IS-vernielzucht: over gevoel voor proporties, en over het meten met twee maten

Een ander voorbeeld van kunstvernietiging vond eerder plaats, in Irak in 2003 en de jaren erna. Een Brits-Amerikaanse militaire aanval bracht binnen twee maanden het bewind van Saddam Hoessein ten val met behulp van grootschalige luchtaanvallen en een invasie. In de weken toen de Amerikaans-Britse bezetting net een feit was, spoelde er een golf van plunderingen door de steden. Kunstschatten werden op enorme schaal geroofd door opvallend goed georganiseerde en bewapende bendes. De nieuwe autoriteiten – het Amerikaans-Britse bezettingsapparaat – deden feitelijk niets. De culturele schade was enorm. “Het tragische lot van het nationale museum in Bagdad was alsof federale troepen New York waren binnengevallen en de criminele gemeenschap had verteld dat het Metropolitan tot hun beschikking stond.” Overmacht? “De plaatselijke tankcommandant was verteld om het museum gedurende een volle week na de invasie niet te beschermen.’ Simon Jenkins schreef dat in de Guardian, en hij voegde er a bitter aan toe: “Zelfs de nazi ‘s beschermden het Louvre.” De bibliotheek, vol oeroude documenten, ging in vlammen op. Genocide op het verleden heette het destijds allemaal niet, al was er wel kritiek. Toen de Amerikaanse oorlogsminister Rumsveld vragen kreeg over dit soort praktijken, die onder de neus van zijn militaire en onder verantwoordelijkheid van de VS als bezettingsmacht plaats vonden, was zijn antwoord: ‘Stuff happens’. Het genoemde museum ging aanvankelijk weer open, maar sloot vervolgens alsnog, maar later weer dicht. Nadat er wat schandaal was ontstaan deden VS-verantwoordelijken pogingen om te verzamelen en waar mogelijk iets van de schade te herstellen. Maar de jaren erop gingen de vernielingen door, in de context van een bloedige bezettingsoorlog die verzet opriep, onder meer van de groepering die stapsgewijs muteerde en groeide tot wat nu IS heet. De plek van het antieke Babylon werd platgewalst om plaats te maken voor een basis met 2.000 Amerikaanse soldaten. “Onder Saddam maakt je je grote kans om gemarteld en en neergeschoten te worden als je iemand een antieken voorwerp liet stelen; in het Irak van vandaag maak je grote kans op gemarteld en neergeschoten te worden als je dat niet doet“, zo omschrijft Jenkings in zijn artikel – gedateerd 8 juni 2007 – de situatie aan de hand van wat een Iraaks kunstfunctionaris op bezoek bij het British Museum vertelde.

Peter Storm in IS-vernielzucht (1): over gevoel voor proporties, en over het meten met twee maten (Ravotr)