Geschiedenis en identiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

Het is de week van 1 juli en dus de week van Keti koti, een Surinaams begrip dat “Verbroken ketenen” betekent. Het symboliseert de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 in de toenmalige Nederlandse koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen en daarmee de afsluiting van een lange en schaamtevolle periode in de Nederlandse geschiedenis. Maar tot op de dag van vandaag zijn de gevolgen van de slavernij nog steeds zichtbaar en voelbaar in de Nederlandse samenleving. Ik ben deze week naar de Rotterdamse première van de film “Drie Vrouwen – over slavernij en vrijheid” van Ida Does geweest. Een prachtige maar ook pijnlijke film die duidelijk maakt dat de periode dat Nederland actief was in de handel van mensen veel dichterbij is dan er meestal gedacht wordt. In de film zie je hoe lastig het is om met elkaar in gesprek te gaan en echt te praten over die geschiedenis. Verandering is vaak een pijnlijk proces en in het geval van de geschiedenis van de transatlantische mensenhandel zit die pijn zowel aan de zwarte als aan de witte kant, en de film laat ook duidelijk zien dat zwarte pijn ruimschoots minder telt dan witte pijn. Want in de film lijkt sprake te zijn van erkennen en nemen van verantwoordelijkheid, tot het moment dat dit naar de buitenwereld zichtbaar gemaakt moet worden, dan haakt in de film de witte familie die rijk werd door gebruik te maken van tot slaaf gemaakte mensen af. Bizar en pijnlijk om te zien omdat het toch echt de zwarte mensen zijn die nog dagelijks de gevolgen voelen van deze lange periode in de Nederlandse geschiedenis. Het racisme dat de roofpartijen van grondstoffen en rijkdommen, het moorden en het verkrachten van zwarte mensen moest rechtvaardigen, schuilt namelijk nog steeds in het onderbewustzijn van de hedendaagse witte mens en in de witte systemen. De hele discussie in Nederland rondom de afschaffing van Zwarte Piet is misschien wel de beste illustratie van hoe diep onbewust racisme is geworteld in de Nederlandse samenleving. Nooit eerder liet een volk het masker van beschaving zo nadrukkelijk vallen als bij het simpele verzoek om een racistisch en karikaturaal verzinsel aan de moderne tijd aan te passen.

Sandra Salome in Geschiedenis en identiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden (Joop.nl)