarzelen om het kerkasiel weer op te starten. Het kerkasiel is, net als de uitzettingen, slechts opgeschort.
We hopen met het kerkasiel ook voor anderen een stimulans te zijn, in een periode dat het uitzettingsbeleid zo hard tegengas nodig heeft. We hoorden dat we zelfs een stimulans zijn voor het kerkasiel voor Koerden in Duitsland. Misschien zullen we ook in Nederland nog navolging vinden. Als het tegenzit en de situatie voor Iraniërs weer verandert, zullen we de kerken weer moeten vragen om de Iraniërs op te vangen. Iedereen die meer wil weten over het kerkasiel en/of de situatie van Iraniërs kan contact met ons opnemen. Wij bedanken iedereen die een bijdrage heeft gegeven aan dit kerkasiel: de 'asielkerken', de kerken die klaar stonden om de Iraniërs op te vangen als ze niet waren geaccepteerd in het Aanmeldcentrum, de Iraniërs uit het kerkasiel die de rustigste, stevigste en flexibelste groep waren die we maar hadden kunnen wensen. En alle mensen en organisaties die hun steun hebben uitgesproken en vaak zelf de discussie over kerkasiel en de positie van Iraniërs verder vorm hebben gegeven.
Mijn gedicht De mond gesnoerd Er wordt op je geloerd Leven met angst, pijn, verdriet Mensen achter laten waarvan je houdt Die je misschien nooit meer ziet Wordt daar weleens aan gedacht Nederland, slaap zacht! Soms hoor je zeggen Laat ze teruggaan naar hun land Want daar is echt niets aan de hand 't is ver van ons bed, en 't wordt hier te vol Wat wordt van ons verwacht?! Nederland, slaap zacht! Gastvrijheid, solidariteit De mond stroomt ervan over Maar, komt 't erop aan Je laat ze in de kou staan En in de krant leest men De regering heeft getracht... Nederland, slaap zacht! In 1960, je haalde ze binnen met duizenden tegelijk Nu 1997, ben je ze liever kwijt dan rijk Moffelt ze de grens over in de nacht Nederland, slaap zacht! Hou je poorten open Ontneem geen enkel mens zijn recht Hier te leven in vrijheid Want pas dan kan worden gezegd: Nederland, slaap zacht!Ali Papa, De Duif, Amsterdam |