Inspirerende startbijeenkomst van de campagne Wij Reizen Samen (voor een beter OV met goede arbeidsvoorwaarden voor werkers)

Afgelopen zaterdag vond in het Utrechtse FNV-Vakbondshuis de startbijeenkomst plaats van Wij Reizen Samen, een nieuwe campagne voor een beter openbaar vervoer (OV). Die campagne streeft naar goede arbeidsvoorwaarden in het OV, een betaalbaar en groen OV, een voor iedereen toegankelijk OV, overal goede OV-verbindingen, en OV in publieke handen. Wereldwijd zijn er inmiddels in tal van landen campagnes voor een beter OV op gang gekomen. De kick-off was georganiseerd door het Netwerk Klimaat FNV, in samenwerking met anderen. Ook Doorbraak doet mee met Wij Reizen Samen.

Niet alleen de organisatoren van de bijeenkomst, maar ook de deelnemers hadden er duidelijk zin in. Iedereen besefte dat de bijeenkomst geen vrijblijvend debatmoment zou gaan worden, maar het startsein behoorde te zijn van een ambitieuze beweging van onderop die in de kern een rood-groene samenwerking moet gaan opleveren tussen werkers in het OV, reizigers en klimaatactivisten. De campagne werd afgetrapt met een groep mensen die weliswaar relatief klein in aantal was, maar tegelijk veel gedrevenheid, betrokkenheid en energie uitstraalde. Gedurende het programma kwamen zowel werkers in het OV als anderen aan het woord. Centraal stond de gedachte dat een beter OV niet bereikt zou gaan worden, als de OV-werkers (machinisten, conducteurs, servicemedewerkers, buschauffeurs en anderen) niet in het middelpunt van de strijd zouden komen te staan.

Regiogroepen

Door middel van diverse powerpoint-presentaties werd een scherp en informatief beeld gegeven van de problemen in het OV en de beroerde arbeidsomstandigheden voor werkers in het OV. Ook werden de flyer en de website van de campagne gepresenteerd. De intentie om de campagne de komende tijd in de steigers te gaan zetten, bleek bijzonder merkbaar. Dat werkte best aanstekelijk, zeker toen de deelnemers de presentatie van een vertegenwoordiger van Wir Fahren Zusammen, de Duitse zustercampagne die al sinds 2020 aan de gang is, tot zich namen. Dat verhaal maakte helder wat er allemaal komt kijken bij het opzetten van een campagne voor een beter OV, wat daarbij de knelpunten, valkuilen en uitdagingen zijn en met welke ervaringen van onze Duitse medestrijders we hier in Nederland ons voordeel kunnen doen.

Na een pauze gingen de deelnemers in vier groepen uiteen, die op geografische basis waren ingedeeld en onder begeleiding stonden van iemand van de organisatoren. Er was een regiogroep Noordwest Nederland, een regiogroep Zuidwest Nederland, een regiogroep Midden Nederland en een regiogroep Rest van Nederland. Die restgroep hield niet in dat de organisatoren geen oog zouden hebben voor de problemen in het OV in provincies als Limburg en Drenthe. Maar onder de deelnemers bevonden zich nu eenmaal relatief weinig deelnemers van buiten de Randstad. Toch waren er gelukkig ook deelnemers uit steden als Vlissingen en Nijmegen.

Sneltreinvaart

Na een voorstelrondje hadden de activisten in de vier regiogroepen elkaar al snel wat beter leren kennen. En dat werd nog versterkt door de stuwende inbreng van de begeleiders, waaruit bleek dat de bijeenkomst gedegen en zorgvuldig was voorbereid. Zij stelden namelijk gerichte vragen als: wat voor achterbannen en netwerken hebben we, kennen we OV-werkers, wat speelt er in onze regio, wat hebben we nodig om aan de slag te gaan? Spijkers met koppen konden er worden geslagen toen de vraag aan de orde kwam wat de eerste activiteit van de regiogroepen zou gaan worden. Er werd op ingezet dat er al deze zomer activiteiten georganiseerd zouden gaan worden, zoals bijvoorbeeld flyeracties onder reizigers en OV-werkers, voor wie ook twee verschillende flyers zijn opgesteld. In sneltreinvaart kreeg elke regiogroep een groepsvertegenwoordiger, werden er contactgegevens verzameld en zouden er appgroepen worden aangemaakt. De campagne dient in een stroomversnelling te gaan belanden, waarbij de vertragingen, wisselstoringen en defecte bovenleidingen die bij de NS zo gebruikelijk zijn, zoveel mogelijk moeten worden vermeden.

Na een plenaire terugkoppeling was het voorlopige raamwerk van de campagne in grote lijnen ingevuld en gingen de seinen op groen staan om de OV-beweging verder uit te bouwen. Er stond een veganistische lunch klaar en de deelnemers aan de startbijeenkomst kregen volop de gelegenheid om informeel verder te praten met elkaar. Vanzelfsprekend waren allen ervan doordrongen dat deze campagne een strijd op lange termijn gaat betekenen voor een goed, fijnmazig en toegankelijk OV met goede arbeidsomstandigheden voor de OV-werkers. Het belang van onderlinge solidariteit werd voortdurend aangestipt en onderbouwd met inspirerende voorbeelden, waarbij helaas solidariteit wat betreft covid te wensen overliet. Dit werd benoemd door een lid van het disability justice collectief Feminists Against Ableism, nadat iedereen in regiogroepen was opgesplitst. Zij gaf aan dat we niet mogen vergeten dat de pandemie nog altijd voortduurt en dat covid een gevaar blijft voor ons allemaal, waarbij we op z’n minst het minimale kunnen doen om elkaar te beschermen (door bijvoorbeeld een mondkapje te dragen).

De strijd tegen ontoegankelijkheid en tegen voortgaande privatisering en neo-liberalisering van het OV gaat door. Een strijd voor het behoud en de uitbouw van voldoende fysiek en economisch toegankelijke publieke vervoersvoorzieningen. In september staat er voor de OV-activisten alvast een feedbackdag op het programma, zodat tijdens de zomer opgedane actie-ervaringen kunnen worden uitgewisseld en nieuwe OV-activisten welkom kunnen worden geheten.

Wie ook actief wil worden binnen de campagne Wij Reizen Samen, kan zich hier aanmelden of kan contact opnemen met Doorbraak.

Harry Westerink

Powerpoint-slides over de campagne

Flyer: