Hoe De Volkskrant hielp de meedogenloze christelijke sekte Frontrunners te normaliseren

“De omstreden gebedsgenezer Tom de Wal belooft genezing van autisme, kanker en homoseksualiteit. Vrijdag trapte hij een driedaagse campagne af in Maastricht, waar zo’n honderdvijftig mensen op afkwamen. ‘Maastricht gaat geraakt worden door de golf van opwekking, halleluja!’”, schreef Abel Bormans op 26 mei in De Volkskrant. In zijn verschrikkelijk slechte stuk laat hij onbenoemd dat De Wal een welvaartsevangelist is, een zwendelreligie puur bedoeld om de Grote Leider te verrijken.

Allereerst: gebedsgenezing is op zichzelf al een groot gevaar. Mensen die naar gebedsgenezers gaan, bezoeken vaak niet een reguliere arts. Zo sterven veel mensen, inclusief kinderen, aan geheel geneesbare ziekten.

“Hen laten sterven: ouders die medische hulp voor hun kinderen weigeren in de naam van Christus“, zo luidt de (vertaalde) titel van een informatief artikel in The Guardian. Dit enkele feit, dat mensen sterven door gebedsgenezers, wordt al niet genoemd in het Volkskrant-artikel. Dit is belangrijke informatie om De Wal in internationale context te plaatsen. En het wordt er niet beter op als we het gaan hebben over de precieze smaak van De Wal’s “geloof”.

Daar is “Frontrunners”, De Wal’s kerk, heel duidelijk over. Hun God is de God van voorspoed. Rijkdom is een teken van Gods zegen, niet iets om je voor te schamen. Onderdeel van dit “welvaartsevangelie” is ook dat je God welvaartsoffers moet brengen.

Tom de Wal predikt dat je door je offer, een financieel offer aan zijn kerk, je liefde voor God laat zien. Je moet veel en vaak geven. Nog beter is het, volgens De Wal, om “partner” te worden. Dan geef je een vast bedrag, en mag je delen in de spirituele “oogst” of beloning.

Dat zie je in een van de “getuigenissen” die De Wal in zijn webshop heeft om zijn boeken aan te prijzen. Hier gaat het om iemand die, als de getuigenis klopt, 50.000 euro schuld had en dat kwijt is geraakt door de tiende, een tiende van je inkomen, in de kerk te “zaaien”.

Alles hiervan, van de viering van welvaart tot het vragen van offers tot het beloven van een “oogst” als je veel geld “zaait”, vind je ook in het Amerikaanse “prosperity gospel”. Dit is al jaren bekend als een zwendel.

“Televangelisten” voorzien vooral zichzelf van het geld dat hun volgers zaaien. In Amerika kopen de predikers er privéjets en enorme huizen van. De slachtoffers zien nooit iets terug, behalve “spirituele” voldoening. In Amerika hebben die volgers vaak enorme schulden.

Op dit moment is De Wal bezig met het bouwen van zijn eigen megakerk in Brabant, waar hij zijn welvaartsevangelie kan gaan prediken. Dat geld komt van gelovigen die denken dat ze hun genezing en geestelijke welvaart kunnen bespoedigen met een offer.

Dit kan in Nederland ook enorm schadelijk zijn. Frontrunners heeft een ANBI-status, waardoor grote giften belastingaftrekbaar zijn. De Nederlandse belastingbetaler draagt dus ook nog eens bij om deze zwendel zo winstgevend mogelijk te maken voor De Wal.

Dit alles wordt alleen maar erger door de technieken die De Wal gebruikt om mensen aan zich te binden. Zijn retoriek en praktijk van “gebedsgenezing” trekt juist mensen aan met problemen: financiële problemen of gezondheidsproblemen. Mensen die niet zoveel kunnen missen.

Vaak zijn dit mensen die net een levensgebeurtenis (life event) hebben meegemaakt: een heftige diagnose, scheiding, of het verlies van een dierbare. Mensen zijn na een life event vatbaarder voor allerlei vormen van emotionele manipulatie, en zoeken naar gemeenschap en zingeving.

Daar speelt Frontrunners op in. Frontrunners zoekt naar “offers” waarmee je niet alleen in je eigen spirituele behoeften voorziet, maar ook meehelpt aan het doel om Het Woord naar ongelovigen te brengen, om ook hen te redden. Waarvoor Frontrunners enorme bedragen vraagt.

En De Wal is daarin meedogenloos: hij roept zijn volgelingen op om van alles te verkopen zodat ze maar geld kunnen geven aan zijn kerk.

Dit is een recept voor een sekte. In een sekte worden mensen in eerste instantie getrokken door vriendelijkheid. Maar al snel moet het sektelid steeds extremere ideeën aannemen, waardoor er vervreemding ontstaat met vrienden en familieleden.

Vervolgens veroorzaakt de sekte emotionele pijn door steeds meer opofferingen te vragen van het sektelid, maar vanwege de vervreemding kan het sektelid alleen nog maar meer in de sekte vallen, juist op zoek naar de verlossing die de sekte moet brengen.

En komt het niet? Ook daar is De Wal op voorbereid: je moet gewoon nog langer wachten! Als je lang genoeg wacht, overkomt je ooit wat goeds, dus blijf volharden! Dat kan hij natuurlijk eeuwig blijven zeggen. Zo houdt hij kwetsbare mensen eeuwig vast in een misbruikcyclus.

En naast het persoonlijke heeft de kerk van De Wal ook een politiek element. De Amerikaanse voorgangers van het welvaartsevangelie waren expliciet op zoek naar een christendom dat samen kon gaan met ongebreideld kapitalisme. Zonder enig mededogen.

Frontrunners is een organisatie om op te letten als we een nieuw politiek tijdperk ingaan. Zijn sektarische zwendel heeft veel weg van de manier waarop Geert Wilders politiek bedrijft. Het zijn natuurlijke bondgenoten, zeker omdat De Wal niet tegen kapitalisme predikt.

Al het voorgaande maakt het zo kwalijk dat De Volkskrant zo’n lauw, onkritisch stuk over De Wal schrijft. Het is duidelijk dat hij zwendelaar is, internationaal zijn vele vergelijkbare voorbeelden ontmaskerd. Als krant heb je een plicht om juist die informatie te verspreiden.

Nu is De Wal alleen maar meer genormaliseerd. Dit, terwijl er voor zijn zwendel maar één oplossing is: zijn kerk moet ontbonden worden, zijn slachtoffers moeten hun geld terugkrijgen, en wie in zijn sekte zit moet hulp krijgen om oude relaties weer op te pakken.

Maar dat zie ik de overheid nog niet doen, zeker niet met mensen als Geert Wilders aan de macht. Dus moeten we op andere manieren zorgen dat die megakerk in Brabant nooit haar deuren opent.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Twitter.)