Het probleem van de SP is haar politieke koers
Het gaat niet goed met mijn SP. En dit doet velen pijn. De electorale tegenslagen die de partij te verwerken heeft gehad, hebben weinig te maken met lage opkomstcijfers, maar vooral met haar koers. De poging om via een meer “volkse”, gecombineerde strategie van sociaal-economisch progressivisme én cultureel conservatisme de weg omhoog te hervinden mislukt zienderogen. De SP staat op een kruispunt en moet keuzes maken.
Tweeslachtig
In een situatie van opkomende, reële dreiging van extreem-rechts in Nederland en de rest van Europa is maar één houding passend: deze onderkennen en bestrijden. Het is een illusie om te denken dat socialisten met het inspelen op thema’s die vooral door nationalisten worden gebezigd – vluchtelingen, arbeidsmigratie en Europa – zonder authentieke analyses en oplossingen, electorale winst kunnen boeken.
Toch geloofde de SP in deze illusie. Partijstandpunten rondom deze thema’s zijn de afgelopen jaren tweeslachtig geweest. Ze bevatten progressieve elementen, maar ook concessies aan rechts, en waren daarom moeilijk te verteren. We hebben geroepen dat de multiculturele samenleving “als ideaal is mislukt”. We herhalen de fouten die we hebben gemaakt jegens Turkse en Marokkaanse gastarbeiders door Poolse arbeiders buiten de deur te willen houden, in plaats van hen zichtbaar te ondersteunen in hun hunkering naar en strijd voor een beter bestaan. Via een omweg pleiten we voor hetzelfde als Baudet en Wilders – strikte regulering van de arbeidsmigratie – zij het dat we aantekenen dat een dergelijk beleid ook in het voordeel is van Poolse arbeiders en hun herkomstland. We zijn niet principieel tegen vluchtelingendeals met Noord-Afrikaanse landen, in de geest van de deal met Turkije, terwijl we weten dat vluchtelingen nooit humaan zullen worden opgevangen in het Afrikaanse kustgebied.
Ander Europa
Rond Europa zien we een vergelijkbare houding. We zijn EU-kritisch en verdedigen de natiestaat met de leuze “Brussel niet de baas”. De kern van onze EU-kritiek zou echter niet gebaseerd moeten zijn op de angst dat Den Haag macht verliest, maar op het gegeven dat de Unie een neo-liberaal en ondemocratisch project is. En daarbij zouden we direct perspectief moeten schetsen door aan te tekenen dat we een democratisch en sociaal Europa met vervagende grenzen – kortom een Ander Europa – altijd zullen verkiezen boven een achter de dijken verscholen samenleving.
Ook onze terminologie heeft regelmatig een conservatieve bijsmaak. We blijven halsstarrig de term “elite” gebruiken, terwijl deze inmiddels volledig is gekaapt door extreem-rechts dat hiermee verwijst naar vermogende én niet-vermogende “kosmopolieten” en andere zogenaamde “verraders” van de Nederlandse culturele eigenheid. Dit terwijl termen als rijk en arm, baas en arbeider toch meer passen in onze kijk op de wereld. Daarnaast onderschatten we de politieke potentie van het opkomende activisme in bijvoorbeeld feministische en anti-racistische hoek en zetten we dit weg als identiteitspolitiek. We focussen ons te veel op one issue-campagnes, zoals het Nationaal Zorgfonds, waarvan we de impact overschatten.
Afgestraft
Bovengenoemde standpunten en stijl zijn niet de producten van het politieke toeval. Zij passen in de sociaal-conservatieve strategie van de afgelopen jaren. De partijtop hoopte met een linkse opstelling ten aanzien van sociaal-economische onderwerpen en een conservatief perspectief op vluchtelingen, arbeidsmigratie en de EU een nieuw en groter kiezerssegment achter zich te krijgen. Gemikt werd op een archetypische, boze witte kiezer die zich nu nog in de invloedssfeer van PVV en Forum voor Democratie zou bevinden. Betwijfeld moet worden of dit kiezerstype bestaat; in de grote, hyperdiverse steden vormt dit in ieder geval niet de meerderheid. Deze sociaal-conservatieve koers is faliekant aan het mislukken, met als nieuw dieptepunt de uitslagen van de Europese verkiezingen.
Het kon ook niet anders lopen. De koers is gestoeld op een miskenning van de realiteit van het electoraat én het eigen kader. Het feit dat ruim 40 procent van het SP-kader zich tegen vluchtelingendeals à la Turkije keerde, was een duidelijk waarschuwingssignaal. Kiezers straften vervolgens de doorzichtige poging om van twee walletjes te eten hard af bij de laatste verkiezingen. Niet de kiezers die thuis bleven, maar progressieve kiezers die een samenhangend alternatief willen dat rechtvaardig is voor witte en zwarte Nederlanders, Poolse bouwvakkers én Afrikaanse vluchtelingen. De conservatieve kiezersgroep die de SP hoopte aan de haak te slaan, hapte niet toe en koos voor het origineel: vooral Forum voor Democratie en in mindere mate PVV. Daarmee is de overwinning van met name de PvdA en GroenLinks bitter genoeg mede gefundeerd op de haperende nationaal-linkse strategie van de SP.
De huidige koers van de SP moet op tafel worden gelegd en vanuit de partijbasis op een open wijze worden besproken. Dit is een absolute voorwaarde om het tij te keren. Een einde aan de tweeslachtigheid en een ruk naar links vormen in mijn ogen de enige weg om uit het dal te klimmen. We moeten bouwen aan een verbindend en internationalistisch socialistisch alternatief in een tijd van mondiale ecologische vernietiging, nationalistische heropleving en brute economische onrechtvaardigheid. Van de SP een knooppunt maken van verzet tegen het neo-liberalisme en extreem-rechts; een alliantie van vakbondsactivisten, anti-racisten, feministen, milieu-, vredes- en mensenrechtenactivisten. Dit is een moeilijke, maar niet onmogelijke opgave. Daartoe heeft de SP voldoende veerkracht en creativiteit binnen haar gelederen.
Mahmut Erciyas
(Erciyas was raadslid voor de SP in Oss van 2003 tot 2007 en van 2011 tot 2016, en lid van de Provinciale Staten in Brabant van 2007 tot 2010. Dit artikel verscheen eerder vandaag in het Brabants Dagblad.)
Het partijkader is onderhevig aan gelukzoekers die weer snel de partij verlaten om maatschappelijk
te cashen . Ik heb de hoop allang opgegeven; bijv hier in Amsterdam komt de SP niet op voor de belangen
voor de mensen in de Sociale Werkvoorziening; deze mensen zitten in de meest slechte CAO van Nederland
80% moet rond komen van het minimumloon en de gemeente Amsterdam profiteert volop van deze goedkope arbeidskrachten. De SP vindt het als coalitiepartij allemaal prima.
Mahmut, jouw gedroomde SP is de mijne niet. Je maakt het debat over de partijkoers een kwestie van cultureel ‘progressief’ tegenover ‘conservatief’/nationalistisch. Ten onrechte. In de basis hoort de SP een socialistische – en énkel van daaruit internationalistische – partij te zijn, geen vergaarbak van splintergroepjes activisten voor een of andere culturele minoriteit die een groepsidentiteit cultiveert. Als de activisten die jij noemt zich kunnen vinden in de basiswaarden van de SP en als zij hun activisme kunnen integreren in de SP-kernwaarden, dus in een humanistische en werkelijk socialistische visie, prima. Zo niet: laat ze hun heil elders zoeken, want anders hollen ze het socialisme, onze verbindende factor, uit.
In de Europese campagne was het manco niet dat men inzette op de steun van cultureel conservatieven. Het probleem was dat de campagne negatief was, geen positief verhaal vanuit de kernwaarden van de SP uitdroeg: het eigen geluid was niet herkenbaar genoeg. Het probleem van de SP is dus niet dat men niet feministisch/anti-racistisch/ecologisch etc. genoeg is. Het probleem is dat er nog te weinig radicaal op socialisme wordt ingezet, waardoor het eigen positieve geluid te weinig uniek is.
Nog één toevoeging over cultureel nationalisme (is niet gelijk aan politiek nationalisme!) en kiezen voor ‘eigen arbeiders eerst’: daar is niets mis mee. Je moet in een bepaalde taal, in een bepaalde culturele natie, solidariteit realiseren vóórdat je een internationale solidariteit kunt nastreven. Je moet je eigen arbeiders beschermen tegen het kapitalisme, niet hen verraden door de grenzen voor (arbeids)migranten open te laten terwijl wij, de eigen culturele natie dus, zelf al honderdduizenden fatsoenlijke banen en huizen tekort komen.
Kortom: de combinatie van cultureel nationalisme + werkelijk socialisme op economisch gebied is geen tegenstrijdige koers: het eerste is juist een logisch middel om stap voor stap het tweede te kunnen afdwingen (via nationale wetgeving). De huidige partijkoers is alleen tweeslachtig in zoverre dat het economisch-socialistische geluid niet radicaal genoeg is.
Terug naar de belangen van de basis, koopkracht en klimaat rechtvaardigheid
De SP doet niets zichtbaars met de energietransitie, maar daar is veel voor burgers te doen en te halen
Omdat het klimaatakkoord vooral bedrijfsbelang dient en burgers dat mogen betalen.
Maar er moet veel veranderen door die energietransitie, met begrip van de processen die er spelen, (waarschijnlijk onbekend in de fractie) zijn er mooie kansen om klimaatrechtvaardigheid in houd te geven
Zo zit er ca 3000 EUR nieuwe koopkracht per huishouden in.
Een gemiddeld huishouden geeft nu ca 4000 EUR uit aan energie
– stroom voor het huishouden
– brandstof voor de auto
– aardgas voor de verwarming
Dat kan straks allemaal op duurzaam opgewekte stroom
En in het klimaatakkoord staat al dat 50% van de nieuwe windparken “van burgers” moet worden
De partijen van het klimaatakkoord willen dat de lokale miljonairs dat 50% eigendom kopen, en dat alle andere burgers de subsidie daarvoor betalen
Maar het is slimmer om die nieuwe windparken in kavels voor eigen gebruik aan alle huishoudens te verkopen, en arme huishoudens een goedkope lening te geven.
– Ze kunnen huishoudens hun eigen stroom opwekken, voor de kostprijs, ca 4 cent ipv 22 cent per kWh
– daarmee kan het huishouden van het gas af voor de helft van de kosten van aardgas, zonder dure verbouwing
Daarmee bedient de SP de minima het beste, met koopkracht in de energie transitie
Met salderen , kost de energie ca 1000 EUR,
stroom voor huishouden,
stroom voor de elektrische auto en
stroom om aardgas te vervangen.