Als de bond haar kernwaarden los laat, heeft ze geen toekomst meer

Er heerst een tweestrijd binnen de FNV: moet de bond zich uitspreken tegen populistisch rechts of niet? Die discussie speelt tegen de achtergrond van almaar dalende ledenaantallen. Een intern debat over populistisch rechtse denkbeelden binnen de eigen achterban verdeelt vakbond FNV. Splijtzwam is de vraag of de vakbond zich moet uitspreken tegen het gedachtegoed van de PVV en Forum voor Democratie. In een opinieartikel in Trouw stellen twee invloedrijke leden vandaag van wel, en gaan daarmee in tegen hun eigen bestuur. De twee schrijven dat “steeds meer vakbondsleden behept zijn met opvattingen uit extreem-rechtse hoek”. Volgens hen heeft de FNV alleen een toekomst als zij dat krachtig afwijst. “De ideeën van Geert Wilders en Thierry Baudet staan haaks op de kernwaarden die in ons statuut staan: gelijkwaardigheid en solidariteit”, zegt Roel Berghuis, als sectorhoofd Vervoer verantwoordelijk voor de arbeidsvoorwaarden van 60.000 leden. Cihan Ugural: “Rechts gedachtegoed speelt mensen tegen elkaar uit. Terwijl we het sterkst zijn als we samen als één front optreden.” Als campagneleider organiseert Ugural momenteel de landelijke actie voor een hoger minimumloon. De twee beschrijven de twee kampen binnen FNV als volgt: aan de ene kant zijn er rechts-sympathisanten die naar arbeidsmigranten en asielzoekers wijzen als ze klagen over geringe kansen op de arbeidsmarkt. Aan de andere kant staan de traditioneel linkse vakbondsleden en mensen van kleur die zich minder welkom voelen bij de vakbeweging. Ugural en Berghuis kunnen niet zeggen hoe groot de groep PVV-ers en FvD-ers binnen de FNV is. Wel schrijven ze in hun opiniestuk: “We zien dat aanhangers van extreem-rechts steeds meer een positie in de FNV-kadergroepen hebben.” Een rondgang van deze krant langs politieke wetenschappers en onderzoeksbureaus levert geen recente cijfers op over stemgedrag binnen vakbonden. De timing van Ugural en Berghuis is opmerkelijk. Al jaren kampt de vakbeweging met een krimpend en vergrijzend ledenbestand. Momenteel staat de teller bij FNV op ruim 1 miljoen, zo’n 200.000 minder dan rond de eeuwwisseling. Nog geen maand geleden dreigden mensen op sociale media hun lidmaatschap op te zeggen omdat FNV-bestuurder Zakaria Boufangacha zich tijdens een demonstratie uitsprak tegen racisme. Jagen ze niet nog meer leden weg met hun stellingname? Ugural: “Als je geen standpunt inneemt, raak je ook leden kwijt. Laat je je kernwaarden los uit angst voor ledenverlies, dan heb je geen toekomst meer.” De twee vermoeden dat vakbondsleden van kleur weglopen als de FNV niet duidelijk een kant kiest. Het bestuur van de FNV lijkt nog niet zover. Khadija Tahiri, president van FNV Schoonmaak, gaf onlangs intern een toespraak naar aanleiding van de “gigantische overwinning” van Forum voor Democratie tijdens de laatste verkiezingen. Ze zei dat die partij vrouwen, migranten en moslims als minderwaardig ziet en riep op tot een stemadvies. Dat voorstel wuifde voorzitter Han Busker weg. Zijn zegsman bevestigt dat deze tegen een stemadvies is. Ook mogen leden zich openlijk aansluiten bij welke politieke partij dan ook, “zolang die leden de waarden van FNV blijven onderschrijven”. “Typisch een reactie van ontwijken en sussen, terwijl we nu de confrontatie aan moeten gaan”, zegt Berghuis. Hij denkt aan stevige gesprekken met sympathisanten van populistisch-rechts onder de leden. Ugural gaat een stapje verder: “Wordt iemand het gezicht van PVV of FvD door zich bijvoorbeeld op een kieslijst te zetten, dan vind ik dat we die persoon voor de keuze moeten stellen: of de vakbond of die partij. Allebei gaat niet samen.”

Jeannine Junen en Dirk Waterval in Tweestrijd binnen de FNV: moet de bond zich uitspreken tegen FvD en PVV of niet? (Trouw)