Groot-Brittannië: Boycott Workfare in verzet tegen dwangarbeid

Niet alleen in Nederland hebben uitkeringsgerechtigden met dwangarbeid te maken. Ook andere West-Europese landen kennen dit fenomeen. En zoals in Nederland diverse organisaties, waaronder Doorbraak, zich daar tegen verzetten, wordt ook elders verzet opgebouwd. In Groot-Brittannië hebben uitkeringsgerechtigden zich verenigd en de actiegroep Boycott Workfare opgericht. Om te leren van elkaars ervaringen heeft Doorbraak leden van die organisatie uitgenodigd voor informatie- en discussiebijeenkomsten in Leiden en Amsterdam. De precieze data worden binnenkort bekend gemaakt.

Boycott Workfare is ontstaan in februari 2011. Zoals de naam aangeeft, richt de groep zich tegen “workfare”, de naam voor het Britse systeem van dwangarbeid, waarbij van uitkeringsgerechtigden wordt geëist dat ze dertig uur per week werken voor hun uitkering. Ze worden dan zesentwintig weken aan het werk gezet. In geval van mensen die al een flink aantal jaar werkloos zijn, kan die periode nog een half jaar langer duren. Ze worden tewerkgesteld in commerciële bedrijven, maar ook bij goede doelen als het Leger des Heils.

Het idee achter Boycott Workfare is om bedrijven en organisaties ertoe aan te zetten om geen dwangarbeiders aan te nemen. Bedrijven die dat wel doen, krijgen de actiegroep op de stoep. Via druk van onderop op de bedrijven hoopt Boycott Workfare dat het systeem van dwangarbeid onwerkbaar wordt, doordat de overheid werklozen simpelweg nergens aan de dwangarbeid kan krijgen.

Frustratie

In de eerste oproep tot een boycot is te lezen hoe uitkeringsgerechtigden inadequate opleidingen krijgen (het gaat dan voornamelijk om het ontbreken van goede gezondheids- en veiligheidstrainingen), lange diensten moeten draaien en ook nog eens te maken krijgen met pesterijen op de werkvloer. Daarnaast wordt het werk aan hen opgedrongen. Ze hebben daar zelf vaak geen enkele stem in. Verder wordt ook de verdringing van betaalde werkplekken aangestipt. Zoals ook in Nederland gebeurt, worden banen die de overheid bood (bijvoorbeeld in bibliotheken) wegbezuinigd en nu ingevuld door dwangarbeiders. Maar ook commerciële bedrijven profiteren er lustig op los. Doordat zij dwangarbeiders in dienst kunnen nemen, verdwijnen er banen waar wel een contract en loon aan verbonden zijn.

Ook de positie van werkloze alleenstaande ouders wordt aangekaart, aangezien zij hun kinderen alleen thuis moeten laten onder werktijd. In veel gevallen ontbreekt een sociale structuur van familieleden en vrienden om op de kinderen te kunnen passen. Van een betaalde kinderopvang kan al helemaal geen sprake zijn, want voor uitkeringsgerechtigden is dat onbetaalbaar. Verder blijft er ook weinig tijd over voor het zoeken naar een baan aangezien dwangarbeid behoorlijk wat tijd en energie opslokt. Tot slot komt ook aan bod dat dwangarbeid op de werkvloer tot frictie kan leiden tussen dwangarbeiders en werknemers met een contract. Het is goed voorstelbaar hoe dat gaat. Aan de ene kant staan de dwangarbeiders die rondlopen met frustratie over hun gedwongen tewerkstelling. Aan de andere kant staan de werknemers met een contract die rondlopen met de angst om door hun bazen vervangen te worden door dwangarbeiders. Die frustraties worden helaas maar al te vaak op elkaar afgereageerd en niet op de daarvoor verantwoordelijke bazen die dwangarbeiders aannemen en de overheid die hen te werk stelt.

Naast een oproep aan bedrijven en organisaties die mogelijk van dwangarbeid gebruik kunnen maken, verspreidde Boycott Workfare ook een oproep aan de vakbondsafdelingen in de regio’s waar de actiegroep actief is. De grootste vakbond in Groot-Brittannië, de TUC, heeft ook kritiek geuit op workfare. De verdringing van betaalde arbeidsplaatsen wordt door vakbonden uiteraard beschouwd als een concrete bedreiging van de positie van hun leden. Daarnaast geven ze aan dat het leveren van dwangarbeiders aan bedrijven een verkapte subsidie vormt die bedrijven zonder dwangarbeiders benadeelt. Dat vakbonden zich zo nadrukkelijk bezighouden met de belangen van bedrijven is frappant, maar ook in Nederland is dat bij de vakbonden helaas niet anders. Hoe dan ook, het is een grof schandaal dat bedrijven door de geleverde dwangarbeiders een steuntje in de rug krijgen, terwijl werklozen als spotgoedkope dwangarbeiders rechteloos worden gemaakt.

Tips en trucs

Naast het smeden van coalities met gelijkgezinden en het onder druk zetten van bedrijven en instellingen die dwangarbeiders aannemen, biedt Boycott Workfare ook informatie aan uitkeringsgerechtigden over hun positie en over hoe om te gaan met gedwongen tewerkstelling. Tips en trucs worden gegeven over hoe onder dwangarbeid uit te komen of om het proces richting dwangarbeid in elk geval een stuk te vertragen. Ook zo probeert de actiegroep het workfare-regime te ondermijnen.

In de aanloop naar de bijeenkomsten zullen we nog meer publiceren over de activiteiten van Boycott Workfare. We verheugen ons weer op het uitwisselen van ideeën en strijdervaringen met buitenlandse activisten die strijden tegen vergelijkbare problemen. Eerder organiseerde Doorbraak bijeenkomsten met Parijse werklozenactivisten en activisten van de Berlijnse organisatie FelS.

Hier vind je een aantal mooie flyers tegen workfare.

André Robben

Meer artikelen en berichtjes over de strijd van Boycott Workfare Artikelen – Groot-Brittannië: actievoeren tegen dwangarbeid (11 april 2012) – Groot-Brittannië: Boycott Workfare in verzet tegen dwangarbeid (28 maart 2014) – Groot-Brittannië: dwangarbeid stap voor stap onwerkbaar maken (15 april 2014) – Groot-Brittannië: nieuw dwangarbeidplan in de problemen door actiecampagne (12 mei 2014) – Dwangarbeid in Groot-Brittannië: uitbuiting, disciplinering en afschrikking (14 mei 2014) Nieuwsberichten – Activists are intimidating charities into quitting work scheme, says DWP (2 maart 2013) – Britse beweging tegen dwangarbeid timmert flink aan de weg (7 januari 2014) – Britse groep Boycott Workfare in actie tegen bedrijf dat alleen nog maar dwangarbeiders aanneemt (3 maart 2014) – Gebrek aan medewerking nekt kersvers Brits systeem van gedwongen “vrijwilligerswerk” (28 april 2014) – Onderzoek Britse overheid: dwangarbeid helpt werklozen niet aan regulier werk (2 mei 2014) – Berucht beveiligingsbedrijf G4S krijgt 300 miljoen pond om Britse dwangarbeiders aan te pakken (2 mei 2014)