Gemeente Leiden werkt verstrekken van voorschot op bijstand actief tegen

Een aantal maanden terug kwam in het nieuws dat veel gemeenten het niet zo nauw nemen met het voorschot op de bijstand. Ze informeren baanlozen niet over het recht op dat voorschot, weigeren het voorschot uit te keren, kennen het te laat toe of betalen te weinig uit. Dat bleek onder andere uit onderzoek van de Rekenkamercommissie Enschede naar die gemeente, en werd daarna meer in het algemeen bevestigd door de organisatie Sociaal Verhaal. Ook de Leidse sociale dienst blijkt verkeerd om te gaan met voorschotten.

Als je bijstand aanvraagt, dan heb je recht op een voorschot. Vier weken na de aanvraag moet de gemeente dat voorschot uitkeren. Het gaat om een renteloze lening die later met de bijstand wordt verrekend, na goedkeuring van de aanvraag, en is bedoeld om de periode te overbruggen tussen de aanvraag en de toekenning van de bijstandsuitkering. De sociale dienst zou dit voorschot uit zichzelf moeten uitkeren.

Blokkeren van voorschotaanvragen

Op de website van de gemeente Leiden is niets te vinden over het voorschot. Doorbraak sprak onlangs met een persoon die net een bijstandsaanvraag had gedaan. Hij werd daarbij niet geïnformeerd over het voorschot. Vanwege grote financiële problemen kwam deze persoon bij het Sociaal Wijkteam terecht, waar hem werd geadviseerd om een voorschot aan te vragen. Toen hij dat vervolgens navroeg bij zijn consulent, kreeg hij te horen dat hij geen recht had op een voorschot. Nadat hij nog wat uitzoekwerk had gedaan en er nog een keer mee naar zijn consulent ging, kreeg hij weer nul op het rekest. Zo werkt de gemeente Leiden het aanvragen van een voorschot actief tegen en laat men baanlozen in de periode tussen de aanvraag en de toekenning van de uitkering aan hun lot over.

Toegang tot voorzieningen bemoeilijken

Dat is geen toevallig beleid, maar gebeurt overal in Nederland, zoals uit bovenstaande onderzoeken blijkt. En niet alleen waar het om voorschotten gaat. Ook meer in het algemeen worden mensen op allerlei manieren ontmoedigd om een beroep te doen op de voorzieningen waar ze recht op hebben. Zo spraken we in Leiden baanlozen die problemen hadden met het aanvragen van een bijstandsuitkering of van bijzondere bijstand, waarbij allerlei barrières worden opgeworpen door de sociale dienst. De Amsterdamse Bijstandsbond constateerde dat bijstandsgerechtigden in diverse gemeenten worden ontmoedigd om klachten en bezwaarschriften in te dienen. Op deze manier worden rechten van bijstandsgerechtigden uitgehold. Niet alleen door het beleid te verslechteren, maar ook door de feitelijke toegang tot voorzieningen steeds lastiger te maken.

Joris Hanse