Komkommertijd? Niet voor de vluchtelingenstrijd! Steun hen ook in de zomer!
Het is zomerreces. De onderhandelingen voor een nieuwe regering op rechts zijn vanwege de zomer tijdelijk stilgelegd, de scholen zijn dicht en veel mensen zijn op vakantie. Maar voor mensen zonder papieren is het geen tijd voor ontspannen, even op adem komen, om vervolgens met frisse moed weer verder te gaan. De uitsluiting en staatsrepressie gaan altijd door, ook in de zomermaanden. Maar gelukkig is er ook protest.
Ook tijdens zwoele zomernachten worden gezinnen van hun bed gelicht en overgebracht naar de gezinsbajes bij Kamp Zeist. Kinderen mogen daar, terwijl ze wachten op hun deportatie, op een kale wipkip “spelen”, terwijl ze tegen hoge muren met groen bladmotief aankijken. Tot zover de “kindvriendelijke” detentie. De Afghaanse familie Zarifi, met drie kinderen tussen de acht en dertien jaar oud, zit daar sinds vorige week vast. Afghanistan heeft weliswaar geen “veilig land”-status, maar toch worden er vluchtelingen heen gestuurd. In oktober vorig jaar heeft Europa met Afghanistan afgesproken dat het land zijn vluchtelingen terugneemt. Nog steeds vinden er daar aanslagen plaats, soms met opzet gericht tegen willekeurige mensen. De non-profit organisatie Refugee Project Maastricht is daarom een petitie gestart waarmee van de Nederlandse staat geëist wordt dat de deportaties van Afghaanse vluchtelingen gestopt worden en dat men hen “humanitaire bescherming” blijft bieden.
Een werkelijk “humanitaire bescherming” zou wel moeten betekenen dat vluchtelingen hier definitief mogen blijven. Want de tijdelijke status die vluchtelingen tegenwoordig vaak krijgen, kan zo weer worden ingetrokken nadat een land “veilig” wordt verklaard. Vluchtelingen met een tijdelijke verblijfsvergunning blijven dus jarenlang op de schopstoel zitten, want hun verblijfsrecht en hun toekomst in Nederland kunnen alsnog op elk moment worden afgenomen. Dat gebeurde een aantal jaar geleden bijvoorbeeld bij Burundese vluchtelingen. “Veilig land”-verklaringen blijken overigens in de praktijk helemaal niet zo veel waard. Dat bleek onlangs bij de beslissing van de staat om homoseksuele vluchtelingen toch naar Oekraïne te gaan deporteren, maar daar kom ik later nog op terug.
Het gezin Zarifi werd vorige week dinsdagochtend vroeg door een overmacht aan politie weggesleurd uit azc Emmen. Dat gebeurde onder het oog van veel vluchtelingenkinderen die in het azc wonen, en die doodsbenauwd zijn dat zij als volgende aan de beurt zullen zijn. Veel vluchtelingen hebben ernstige psychische klachten door de traumatische gebeurtenissen die zij hebben meegemaakt in hun land van herkomst of tijdens de vlucht naar Nederland. De voortdurende bestaansonzekerheid hier, en de angst om gedeporteerd te worden naar een land waar zij hun leven niet zeker zijn, dat traumatiseert vluchtelingen, en met name hun kinderen, nog verder.
Strijdbaarheid
De arrestatie van het gezin Zarifi is voor de bewoners van het azc de druppel die de emmer doet overlopen. Ze pikken het niet meer. Samen met No Border-activisten organiseerden vluchtelingenkinderen afgelopen zaterdag een demonstratie. In de oproeptekst staat: “De kinderen op het azc te Emmen waren zeer verdrietig en bang. De kinderen zijn bang dat de politie op een ochtend op hun stoep staat en hen komt halen. Mensen die hun status hebben verkregen voelen zich schuldig ‘waarom wij wel en krijgen de anderen geen status’. Vele kinderen hebben last van slapeloze nachten, zijn boos en woedend, verdrietig, moe en prikkelbaar. Verder blijven er berichten komen dat de DT&V (Dienst Terugkeer en Vertrek, red.) voor veel mensen een stressfactor blijft. DT&V blijft mensen kleineren, bedreigt mensen in de zin van: ‘jullie kunnen maar beter meewerken of de politie komt jullie halen’ en ‘ga terug naar je eigen land’. Dit zijn zieke praktijken, dit kan zo niet langer en genoeg is genoeg!!!”
De azc-bewoners hebben zaterdag gedemonstreerd “voor een eerlijk kinderpardon, tegen de opsluiting van kinderen, tegen het huidige asielbeleid, tegen het regime van de overheid, Justitie en DT&V, tegen deportaties van mensen, families en kinderen (al helemaal naar onveilige gebieden) en voor gelijkheid van mensen”. Er waren ongeveer vijftig mensen aanwezig, waaronder zo’n veertig vluchtelingen. De opkomst was in eerste instantie een stuk kleiner. De aanwezigheid van COA-medewerkers die op het naastgelegen parkeerterrein pontificaal koffie aan het drinken waren om de demonstratie in de gaten te houden, gaf de azc-bewoners een uiterst onveilig gevoel. Maar uiteindelijk kwamen er druppelsgewijs toch steeds meer vluchtelingen zich aansluiten, waarbij vooral de strijdbaarheid van de kinderen opviel. Kinderen die vertelden dat ze verblijfsrecht willen, en dat ze bang zijn dat ze zullen worden gedeporteerd. Een Afghaans meisje vertelde dat haar vriendin, die een tijd geleden is uitgezet, als dertienjarige is uitgehuwelijkt, en nu al een kind heeft. Volwassenen vertelden dat hen door het COA en de DT&V wordt verteld dat Afghanistan veilig is. Er was geen reguliere pers aanwezig, waardoor het des te belangrijker is dat het verhaal van dit protest door solidaire mensen wordt verspreid.
Kafka op Nederlandse bodem
Maar de demonstratie van zaterdag in Emmen is niet de enige plek in Nederland waar strijd wordt gevoerd door vluchtelingen. Al 24 dagen is Ilya Kordi, een homoseksuele vluchteling uit Oekraïne, in hongerstaking. Hij zit vast in Kamp Zeist, nadat ook hij van zijn bed werd gelicht in een azc, meer dan twee maanden geleden. Kordi’s asielaanvraag is afgewezen, nadat Nederland besloot dat het in Oekraïne veilig genoeg is voor homo’s. Ten onrechte, volgens LGBT Asylum Support, een organisatie die zich inzet voor de rechten van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele (LHBT) vluchtelingen. In Frankrijk wordt ondertussen erkend, na protesten vanuit Human Right Watch en de LHBT-gemeenschap, dat de situatie in Oekraïne voor LHBT-ers nog steeds zeer problematisch is. De Oekraïnse belangenorganisatie Nash Mir (Onze Wereld) stelt in een rapport over 2016 dat incidenten van anti-homo en anti-trans geweld met driehonderd procent zijn toegenomen.
Kordi heeft ondertussen een nieuwe asielaanvraag gedaan, nu omdat hij strafrechtelijk vervolgd wordt omdat hij het leger niet in wilde. Hij heeft een document ingeleverd als bewijs. Maar de IND stelt dat ze het document niet op echtheid kunnen controleren omdat ze geen vergelijkingsmateriaal hebben. Kordi zou zelf moeten onderzoeken en bewijzen dat het document echt is. Maar het origineel is nog in bezit van de IND. En bovendien kan Kordi met alle beperkingen van het moeten leven onder een gevangenisregime gewoonweg geen onderzoek doen. De IND wil zijn asielverzoek daarom opnieuw afwijzen, aldus LGBT Asylum Support dat spreekt van “Kafka op Nederlandse bodem”. Op de Facebook-pagina van de steunorganisatie valt te lezen hoe de 35-jarige Kordi ondertussen al elf kilo is afgevallen na drie weken op alleen water en thee te hebben geleefd. De IND, de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) die over het regime in gevangenissen gaat, en staatssecretaris van Justitie Klaas Dijkhoff geven echter tot nu toe nog geen krimp.
Kordi zit ondertussen in volledige isolatie. Het enige contact dat hij met de buitenwereld heeft, is via zijn advocaat en LGBT Asylum Support, elke dag maximaal vijf minuten. In de gevangenis ben je vrijwel geheel afgesneden van medestanders en sympathisanten, van ondersteuning die broodnodig is. Je hebt alleen je eigen lichaam als wapen, en als dat het opgeeft, dan is er niets meer dan de dood. Het leven van Ilya Kordi hangt daarom aan een zijden draad. Het is aan de mensen buiten de gevangenis om de hongerstaking wereldkundig te maken, want de druk op de bewindslieden moet opgevoerd worden, voordat het lichaam van de hongerstaker breekt.
Voor LGBT Asylum Support geen rustige zomer. Naast het belangrijke ondersteuningswerk voor individuele vluchtelingen, zoals Kordi, is de steungroep ook nog steeds bezig met handtekeningen verzamelen voor een petitie voor een onafhankelijke geschillencommissie voor LHBT-vluchtelingen. Op Roze Dagen en lokale Prides worden handtekeningen opgehaald, en wordt er gepleit voor het verbeteren van het lot van LHBT-mensen die geen Europees paspoort of verblijfsvergunning hebben. LHBT-mensen die als vluchtelingen in een extra kwetsbare positie zitten. Bruine en zwarte mensen die met homo- of transfobie én racisme te maken krijgen, voor een deel zelfs vanuit de onderdrukte groepen waartoe ze zelf ook behoren. De regenboogvlag, als internationaal symbool voor de LHBT-beweging, is onlangs aangepast. De originele vlag met vele kleuren stond symbool voor de hele LHBT-gemeenschap, zonder onderscheid van huidskleur. Maar de nieuwe kleuren bruin en zwart zijn toegevoegd als reactie op racisme van binnen en buiten de gemeenschap.
Taxibusje
Ondertussen is in Wormer in Noord-Holland de lokale particuliere noodopvang gesloten vanwege een hoge huurschuld. Vorige week moesten negen vluchtelingen de opvang verlaten. Maar ze kunnen nergens naartoe. Sinds donderdag zitten zes van hen in tenten op de stoep. Des te schrijnender omdat de stichting Ali Jan die de opvang runde ondertussen financiële toezeggingen had gekregen waarmee de lopende huur voor het komende jaar voldaan kon worden. Maar omdat de huurschuld niet kon worden afgelost, moest de opvang toch sluiten van de eigenaar van het pand, de Maria Magdalenakerk. De gemeente speelt volgens Ali Jan “een dubbelspel: naar buiten toe opscheppen over een opvang voor de meest kwetsbaren, maar nooit het initiatief willen nemen om ook maar iets van steun te willen geven voor die kwetsbaren”.
Op de eerste dag dat de vluchtelingen in de tenten zaten, kwam locoburgemeester Frans Saelman langs. Hij sprak met Narges Harsini Salary die de opvang tot nu toe runde. De vluchtelingen zelf spreken geen Nederlands of Engels. “De locoburgemeester zei dat wij om half acht weg moesten zijn, anders zou de politie ons komen ontruimen”, aldus Salary. “Hij kwam ’s avonds terug, toen ik net even weg was. De volgende ochtend kwam hij vertellen dat hij een taxibusje geregeld had om iedereen naar Amsterdam te vervoeren, dan konden ze daar worden geregistreerd en kon daar verder worden gekeken voor een oplossing. Maar wij hebben deze vluchtelingen overal al geregistreerd en de opvangen zitten vol. Er is nergens plek.” Saelman beweerde dat hij met de vluchtelingen zelf, in het Nederlands, had afgesproken dat ze die vrijdag zouden verkassen. “Het is het tweede wonder in christelijke kring”, zegt Salary cynisch aan de telefoon, “eerst werd Jezus zonder vader geboren, en nu kunnen deze vluchtelingen opeens de vijf minuten dat ik weg ben, vloeiend Nederlands spreken”. Bij navraag bij de vluchtelingen zelf bleek dat VVD-er Saelman alleen een brief met een adres van een Amsterdamse opvang had overhandigd, verder niets. “Gisteren kwam de locoburgemeester weer langs”, zegt Salary vandaag. “Hij was een ander mens. Hij zei: ‘Jullie mogen hier blijven, totdat er elders plek is. De politie komt af en toe kijken om jullie te beschermen. Als er problemen zijn, kunnen jullie altijd bellen.’” Die ommezwaai is natuurlijk fijn voor Salary en de vluchtelingen en waarschijnlijk grotendeels te danken aan de steun van solidaire buurtbewoners. Maar desondanks wil de gemeente niet over de brug komen met materiële steun. De bewoners van het tentenkamp mogen geen gebruik maken van het toilet in de kerk. En de gemeente wil geen mobiele toiletten neerzetten. De bewoners van het tentenkamp moeten dus bij solidaire buurtbewoners naar de wc. Gelukkig zijn die er. Ook eten en dekens zijn gebracht. Maar er is een tekort aan goede bedden, want de tenten lekken in de hevige nachtelijke zomerregenbuien, en het water loopt onder de matrassen en dekens. Veldbedden zijn daarom eigenlijk noodzakelijk.
Zonder scrupules
De sluiting van de opvang komt op een moment waarop Nederland net opnieuw op de vingers is getikt over het weigerachtige opvangbeleid ten aanzien van mensen zonder papieren. Het VN-comité inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (CESCR) oordeelde in haar rapport van 23 juni dat de praktijk in Nederland niet in overeenstemming is met mensenrechtenverdragen. De Koppelingswet die de toegang tot huisvesting, onderwijs en uitkeringen koppelt aan verblijfsrecht wordt door het comité bekritiseerd, omdat het de precaire situatie van mensen zonder papieren in de hand werkt. De dreigementen van de landelijke overheid om gemeenten die hun noodopvangen open willen houden te beboeten, worden door het mensenrechtenorgaan gehekeld. De Nederlandse overheid moet “toegang garanderen tot minimale basale voorzieningen zoals het recht op voeding, onderdak, gezondheid, water en sanitaire voorzieningen”. Opvang moet “niet afhankelijk gemaakt worden van de voorwaarden van meewerken aan terugkeer”. En “iedereen, inclusief ongedocumenteerde vreemdelingen, moet toegang krijgen tot de basale rechten uit het verdrag”. De staat moet daarbij “voorzien in voldoende financiering hiervoor”. Het is niet voor niets dat de VVD en andere rechtse partijen graag uit de mensenrechtenverdragen zouden willen stappen. Die zijn maar een lastige sta-in-de-weg voor nog meer keihard beleid.
De vluchtelingen in Wormer maken aan den lijve mee hoe de Nederlandse staat mensen zonder papieren laat verkommeren, zonder scrupules op straat gooit, en hun mensenrechten schendt. Dat is de praktijk die dus opnieuw bekritiseerd wordt door een internationale mensenrechtenorganisatie. Deze vluchtelingen, de vluchtelingen in azc Emmen en andere vluchtelingen in hun positie hebben solidariteit nodig om hun strijd voor hun rechten te kunnen voortzetten. Ook hongerstaker Ilya Kordi heeft solidariteit nodig voor zijn strijd. Strijd om de Nederlandse bevolking met de neus op de feiten te drukken dat zij onmenselijk worden behandeld door de staat. Strijd om de bewindslieden onder druk te zetten voor meer opvang, betere opvang, en verblijfsvergunningen. De uitsluiting, opsluiting en uitzetting van mensen zonder papieren moet stoppen.
Nee, voor mensen zonder papieren is er geen vakantie van de dagelijkse praktijk van onderdrukking en vervolging door de Nederlandse staat. Op Facebook las ik een reactie onder de aankondiging van de demonstratie van zaterdag: “Midden in vakantie (werk) tijd, da’s niet handig. Iedereen is weg.” Maar vluchtelingen en migranten zonder papieren hebben niet de luxe om te wachten totdat de zomer voorbij is, tot mensen mèt verblijfsrecht zich weer bezig willen houden met iets anders dan vakantie vieren. Natuurlijk kan niemand altijd aanwezig zijn en altijd paraat staan, maar geprivilegieerde mensen zoals ook ik, mogen niet vergeten dat zolang de staat doorgaat met het opsluiten en deporteren van mensen, er ook strijd tegen gevoerd zal moeten blijven worden, het hele jaar door. Steun ook in de zomer de strijd van vluchtelingen!
Je kunt de vluchtelingenstrijd onder andere ondersteunen door:
– de vluchtelingen in Wormer te bezoeken (op de stoep voor Dorpsstraat 351 te Wormer), matrassen, dekens of veldbedden zijn hartstikke welkom, evenals een financiële bijdrage naar IBAN-bankrekening: NL70 INGB 0003253110 t.n.v. Stichting Ali Jan;
– de petitie van LGBT Asylum Support te ondertekenen, en te helpen met het nieuws verspreiden over de hongerstaking van Ilya Kordi;
– de petitie van Refugee Project Maastricht te ondertekenen.
Mariët van Bommel