Interview met Shayno Numansen over haar documentaire over de Aramese genocide van 1915
De Armeense kwestie of de Armeense genocide, does that ring a bell? In ieder geval wél voor Shayno Numansen, student Media, Informatie en Communicatie. Haar bevolkingsgroep is meer dan honderd jaar geleden waarschijnlijk voor het overgrote deel uitgemoord. Ze heeft er een documentaire over gemaakt. De Armeense genocide is laatst in het nieuws gekomen, toen de Tweede Kamer deze genocide erkende. Sinds die erkenning worden naast de Armeniërs ook de andere christelijke minderheden erkend als slachtoffer van de genocide. Zo ook de Chaldeeuwse en Aramese minderheden waar Shayno onder valt. En dat is waar Shayno’s docu over gaat: de erkenning van slachtoffers van de genocide. De Turken hebben de genocide overigens altijd ontkend. “Voor de vrije minor van mijn studie Media, Informatie en Communicatie heb ik deze documentaire gemaakt. De docu heet ‘Shayno: the indelible truth’. Ik heb hem afgelopen zaterdag laten zien op het DOCFeed Festival in Eindhoven. Ik hoorde van veel bezoekers van het festival: ‘Wat stoer dat je dat durft!’, maar ook ‘Zo leren onze kinderen en kleinkinderen wat onze geschiedenis is’. Wat ik heb gedaan, was best riskant. Ik ben met mijn ouders en mijn broertje naar een onveilig gebied geweest, al helemaal onveilig voor mij als half Aramese, half Chaldeeuwse. We zijn naar de plaats Mardin in het Zuid-Oosten gegaan, net op de rand van een ‘no-flyzone’. Daar heb ik onder andere het geboortedorp van mijn ouders, Bote, bezocht. We zagen dat de huizen ruïnes zijn geworden, maar de moskeeen zagen er heel goed onderhouden uit. Ik heb gelukkig veel videobeelden kunnen vinden van mijn overgrootouders die de genocide hebben overleefd. Ze vertelden verschrikkelijke verhalen over hoe hun hele dorp werd uitgemoord door troepen van de sultan. Of over mijn overgroottante Meryem die mishandeld werd en uiteindelijk zelfmoord pleegde door in een put te springen. Echt walgelijk dat dit mijn voorouders is overkomen. Ik was ook meerdere keren echt in tranen toen ik daar was. Saxion heeft een paar belangrijke beslissingen moeten maken voor mij: ze wilden niet dat ik naar dit gebied toe zou gaan omdat het een no-go area is volgens het officiële reisadvies. Maar ze konden het me niet verbieden en ik ben uiteindelijk op geheel eigen risico en verantwoordelijkheid gegaan. Ik heb zelfs een vrijwaringsverklaring moeten tekenen dat Saxion niet aansprakelijk voor mij is wanneer ik daar ben. Wij, mijn ouders en ik, hebben zelf wel een aantal voorzorgsmaatregelen getroffen, waardoor we toch wel met gecalculeerd risico er naartoe gingen. Zo zeker was ik dat ik zou gaan, zo zeker was ik dat dit verhaal gehoord en gezien moet worden.”
In Door Saxion teruggetrokken interview over genocide hier te lezen (Destentor)
Geachte mevrouw Numansen/beste Shayno,
Mooie documentaire. Ik begrijp je behoefte aan de erkenning van je bestaansrecht, denk ik, wel. Als mensen niet willen geloven dat je van de toenmalige Ottomanen helemaal niet had moeten bestaan, zien ze je niet als een overlever, zoals je (in mijn ogen) bent. Pas in 1948 is het begrip genocide gedefinieerd, maar dat wil niet zeggen dat het daarvoor niet gebeurd kan zijn. Er zijn ook ziektes pas beschreven, nadat ze al jaren blijken te hebben bestaan. Volgens onderzoek van het NIOD was er al in 1904 een genocide, terwijl het begrip dus pas ruim 40 jaar later is gedefinieerd.
Wat mij betreft heb je je bestaansrecht nu al ruimschoots bewezen.