Links, leugens en waarheid

Carolina Trujillo stelt in de NRC dat we een “fout links” nodig hebben dat bereid is om te liegen en te bedriegen om stemmen te winnen. Echter, dat hebben we al, zij het om de middenklasse te paaien. En het werkt niet.

Ze schrijft onder meer: “’Eigen risico afschaffen?’ ‘Meteen! De zes miljard die daarvoor nodig zijn, halen we bij overwegend rechtse kakkers die met dure accountants en bv’tjes onder firma’s de hardwerkende belastingbetaler bestelen.’ Pica’s erbij van Sywert van Lienden en Gom van Strien en gaan. Oefenen op teksten als: ‘We maken het onmogelijk om in Nederland vergaarde fortuinen in belastingparadijzen te stallen’, ‘gratis openbaar vervoer’, ‘basisinkomen voor minima’. Idealen presenteren alsof ze bij voldoende stemmen tot voldongen feiten kristalliseren.”

Tekenend is wat precies als leugens wordt afgeschilderd: eigen risico afschaffen, belasting verhogen, basisinkomen (alleen voor minima). Dit zijn geen leugens, dit zijn compleet normale voorstellen. Dat “rechts” het niet wil, maakt het nog geen leugen.

Het SBS-debat was uiteindelijk tussen twee leugenaars: Wilders die stelde dat hij van het eigen risico af wilde (terwijl hij dat niet wil) en Timmermans die stelde dat het eigen risico niet snel afgeschaft kan worden (dat kan wel). Waarom deze leugen van Frans?

Omdat hij het ‘redelijke midden’ aan wil spreken: de mensen die denken dat achter onze huidige economische situatie een essentie van realiteit zit. De middenklasse, die denkt dat ons systeem in de kern werkt, omdat het voor hen werkt.

Niet alleen omdat Timmermans hun stemmen wil, maar omdat dat ‘genuanceerde’ beeld je meer bondgenoten oplevert in het bedrijfsleven en de media. Het gaat om macht, en die valt niet te halen bij mensen die moeite hebben om hun eigen risico te betalen.

Dit is het logische gevolg van het nastreven van politieke macht: uiteindelijk raken je idealen ondergeschikt aan je machtsstrijd. En effectief beleid om geld en macht te herverdelen levert minder op dan simpelweg rechtse standpunten naar de mond praten.

Het is typisch hoe het wordt geframed: het centrumverhaal van “moeilijk, lastig, kan niet, geen draagvlak” is “de waarheid”. Natuurlijk, die leugen is bedoeld om de centristische middenklasse aan te spreken. Die mensen realiseren zich niet dat er tegen hen gelogen wordt.

Natuurlijk kan je nóg meer idealen laten varen, nóg meer gaan liegen, maar ik voorspel dat het niet de belastingontduiker of de verzekeringsmaatschappij is die daaronder zal lijden. Maar de vluchteling en de arbeidsmigrant. Zoals in Denemarken is gebeurd.

Want dat zijn uiteindelijk de makkelijke leugens: ze gaan ten koste van de meest machtelozen, als bliksemafleiders voor de meest machtigen. Precies het soort leugens die je vertelt als het je gaat om macht in plaats van rechtvaardigheid.

Dat is uiteindelijk wat extreem-rechts doet. Liegen om macht te vergaren. Dat is waarom Wilders het een belooft en het ander doet. Dus mijn advies: als je de wereld wilt verbeteren, begin dan met een keer de waarheid te spreken. Maar dat is wel veel gevraagd van parlementair links.

PS. Een perfect voorbeeld is de genocide in Palestina. Het eerste instinct van Timmermans was om rechts naar de mond te praten. Pas nadat de VN, PAX, Amnesty en vele demonstranten zich hebben uitgesproken, begint zijn partij bij te draaien. Ik zou daar beginnen.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Twitter.)