Lessen uit een verborgen geschiedenis van de Zwarte Radicale Traditie

Op sociale media ontstonden er pittige discussies over het artikel van Aouragh. Een kritiek vanuit zwarte (queer) studenten en activisten van studentenactiegroep University of Color vond dat Aouragh het werk van zwarte intellectuelen gebruikte om hun kritiek op anti-zwart racisme binnen de academie te bagatelliseren en onjuist voor te stellen. Er ontstond een discussie over “political blackness”, over anti-zwart racisme binnen gemeenschappen van kleur en over de term “niet zwarte mensen van kleur”. Er leken veel misverstanden te ontstaan vanwege verschillende onderliggende assumpties en politieke denkbeelden. Dit misverstand ontstond mede vanwege de inconsistentie in het stuk van Aouragh. In het stuk haalt ze namelijk voor het overgrote deel het werk van denkers uit de hierboven besproken Zwarte Radicale Traditie aan. Zoals eerder besproken komt de Zwarte Radicale Traditie voort uit een specifieke historische context waarin “zwartheid” betrekking heeft op mensen uit de Afrikaanse diaspora met een geschiedenis van slavernij en kolonialisme. Aouragh lijkt echter een breder begrip van “zwartheid” te hanteren dat ook wel bekend staat als “political blackness”. Dat is het idee dat verschillende etnische groepen die “niet wit” zijn als zwart geïdentificeerd kunnen worden. Vanuit dit verschil van politieke posities die gekoppeld zijn aan identiteit en een bepaalde historische context lijken veel misverstanden te ontstaan (…) “Political blackness” geeft wellicht een oppervlakkig gevoel van solidariteit en eenheid, maar laat weinig ruimte voor onderlinge verschillen en de historische, culturele en andere vormen van diversiteit onder de rijker gepigmenteerde groepen. De kritiek die zwarte (queer) activisten uitten was onder meer dat het de verschillen tussen zwarte mensen uit de Afrikaanse diaspora en andere mensen van kleur uitwist. Ook uit eigen ervaring kan ik beamen dat anti-zwarte discriminatie niet alleen vanuit de witte dominante groep komt, maar ook vanuit mensen van kleur die niet als zwart geracialiseerd zijn. Ik kan me de pijnlijke momenten herinneren dat ik door Marokkaanse medescholieren het N-woord werd genoemd. Hélène Christelle schreef een artikel “over anti-zwart racisme binnen gemeenschappen van kleur” en onlangs werd er een panelgesprek over anti-zwart racisme in “moslimgemeenschappen” georganiseerd. Het anti-zwarte racisme waar vele zwarte mensen van Afrikaanse herkomst mee geconfronteerd zijn vanuit mensen van kleur maken “political blackness” een wat ‘onnatuurlijke’ categorie. Een belangrijke nuance waar ik door Hasna Ankal op gewezen werd is dat Marokko uiteraard ook onderdeel is van het Afrikaanse continent, maar dat de scheiding tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara Afrika en het anti-zwarte racisme binnen Noord-Afrikaanse gemeenschappen ook een erfenis is van het koloniale verleden. Het is echter frappant dat zwarte activisten die dit bespreekbaar proberen te maken ervan beticht worden “verdeeldheid” te willen zaaien, “sektarisch” te zijn. Dit zijn dezelfde defensieve reflexen die we horen van vele witte mensen wanneer zwarte mensen stellen dat Zwarte Piet racisme is en dat er óók in Nederland sprake van racisme is. In het absurdste geval dat ik op social media voorbij zag komen werden zwarte vrouwen die dit probeerden aan te kaarten ervan beticht zelf “biologisch racisme” te reproduceren. Het plaatst zwarte activisten in een catch-22 positie, of schikken aan het “political blackness”-narratief of beticht worden van “sektarisme”. Hiermee wil ik niet zeggen dat onderlinge solidariteit onmogelijk en onwenselijk is. Integendeel, solidariteit tussen gemeenschappen van kleur is essentieel. Anti-zwart racisme en islamofobie zijn structurele problemen die zwarte mensen en mensen van kleur op dagelijkse basis treffen. Maar hierbij moeten we niet doen alsof we allemaal “politiek zwart” zijn en de gevoelige en pijnlijke verschillen die in de realiteit bestaan negeren.

Mitchell Esajas in Lessen uit een verborgen geschiedenis van de Zwarte Radicale Traditie (Blackarchives)