Leiden gaat baanlozen dwingen tot ‘vrijwilligerswerk’ door te dreigen met het opleggen van “een tegenprestatie”
In Leiden deden twee wethouders op een bijeenkomst voor vrijwilligersorganisaties in maart uit de doeken hoe het beleid rond de tegenprestatie er in Leiden precies uit gaat zien. Dat ging gepaard met lekkere hapjes, drankjes en een hoop mooie praatjes. De bijeenkomst werd georganiseerd door iDOE, een organisatie die mensen die vrijwilligerswerk zoeken, koppelt aan vrijwilligersorganisaties. Van de gemeente heeft iDOE “de opdracht” gekregen om te helpen bij de uitvoering van het beleid rond de tegenprestatie. Tijdens de bijeenkomst probeerden SP-wethouder Roos van Gelderen en PvdA-wethouder Marleen Damen het beleid te verkopen aan hoofdzakelijk professionals van grotere organisaties en instellingen, aan een aantal mensen van organisaties die puur op vrijwilligers draaien, en aan een sporadische baanloze.
Kort gezegd, is het uitgangspunt van de gemeente Leiden om baanlozen te “stimuleren” om vrijwilligerswerk te gaan doen via al bestaande vrijwilligersorganisaties. Alleen de mensen die “echt niet willen”, krijgen een verplichte tegenprestatie opgelegd. Naar verwachting zou het gaan om vijftig tot honderd bijstandsgerechtigden. Het is nog onduidelijk wat die tegenprestatie precies gaat inhouden, maar het gaat niet bij reguliere vrijwilligersorganisaties plaatsvinden, aldus de gemeente.
Professionals
De gedachte achter de tegenprestatie is dat baanlozen “iets terug moeten doen voor hun uitkering”. Wethouder Damen verpakte het tijdens de bijeenkomst allemaal mooi: “Wat we niet willen is, om het maar even plat te zeggen, dat je wat moet doen voor je poen”. Ook wethouder Van Gelderen sloot zich daarbij aan, op dezelfde zoete toon: “Mensen doen al van alles en willen ook van alles doen”. Maar de schone schijn van dit soort praatjes staat in schril contrast met de werkelijkheid die de bijstandsgerechtigden te verwerken zullen krijgen. De tegenprestatie zal namelijk wel degelijk als dreigmiddel worden gebruikt. “Als jij nu niet snel vrijwilligerswerk vindt, dan bedenken we zelf wel wat voor je”, zo luidt de gemeentelijke boodschap. Baanlozen voelen dus de druk om koste wat het kost, betaald of onbetaald, aan het werk te gaan. Het is nog onduidelijk in hoeverre dat ook zo expliciet aan baanlozen meegedeeld gaat worden.
Het was opvallend dat tijdens de bijeenkomst vooral professionals van bijvoorbeeld grote zorginstellingen en reïntegratiebedrijven vielen aan te treffen. Daardoor werd er vooral over vrijwilligers en baanlozen gepraat, in plaats van met en door hen. Dat zorgde meteen voor een paternalistische sfeer, waarbij uitkeringsgerechtigden vooral als slachtoffers worden beschouwd die ondersteund en geholpen zouden moeten worden. Daarnaast leken veel van de professionals er ook naar op zoek of er nog wat viel te halen, bijvoorbeeld een subsidietje voor het een of andere project. Sowieso zijn veel organisaties, vooral die met betaalde krachten, voor hun financiering afhankelijk van de gemeente, die daarom te vriend moet worden gehouden. Nu er aan alle kanten wordt bezuinigd, zijn ze druk op zoek naar andere manieren om geld te besparen of binnen te slepen.
De professionals leken daarbij onvoldoende te beseffen dat ze misschien ook hun eigen baan op het spel zetten. Hoe meer werk er door vrijwilligers wordt overgenomen, hoe groter ook de kans dat banen die vroeger nog werden betaald, langzaam worden omgezet in vrijwilligerswerk, vooral bij organisaties die al deels op vrijwilligers draaien. De mensen die meer van onderop op de bijeenkomst waren afgekomen, waren aanmerkelijk kritischer dan de professionals. Ze hadden minder vertrouwen in de praatjes van de ambtenaren en de wethouders. Sommigen deden het af als “een grote poppenkast”. Deze organisaties zitten helemaal niet te wachten op gedwongen of half gemotiveerde vrijwilligers, en moeten weinig hebben van de dwang die de overheid wil opleggen aan baanlozen.
Contactpunten
iDOE gaat een aantal lokale contactpunten in wijken openen waar organisaties en mensen die vrijwilligerswerk zoeken, informatie en begeleiding kunnen krijgen. Het valt op dat deze contactpunten bemenst gaan worden door vrijwilligers en studenten psychologie, die dat als stage doen. Ook iDOE zoekt namelijk naar goedkope manieren om haar werk te kunnen blijven doen. Zo gaan vrijwilligers dus baanlozen helpen bij het zoeken naar vrijwilligerswerk of een tegenprestatie. Ook iDOE zelf wil dus steeds meer vrijwilligers inzetten voor allerlei taken.
Onderdeel van het beleid rond de tegenprestatie in Leiden is dat iedereen in de bijstand wordt opgeroepen voor het project “klant in beeld”. Volgens wethouder Van Gelderen betekent dat een kanteling in het beleid. Want waar de afgelopen jaren de focus vooral lag op de mensen die nog wel een kans op een baan hadden en de rest “aan hun lot werd overgelaten”, verschuift de focus nu naar die tweede groep, die weer moet gaan “participeren”. Zo kan men de mensen die een tijd aan de aandacht van consulenten waren ontsnapt, weer in de reïntegratiemolen stoppen, waarbij men dan kan nagaan of ze een tegenprestatie moeten verrichten. Een ander doel van “klant in beeld” vormt natuurlijk het opsporen van fraude. Bijstandsgerechtigden die bij Sociale Zaken lang uit beeld zijn geweest, komen weer in contact met gemeente-ambtenaren. Zo kan er allerlei informatie komen bovendrijven “die gevolgen heeft voor de uitkering”. Zo gaat het “activeren” van baanlozen hand in hand met het controleren en disciplineren.
Aanpak?
Het wordt in Leiden dus nogal onduidelijk wanneer vrijwilligerswerk een gedwongen karakter heeft. Zoals het er nu op lijkt, hoeven vrijwilligersorganisaties geen overeenkomst met de gemeente te tekenen en ook niet aan de gemeente door te geven of de baanloze wel netjes en op tijd zijn werk doet. Als de gemeente wordt aangesproken op haar beleid, dan kan men gemakkelijk verwijzen naar de landelijke politiek die gemeenten dwingt om de tegenprestatie lokaal uit te voeren. Doorbraak is dan ook nog aan het nadenken over goede manieren om het probleem van gedwongen vrijwilligerswerk in Leiden te kunnen aanpakken.
Joris Hanse
Mariët van Bommel
Waarom heeft het Europees Recht hierover niets te zeggen, ze staan toch boven de wet in Nederland en zij dienen daaraan toch houden of is de Europese Unie een wassen neus of kunnen we toch via de wet iets aanspannen tegen de landelijke politiek die dit beveelt, die Europese wetgeving is toch niet voor niets.
Dus de PVDA en SP wethouders werken als partners in crime. Een tandem.
De SP is ook al door het dwangarbeidsvirus in Leiden getroffen. Ik hoop dat het geen landelijke besmetting voor de SP aan het worden is.
Condor
Dat is gewoon dwangarbeid. Je doet tegen je wil vrijwilligerswerk. Het leidt niet tot een baan en je krijgt er psychische problemen van. Als je geen bijstandsuitkering zou krijgen dan zou je nooit die gare vrijwilligers werk doen.
Met andere woorden, men moet iets doen voor een geldbedrag. De belastingwet noemt dit de definitie van: ARBEID en omdat er iets gedaan word tegen een geldbedrag of natura, hoort dit wel te voldoen aan de in Nederland en Europese wetgeving. Er hoort dus op zijn minst een minimum (CAO) loon betaald te worden en de rechten van een werknemer horen dus geborgd te zijn.
Hoe de overheid en de gemeentes dit ook aankleden en noemen, het gaat om normaal werk of arbeid. Ik kan niet anders dan de mensen aanraden om voor het gedwongen werk, een normaal loon te eisen, inclusief de betaling van alle belastingen en premies + onkosten. Daar heb je gewoon recht op. Sterker, volgens 1 gerechtelijke uitspraak, ben je zelfs verplicht om dit te eisen.
Het probleem is dat veel uitkeringsgerechtigden doodsbang zijn om hun laatste vangnet te verliezen. Onderdruk gezet en geïntimideerd door de sociale diensten, zegt men maar ja tegen deze dwangarbeid. Men durft het niet aan te vechten bij een rechter. En al zou men het wel durven, de overheid heeft de toegang tot het juridisch systeem moeilijker en duurder gemaakt. De overheid is er alles aan het doen om mensen rechteloos en daarmee weerloos te maken. Tenminste dat is de gedachte. Je mag het werk niet weigeren, maar je staat wel in je recht om een normaal loon te eisen voor arbeid, inclusief de betaling van alle belastingen en premies te eisen en af te dwingen. Doe dat dan nu ook eens. Nergens in geen 1 wet staat dat jij de voorwaardes van een andere partij MOET accepteren. Ook niet in de participatie wet.
Paul,
“De belastingwet noemt dit de definitie van: ARBEID en omdat er iets gedaan word tegen een geldbedrag of natura, hoort dit wel te voldoen aan de in Nederland en Europese wetgeving. ”
Zou het da zin hebben om bij de Belastingdienst de gemeente aan te geven, dat ze geen sociale premies ingehouden hebben en geen belasting volgens de tabel?
“Als de gemeente aangesproken wordt op haar beleid, dan kan men gemakkelijk verwijzen naar de landelijke politiek die de gemeente dwingt om de tegenprestatie lokaal uit te voeren”. Nou uit eigen ervaring kan ik zeggen dat dit grote onzin is daar mijn toenmalige consulente van de gemeente Oosterhout mij jaren geleden al dwong tot het doen van verplicht vrijwilligerswerk. Dit op straffe van gevolgen voor mijn uitkering. Ik moest destijds verplicht mezelf in laten schrijven bij een vrijwilligerscentrale en verplicht actief op zoek gaan naar vrijwilligerswerk. En dan praat ik toch zeker al van een jaar of 5 geleden. Toen had nog niemand van de participatiewet gehoord. Die wet was toen nog totaal niet in beeld.
“Als de gemeente aangesproken wordt op haar beleid, dan kan men gemakkelijk verwijzen naar de landelijke politiek die de gemeente dwingt om de tegenprestatie lokaal uit te voeren”
Op andere beleidsterreinen blijkt men er totaal geen moeite mee te hebben, het rijksbeleid aan zijn laars te lappen. Als het ze uitkomt, wijzen ze echter naar de landelijke politiek.
“En dan praat ik toch zeker al van een jaar of 5 geleden. Toen had nog niemand van de participatiewet gehoord.”
De tegenprestatie bestaat ook al zo’n jaar of vijf, maar is tot aan dit jaar vrijwillig geweest, voor gemeenten dan.
De gemeentes verklikken bij de belastingdienst zou je kunnen doen, maar zelf schiet je er niks mee op.
Waar het omgaat is dat de definitie en de gevolgen van arbeid bekent is, maar de overheid met de WWB en participatiewet dit probeert te omzeilen en jou te dwingen onder dreiging van een maatregel (lees straf) werk te doen, zonder dat hiervoor een minimum (CAO) loon voor word betaald, terwijl je daar wel recht op hebt en dit ook op zijn minst hoort te eisen als men jou arbeid (voorziening volgens de WWB en participatie wetgeving) aanbied. Het is dus gewoon je recht.
De Participatiewet is een voortvloeisel / aangepaste versie met een nieuwe naam van de WWB wetgeving. Men is al jaren bezig om vrijwilligerswerk te kunnen verplichten. De term verplicht vrijwilligers werk zal je toch bekent in de oren klinken. Een tegenprestatie leveren is ook geen onbekende term.
Maar wat nu gebeurd is dat een tegenprestatie of “vrijwilligers” werk verplicht word. En dan nu even opletten: een tegenprestatie leveren voor een uitkering > arbeid of een prestatie verrichten voor een geld bedrag.
Als je een beetje oplet dan had je gezien dat je een verrichting moet doen voor een geld bedrag. Je doet iets voor een geld bedrag en dat is volgens de belastingdienst de definitie van arbeid. Die arbeid hoort te voldoen aan de in Nederland of Europese wet en regelgeving. Dat betekend dus dat er op zijn minste het minimum (CAO) loon betaald moet worden en dat je rechten geborgd moeten worden door de opdracht of werkgever. Dit kun je dus gewoon eisen van een gemeente als zij aankomen met een “voorziening” (een ander woord voor arbeid of een prestatie leveren).
Je mag het werk (voorziening) dan niet weigeren, Maar als de voorwaardes niet voldoen aan de wetgeving, mag je de voorwaardes dus wel weigeren en je eigen eisen kenbaar maken en deze ook eisen.
Op het moment dat iedere uitkeringsgerechtigde dit nu eens deed, schop je 1 van de pijlers van het huidige participatie beleid er onder uit.
De participatie wet staat lager in rang dan bv de belastingwet of het arbeids recht of bv het Europees recht.
“De professionals leken daarbij onvoldoende te beseffen dat ze misschien ook hun eigen baan op het spel zetten.”
Heel terecht opgemerkt. Er zijn mij nu ook al verschillende gevallen bekend van klantmanagers waarvan het derde contract afliep, en die binnen de korte gestelde termijn geen nieuwe baan hadden, en nu als “vrijwilliger” hun collega werklozen aan een participatieplaats zitten te helpen, alleen maar omdat ze anders een gerede kans lopen om achter een vuilniswagen gezet te worden.
Deze dame hier opent op LinkedIn een discussie hoe ze werkzoekenden moet stimuleren tot zelfregulatie. Zodoende kun je natuurlijk wat contacten opdoen in de business:
https://www.linkedin.com/grp/post/3713607-5951270367203971072
Kijk even op haar profiel en ze staat ingeschreven als kunstenares en kinderbegeleidster en hoopt nu een baan in de werklozenindustrie te bemachtigen. Om je dood te lachen toch.
Het hele tegenprestatie-verhaal is pure pesterij. Door de VVD-wind die helaas al jaren door ons land waait, is het bon-ton geworden om uitkeringstrekkers als luie, asociale varkens te beschouwen. De bekende borreltafelpraat, waar mensen die zichzelf héél harde werker vinden, lopen te schelden en te tieren op bijstandtrekkers.
Zorgwekkend is dat de klantmanagers geen probleem hebben de rigide regels keihard toe te passen op hun “cliënten”, met de gedrevenheid van modelambtenaar Jacob Lentz. Schrijnend zijn de verhalen over hoe het bijstanders verging (en vergaat !) in Amsterdam en Den Haag. Of in plaatsen waar ze gedwongen worden productie- of agrarisch werk te doen bij bedrijven van vriendjes van de wethouder. Vooral dat laatste is buitengewoon schandalig en wordt nauwelijks aangepakt.
Als het de overheid écht ernst zou zijn, zou men er betaalde banen van maken, desnoods tegen het minimumloon, maar wel met loon, bescherming etc. Nu zijn velen overgeleverd aan sadistische werkmeesters zonder dat men de gewone werknemersrechten geniet. Ga je er tegen in, hoe terecht ook, dan kort men je bijstanduitkering. Dat kun je aanvechten en bij de rechter krijgen velen ook wel weer gelijk, maar dan ben je 6 maanden verder en heb je inmiddels huurachterstand etc. opgelopen door de korting op je uitkering. Dat wéét men bij de gemeente heel goed en daarom kan men vrijwel ongehinderd sarren, treiteren en vernederen.
Gemeentes weten heel goed dat het om reguliere arbeid gaat en weten ook heel goed dat men hun voorwaardes niet hoeft te accepteren. Het probleem is dat veel uitkeringsgerechtigden hun rechten niet kennen en de gemeente zal ze daar zeker niet op wijzen. Tel daarbij dat juridische hulp vaak buiten bereik ligt en je hebt het ideale recept om mensen ergens toe te dwingen. Deze onwetendheid en gebrek aan juridische ondersteuning word misbruikt om mensen onder druk te kunnen zetten en te intimideren om als nog hun voorwaardes te accepteren.
“Dat kun je aanvechten en bij de rechter krijgen velen ook wel weer gelijk, maar dan ben je 6 maanden verder en heb je inmiddels huurachterstand etc. opgelopen door de korting op je uitkering.”
Heb je hem niet opgelopen, dan heb je ook wat uit te leggen.
Men mag de uitkering niet onbeperkt blijven verlagen of zomaar stop zetten. De uitkering kan voor minimaal 1 maand en maximaal 3 maanden verlaagt worden met 100%. Bij de eerste weigering is het meestal 1 maand. Wat de sociale dienst wel vaker doet is je dreigen, je weigert voor de eerste keer, 1 maand straf. en in dat zelfde gesprek zal men gelijk gaan dreigen met straf nummer 2 als je nu nog weigert en bij de 3e weigering ben je de uitkering kwijt. Maar ze mogen dat helemaal niet en men mag je ook niet diverse keren bestraffen worden voor het zelfde feit in de zelfde zaak.
Ik heb langer zonder een uitkering gezeten en het ook gered. Ik heb er altijd voor gezorgd dat er een spaarpotje is voor het geval dat. Daarnaast heb ik ook de familie op de hoogte gebracht van wat er speelt en hun gevraagd voor een e.v.t. lening als het nodig mocht zijn. Een rechtsbijstandsverzekering (via de vakbond bv. kost dat 96 euro op jaar basis) is ook goed om te hebben. Die 1 tot 3 maanden is dus te overbruggen.