Het nieuwe tijdschrift Hydra is een aanwinst voor de radicaal-linkse beweging

Kortgeleden verscheen het eerste nummer van Hydra, een nieuw tijdschrift boordevol diepgravende radicaal-linkse artikelen. De ideologische achtergrond van het internetblad is wellicht het best te karakteriseren als autonoom marxistisch.

Het 128 pagina’s dikke tijdschrift wordt gemaakt door het Hydra-ensemble. Over hun gezamenlijke achtergrond schrijven ze: “Onze roots liggen in de strijdcyclus van de jaren 80, ook wel aangeduid als kraakscene of actiebeweging. Een tijd waarin met grote onbevangenheid het ene na het andere initiatief werd ontketend. Gewoon doen. Van een punkband of een eigen bedrijfje tot en met een eigen blad. Of in het huidige geval: een website met een PDF er aan gehangen.” Ze kijken met grote verbazing naar de huidige ontwikkelingen. “Daar staan we dan. Niet al te zachtzinnig geland in een nieuw millennium. In een woestenij die ons maar moeilijk kan bevallen na de ‘bevrijdingsstrijd’ van de jaren 80. Iemand uit de beweging of de kraakscene, of hoe je het ook wilt noemen, die medio jaren 80 in coma zou zijn geraakt en daar onlangs uit zou zijn ontwaakt, zou zich afvragen of hij niet per ongeluk in een parallel universum met een hoog horror-gehalte was wakker geworden.” Het ensemble wil die ontwikkelingen niet slechts duiden. “Zo lijkt de situatie te zijn ontstaan dat ook wij weer langs de zijlijn staan en de ons onwelgevallige ontwikkelingen slechts kunnen becommentariëren. Hier hebben we echter geen vrede mee.”

De naam van het blad is ontleend aan het in de actiebeweging tegenwoordig populaire boek “The Many-Headed Hydra” van Peter Linebaugh en Marcus Rediker. Daarin wordt beschreven hoe slaven, arbeiders, piraten, Indianen, zeelui, soldaten en vele anderen in twee eeuwen samen de basis legden voor het transatlantische kapitalisme, én hoe ze elkaar vaak herkenden als medeslachtoffers van dat nietsontziende systeem en samen in verzet kwamen. De geest van verzet werd steeds doorgegeven, van plaats naar plaats, en van generatie op generatie. Werd de kop van deze hydra van het verzet ergens afgehakt, dan stak ie elders weer een nieuwe kop op.

De artikelen in Hydra laten zien dat het ensemble zijn achtergrond niet verloochent. Die gaan namelijk grotendeels over dezelfde thema’s die de radicale vleugel van de beweging van de jaren 80 ook aan het hart lagen, en die destijds onder meer uitgewerkt werden in vooral de laatste jaargangen van het tweewekelijkse actieblad De Zwarte. Hooguit zijn de onderwerpen nu wat filosofischer en wat minder activistisch ingevuld.

Zo wil Hydra bijvoorbeeld nog steeds de linkse parlementaire politiek, en dan met name de links-liberale, ontmaskeren als vernieuwers van het kapitalisme in plaats van ‘gematigde’ bondgenoten in onze anti-kapitalistische strijd. Belangrijke ankerpunten voor de analyses in Hydra lijken net als in de jaren 80 nog steeds militarisme, bevolkingspolitiek, wetenschap, imperialisme, de macht in de stad, enzovoorts. Kenmerkend aan de artikelen is dat ze al deze onderwerpen analytisch bij elkaar brengen die bij links meestal gescheiden van elkaar behandeld worden. Het eerste nummer bevat zo onder meer bijzonder interessante artikelen over de wereldwijde bevolkingspolitiek en over militaire strategieën om de ruimtelijke indeling van steden tijdens conflicten radicaal te wijzigen.

Een ander, eveneens van vroeger terugkerend thema in Hydra is de autonoom marxistische inzet om de arbeidersstrijd als centraal element in de kapitalistische ontwikkelingen te analyseren. Ook heeft Hydra een artikel over de techniek als afspiegeling van de machtsverhoudingen in de samenleving. Sommige dogmatische communisten menen dat we het nu rustig aan kunnen doen, en de techniek en de productiemiddelen later simpelweg kunnen overnemen als de kapitalisten ze voor ons volledig ontwikkeld hebben, maar de autonome marxisten weten dat de hiërarchische verhoudingen in de huidige samenleving in de techniek en de productiewijzen zijn verankerd, en dat zo’n door links overgenomen kapitalistische maatschappij daardoor simpelweg niet bevrijdend kán zijn. Kortom, we hebben een linkse techniek nodig, en Hydra bevat dan ook een lovend artikel over de techneuten bij Indymedia en de Wiki’s die proberen internet te democratiseren.

Hydra heeft ook een flink artikel waarin de discussies in de feministische beweging van de afgelopen 20 jaar besproken worden. Het laat zien dat de productie en reproductie die destijds in feministische analyses nog zo centraal werden gezet, sindsdien meer en meer in elkaar over zijn gaan lopen. Redeneerde men in de jaren 90 nog dat het kapitalisme altijd rust op een relatief autonome laag van subsistentie – simpel gezegd op: arbeid buiten het kapitalisme om -, nu lijken de twee meer en meer in elkaar vergroeid.

Ook een andere discussie uit de jaren 80 is in de Hydra weer aanwezig. Die waarin radicaal-links tegenover de mainstream en vaak multicultureel georiënteerde blije anti-racistische beweging benadrukte dat het opkomende racisme ook kapitalistische oorzaken had. Uitgebreid wordt in Hydra ingegaan op de neo-liberale voedingsbodem van het fortuynisme en rechts-populisme. Het betreffende artikel gaat daarin zelfs iets te ver, omdat de ook altijd aanwezige eigen dynamiek van racisme helemaal uit beeld lijkt te verdwijnen.

Een aantal Doorbraak-leden voelt zich sterk verwant met de beweging van de jaren 80 en de autonoom marxistische ideologie. Hydra lijkt wel speciaal voor hen gemaakt. De thematieken en analyses in het blad sluiten voor een flink deel ook nauw aan bij de vraagstukken die vandaag de dag bij Doorbraak leven. Het is fijn dat de meer autonoom gerichte stroming in het Nederlandse buitenparlementaire circuit nu ook een eigen analytisch blad heeft. Want van oudsher zijn er veel meer teksten beschikbaar voor die andere twee stromingen in de radicaal-linkse beweging: de trotskistische en de anarchistische. De vraag is alleen hoeveel lezers een ‘zwaar’ autonoom marxistisch blad als Hydra uiteindelijk zal weten te trekken. Maar misschien gaat het ensemble die doelgroep zelf kweken. Vergelijkbaar met hoe in het artikel over de betekenis van het werk van de filosoof Spinoza voor de linkse beweging, wordt gesteld dat de arbeidersklasse misschien niet aan de basis ligt van de strijd, maar er juist door kan ontstaan.

Hydra is zogezegd geen lichte kost. Het blad laat zich weinig gelegen liggen aan de waan van de dag met zijn snelle weblogs en twitters. Het getuigt van durf om toch te komen met een reeks van wat langere inhoudelijke artikelen. Stukken die soms wel 5 tot 10 jaar oud zijn, maar die nog steeds onze inzichten kunnen vergroten. En waar het tegenwoordig in de actiewereld gebruikelijk is om alles dat ook maar een beetje interessant kan zijn door te sturen naar de volgende surfer, neemt Hydra de tijd om elk artikel uitgebreid te introduceren en aan te geven waarom het belangrijk is en wat het ensemble de sterkere en zwakkere punten eraan vindt. Stukken worden dus niet alleen geïmporteerd en vertaald, maar ook geïnterpreteerd. De kwaliteit van sommige van de vertalingen vormt echter wel een minpuntje. De af en toe wat kromme Nederlandse zinnen maken het er soms niet makkelijker op de artikelen goed te doorgronden.

Te verwachten valt dat het volgende nummer wat minder zal worden gevuld met overzichtsartikelen over de afgelopen 20 jaar. Het zou mooi zijn als er dan wat ruimte kan worden vrij gemaakt voor een of meer artikelen over het organisatievraagstuk, liefst met dezelfde diepgang. Over het opbouwen van bewegingen en organisaties, over hoe tegenmacht te verwerven. Want dat zijn vragen waar Doorbraak en andere organisaties vandaag de dag, net als destijds de beweging van de jaren 80, nog onvoldoende antwoorden op hebben ontwikkeld.

De website van Hydra vind je hier en het eerste nummer hier.

Eric Krebbers