Meer middelen voor mensenrechtenschendingen aan de Europese buitengrenzen

Om “de illegale migratie en mensenhandel” te weren, krijgt het Europese Frontex meer mensen, boten en vliegtuigen. Ook mag Frontex zelf materialen gaan inkopen of leasen. Gedacht wordt onder meer aan drones, de onbemande vliegtuigjes die de VS inzetten in Afghanistan. Het voorstel om Frontex meer geld te geven, kon op een unanieme instemming rekenen van de EU-lidstaten. Zo kan de in Polen gevestigde grensbewakingsorganisatie nog effectiever de buitengrenzen van de EU beveiligen en vluchtelingen hardhandig verhinderen om Europa te bereiken.

Tegenwoordig wordt door de overheid bewust geschermd met het begrip “illegale migratie”. Dit betekent eigenlijk niets anders dan dat mensen migreren zonder toestemming van het land waar ze naartoe of doorheen reizen. Maar iemand die op de vlucht is, kan natuurlijk helemaal geen toestemming hiervoor vragen. Die moet gewoon proberen zo snel mogelijk een veilige haven te bereiken. Bijvoorbeeld Europa.

Maar het is helemaal niet zo makkelijk of veilig voor vluchtelingen om Europa te bereiken. Frontex patrouilleert namelijk al voor de Afrikaanse kust, op jacht naar vluchtelingen die de oversteek proberen te wagen. De militaire organisatie steekt daarbij de toch al zo gammele bootjes van de vluchtelingen lek, pakt hun eten af en dwingt hen zo om terug te keren. Daarnaast werkt Frontex intensief samen met bijvoorbeeld Libië, dat in haar ijver om vluchtelingen nog voor de Europese grens tegen te houden veelvuldig de mensenrechten schendt. De door Frontex uitgevoerde collectieve uitzettingen van vluchtelingen voordat hun asielrelaas zelfs maar is gehoord, zijn volgens Amnesty International in strijd met het asielrecht. Bovendien dwingen de intensieve patrouilles van Frontex de vluchtelingen tot steeds gevaarlijker routes, met meer doden tot gevolg.

Stokpaardjes

Het bestraffen van mensenhandel is een van de andere stokpaardjes van de EU-landen, waaronder Nederland. Minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin noemde mensenhandel onlangs “een van de lelijkste vormen van criminaliteit”. De CDA-bewindsman is er erg mee in zijn nopjes dat hij Frontex meer mensen en materieel kan geven. Slachtoffers van mensenhandel kunnen in Nederland echter nog steeds niet op goede opvang en bescherming rekenen. Bovendien worden slachtoffers vaak zonder  pardon het land uitgekieperd of belanden ze in de illegaliteit, zodra de strafrechtelijke zaak tegen de daders is afgelopen. Daarbij lopen ze het risico om opnieuw slachtoffer te worden van mensenhandel.

Het is niet voor niets dat er in de EU vooral gesproken wordt over het aanpakken van illegale migratie en mensenhandel. Dat legt de nadruk op de vermeende criminaliteit in de migratiestromen, en die zijn daardoor makkelijker als ongewenst te verkopen. De waarheid is natuurlijk dat de Europese overheden de migratie in de hand willen blijven houden en alleen de “bruikbare” migranten willen toelaten. Doordat Frontex ervoor zorgt dat veel vluchtelingen Europa nooit bereiken of gelijk weer worden uitgezet, hoeft van hen niet allemaal het vluchtverhaal individueel beoordeeld te worden. De overheden schrikken er daarbij niet voor terug om Frontex op grote schaal mensenrechten te laten schenden. Dat maakt Frontex zelf tot “een van de lelijkste vormen van criminaliteit”. Staatsgeweld, welteverstaan.

Mariët van Bommel