Gemeenten geven de wijziging van je geslacht door aan je ouders, (ex-)partners en kinderen. Waarom eigenlijk?

Je geslacht aanpassen in de officiële registers is een relatief eenvoudige en snelle procedure. Het kost een aantal reisbewegingen, wat euro’s, en enkele weken tot maanden geduld. We hebben het dan voor de goede orde wel over een binaire geslachtsaanduiding (V of M). Voor een X in het paspoort is een gang naar de rechtbank nodig.

Vergeleken met de andere stappen in een transitie is de procedure voor het wijzigen van de geslachtsregistratie relatief eenvoudig. Zo gaat het niet gepaard met ellenlange gesprekken en is de deskundigenverklaring slechts een formaliteit. Maar zoals in meerdere stadia van een transitietraject krijg je ook hier het gevoel gekleineerd en betutteld te worden, en geen regie te hebben over je eigen leven.

Voor het wijzigen van de geslachtsregistratie is een deskundigenverklaring vereist. De nieuwe Transgenderwet zou een einde maken aan deze overbodige eis. Gelet op de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer is de kans klein dat deze wet er in de nabije toekomst daadwerkelijk komt. Onder de nieuwe Transgenderwet zouden transpersonen ook niet langer naar hun geboorteplaats af hoeven te reizen om het verzoek daar in te dienen. Dit zou voortaan mogelijk zijn bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de woonplaats. Het is triest dat de rechterkant van de politiek enkel bezig is met stemmingmakerij en het hen aan medemenselijkheid ontbeert om stil te staan bij dergelijke kleine, maar impactvolle wijzigingen.

Een aantal maanden geleden besloot ik een afspraak te maken om mijn geslacht in de registers aan te passen bij mijn geboortegemeente. Op de website vond ik geen passende categorie en in het telefonisch contact dat volgde besloot de medewerker dit “bijzondere geval” onder het kopje “Buitenlands brondocument inleveren” te scharen. Tijdens de afspraak deelde de gemeenteambtenaar mee dat mijn ouders, (ex-)partners en kinderen op de hoogte zouden worden gesteld van de wijziging. Omdat ik mij geen situatie kon voorstellen waarin het nodig zou zijn dat de overheid mijn privégegevens met anderen zou delen, vroeg ik de gemeente om uitleg. Zij konden mij niet meer vertellen dan dat het een wettelijke verplichting is die ze uitvoeren.

Een kennisgeving aan verwanten over een wijziging van de geslachtsregistratie is een inbreuk op de privacy en het zelfbeschikkingsrecht van transpersonen. Om zo’n vergaande inmenging te legitimeren heeft de overheid een goede reden nodig. Een dergelijke rechtvaardiging heb ik tot nu toe niet kunnen vinden. Bovendien lijkt de inmenging ook nog eens overbodig, aangezien onder de Wet GBA – voorganger van de huidige wet BRP – geen kennisgeving werd verstuurd. Voor mijn eigen familieverhoudingen levert de kennisgeving geen problemen op, maar het is niet moeilijk voor te stellen dat dit voor sommige personen anders is. Daarnaast is het zo dat er geen wettelijke termijn is waarbinnen gemeenten de kennisgeving moeten versturen Als gevolg hiervan verschilt de termijn waarbinnen dit gebeurt per gemeente. Het is nu vier maanden geleden dat ik mijn geslachtsregistratie wijzigde en nog niemand heeft de kennisgeving ontvangen.

Gedurende het gehele transitietraject is mijn geduld meerdere keren op de proef gesteld en heb ik me verbaasd over en geërgerd aan allerlei zaken. De wachtlijsten lijken eindeloos en te vaak houden wetgeving en (uitvoering van) beleid geen rekening met de impact die dit op transpersonen heeft. Hoewel dingen radicaal anders moeten in de transzorg, zouden kleine wijzigingen zoals voorgesteld in de nieuwe Transgenderwet al zeer welkom zijn.

Vic Ulrich