Hoogste bestuursrechter verbiedt deportatie naar Somalië

Minister Gerd Leers van Immigratie en Asiel mag Somaliërs zonder verblijfsrecht niet meer opsluiten en ook niet meer deporteren. Dat heeft de Raad van State gisteren bepaald in het hoger beroep dat de hardleerse minister had aangespannen om uitzetting naar Somalië toch mogelijk te maken. “We zijn erg blij met deze uitspraak”, liet Abdisalam Yasin Ali weten namens Vluchtelingen Op Straat, de zelforganisatie van afgewezen vluchtelingen die met demonstraties en tentenkampacties tegen het bikkelharde migratiebeleid protesteert.

In de zaak van een Somaliër zonder verblijfsrecht oordeelde de Raad van State dat er momenteel “geen zicht is op uitzetting binnen een redelijke termijn”. “Zicht op uitzetting” is een voorwaarde om mensen zonder papieren te mogen opsluiten in afwachting van deportatie. Naar Noord-Somalië, beter bekend als Somaliland, werden sinds april al geen mensen meer uitgezet, omdat de autoriteiten ter plaatse daar niet meer aan meewerken. Bovendien had Leers eerder zelf al tandenknarsend moeten toegeven dat ook uitzetting naar Mogadishu niet kan doorgaan, omdat het in de Somalische hoofdstad veel te onveilig is. Daar lopen mensen “louter door hun aanwezigheid” het risico om slachtoffer te worden van “willekeurig geweld” als gevolg van de al 20 jaar durende burgeroorlog. Europese rechters hadden daarom een streep gezet door die deportaties.

De minister bedacht daarop het huichelachtige foefje dat het verblijf in Mogadishu weliswaar te gevaarlijk moest worden geacht, maar de doorreis naar Zuid- en Centraal-Somalië niet. Het vliegveld van Mogadishu ligt niet in Mogadishu, zo luidt de bizarre en onnavolgbare redeneertrant van IND-ambtenaren, en de vluchtelingen die de Nederlandse overheid op dat vliegveld dumpt, kunnen best wel veilig doorreizen naar andere Somalische gebieden. Daar heeft de doorgaans uiterst autoriteitsgevoelige Raad van State nu een stokje voor gestoken. Rest de vraag of Leers binnenkort toch weer gaat inbrengen dat de Somaliërs wel “vrijwillig” kunnen terugkeren, via een andere route. “Als er een alternatieve route zou zijn, dan was de IND daar tijdens de zitting wel over begonnen. Ook zou dan de vreemdelingenbewaring niet opgeheven hoeven te worden”, aldus Leonie Sinoo, de advocaat van de Somalische vluchteling. Wat betreft Somalië lijkt de deportatiemachine dus voorlopig tot stilstand te zijn gebracht.

Het gesol met mensenlevens komt voort uit een migratiebeleid dat de hele wereld veilig heeft verklaard, waardoor vluchtelingen uit gebieden vol armoede en geweld nauwelijks meer bescherming krijgen. Leers wil Somaliërs koste wat het kost verblijfsrecht ontzeggen en hen dumpen in een land dat alom wordt beschouwd als een van de gevaarlijkste plekken ter wereld. De minister gaat dus doelbewust over lijken. De uitspraak van de Raad van State heeft de acute dreiging van deportatie gelukkig weggenomen, maar dat levert de Somalische vluchtelingen helaas nog geen verblijfsvergunning op. Ze zitten nog steeds tussen wal en schip. Aan de ene kant staat nu weliswaar zwart op wit dat ze onuitzetbaar zijn, maar aan de andere kant worden ze maatschappelijk uitgesloten. Hun overlevingsstrijd is dus nog in volle gang en verdient volop ondersteuning.

Harry Westerink