Hoe Nederland 350 jaar lang oorlog voerde tegen een volk dat vrij wilde zijn, maar dit lijkt te vergeten in een grootschalig onderzoek

Hoe kan het dat we anno 2018 nog steeds een discussie voeren over hoe we de periode 1945-1950 moeten noemen? Dekolonisatie, rekolonisatie, (her)bezetting? Als je naar de feiten kijkt, lijkt me dit immers meer dan duidelijk: Nederland was een koloniale macht die 350 jaar lang rijkdom uit Indonesië haalde en die in 1942 werd verslagen door Japan. We verloren hiermee onze zeggenschap over dit deel van de wereld; iets dat we na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 met geweld hebben geprobeerd terug te krijgen. Hiermee kwam Nederland opnieuw tegenover de Indonesische bevolking te staan; net als tijdens al die andere koloniale oorlogen die constant werden gevoerd tijdens de Nederlandse aanwezigheid in de archipel. Want precies dat is iets dat vaak vergeten lijkt te worden: dat het uitroepen van de onafhankelijkheid door Soekarno in 1945 niet de eerste vorm van verzet was tegen Nederland. Al vanaf het begin dat onze handelsvloten Indonesië binnenvoeren, stuitten zij op verzet van de plaatselijke bevolking. Denk aan het verzet van de Bandanezen omstreeks 1600 tegenover de Hollandse eisen met betrekking tot het muskaatmonopolie, aan de opstand geleid door Pattimura op de Molukken in 1816, aan de Lombokoorlog in 1894 waarbij de vorst van Lombok zich weigerde te onderwerpen aan de Nederlanders en het verzet tegen de Nederlanders in Atjeh (1873-1914), geleid door Teukoe Oemar. Het enige verschil tussen deze opstanden en het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1945, was dat de Indonesiërs nu gezamenlijk in opstand kwamen tegen het land dat hen al 350 jaar lang derderangsburgers maakte op hun eigen grondgebied. En dat de afloop dit keer anders was: de Nederlanders wonnen niet. Het onderzoek “Dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië 1945-1950” wordt echter nog steeds niet vanuit dit frame door onze overheid gefinancierd. In plaats daarvan wordt de periode 1945-1950 opnieuw belicht als een op zichzelf staande periode, die niet voortkomt uit 350 jaar geschiedenis van onderdrukking en onrechtvaardigheid. Ik vind dat kwalijk, omdat hiermee opnieuw het beeld wordt geschetst waarmee ik als Indo ben opgegroeid. Namelijk het idee dat Indonesië een vredig stukje Nederland was en dat de Indonesiërs in 1945 plotseling en met veel geweld de Nederlanders weg wilden hebben. Deze gedachte rechtvaardigt een militair ingrijpen, terwijl als je het omdraait dit voor geen meter meer klopt.

Lara Nuberg in Hoe Nederland 350 jaar lang oorlog voerde tegen een volk dat vrij wilde zijn, maar dit lijkt te vergeten in een grootschalig onderzoek (Gewooneenindischmeisje.org)