Meerderheid Turks-Nederlandse kiezers stemt schizofreen

Na de Turkse parlementsverkiezingen van 1 november behoudt Nederland de twijfelachtige eer op wereldschaal het land te zijn waarin de Turkse regeringspartij AKP het populairst is onder Turkse kiezers. 69,66 procent stemde op de AKP, terwijl de partij in Turkije 49,5 procent van de stemmen wist te bemachtigen. Dit gegeven lijkt door een combinatie van factoren te zijn veroorzaakt. Een analyse is prima, maar tegelijkertijd spreken de cijfers voor zich: ze zijn zorgwekkend en duiden op schizofreen en hypocriet politiek gedrag door een meerderheid van de Turks-Nederlandse kiezers.

Cijfers

In Nederland wonen 245.523 stemgerechtigde Turkse kiezers. Het opkomstpercentage bij de jongste verkiezingen bedroeg 46,66 procent, dat gelijk staat aan 113.111 kiezers. De Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) kreeg 69,66 procent van de stemmen, de sociaal-democratische Volkspartij van de Republiek (CHP) 11,65 procent, de fascistische Partij van de Nationalistische Beweging (MHP) 9,07 procent en de links-socialistische Democratische Partij van de Volkeren (HDP) 7,9 procent. 18,75 procent heeft in Nederland dus links (HDP en CHP) gestemd en 78,75 procent rechts (AKP en MHP). In Turkije lag het percentage linkse stemmers twee keer hoger (36 procent, waarvan 25,3 procent CHP en 10,75 procent HDP). AKP en MHP behaalden daar samen 61,4 procent van de stemmen (respectievelijk 49,5 procent en 11,9 procent).

Voor links zijn de Nederlandse verkiezingsuitslagen niet alleen bedroevend wanneer ze worden vergeleken met Turkije, maar ook met Duitsland, Frankrijk, België, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland. Dit zijn allemaal Europese landen met relatief grote gemeenschappen uit Turkije (meer dan 75 duizend kiesgerechtigden). De steun voor de AKP is het grootst in Nederland, maar ons land wordt op de voet gevolgd door België (69,4 procent) en Oostenrijk (68,96 procent). Het percentage Erdoğan-aanhangers ligt lager in Duitsland (59,7 procent) en Frankrijk (58,4 procent) en beduidend lager in Zwitserland (29,1 procent) en het Verenigd Koninkrijk (20,1 procent). Maar ook de steun aan de fascistische MHP in Europa is het grootst in Nederland (9,07 procent) en duidelijk minder in landen als Frankrijk (5,3 procent) en het Verenigd Koninkrijk (2,4 procent). De linkse HDP, die in de Nederlandse media steevast als “Koerdische partij” wordt omschreven maar zich heeft getransformeerd tot socialistische partij van etnische, religieuze en seksuele minderheden in heel Turkije, kreeg op West-Europese schaal in Nederland het laagste stemmenpercentage (7,9 procent). In andere landen behaalde de HDP fors hogere percentages: in het Verenigd Koninkrijk 54,5 procent van de stemmen, in Zwitserland 45,7 procent, in Frankrijk 25,8 procent en in Duitsland 15,9 procent.

De conclusie is dat de AKP en MHP in Nederland in vergelijking met andere Europese landen ongekend populair zijn, de AKP in Nederland op het hoogste stemmenpercentage ter wereld (inclusief Turkije zelf) kan rekenen en dat links in Nederland – afgezet tegen andere West-Europese landen – relatief impopulair is.

Vreemd

Het feit dat bijna 80 procent van de Turkse kiezers in Nederland bij Turkse verkiezingen een islamitisch- of extreem-rechtse partij prefereert en dezelfde gemeenschap bij Nederlandse verkiezingen massaal op linkse of linksige partijen (vooral PvdA en D66) stemt, is op zijn zachtst gezegd vreemd en voor mensen met een links hart teleurstellend. Zo teleurstellend zelfs dat een tweet van Geert Wilders met de inhoud “Turken in NL die op partij dictator Erdogan hebben gestemd: vertrek naar Turkije en geniet van het islamofascisme” honderden keren werd geretweet, met name door Nederlanders afkomstig uit Turkije.

Het is moeilijk om een of meerdere exacte oorzaken aan te wijzen voor dit inconsistente en conflicterende stemgedrag van de Turks-Nederlandse kiezer. Dit zou gedegen onderzocht moeten worden, maar een aantal factoren lijkt in het spel. Ja, de regeringspartij AKP had een politieke belofte – stabiliteit versus crisis en onveiligheid – die aansloeg en zij beheerst bijna alle media die Nederlandse kijkers kunnen zien en horen via de satellietschotels, maar dit geldt ook voor Turkse kiezers in andere Europese landen. Ja, het netwerk van moskeeën van de Islamitische Stichting Nederland, een stichting die fungeert als de lange arm van de Turkse staat, is weer schandalig misbruikt om kiezers te mobiliseren voor de AKP. Maar de tentakels van Ankara zijn overal in West-Europa actief. Ook zijn de politieke verschillen met andere landen slechts voor een deel te verklaren vanuit een afwijkende bevolkingssamenstelling. Van het Verenigd Koninkrijk is bijvoorbeeld bekend dat daar relatief weinig mensen met een gastarbeidersachtergrond wonen en juist veel vluchtelingen uit Turkije. De laatstgenoemden hebben meestal een linkse levensovertuiging en/of behoren tot een etnische of religieuze minderheidsgroep. Maar of het aandeel vluchtelingen onder Turkse Nederlanders fors lager ligt dan in landen als Frankrijk en Duitsland valt te betwijfelen. Maar zeker weten kan ook niet, omdat deze statistieken niet worden bijgehouden.

De oorzaak van het schizofrene stemgedrag van Nederlanders afkomstig uit Turkije moet waarschijnlijk worden gezocht in twee richtingen. Religieuze en extreem-rechtse structuren lijken in Nederland bovengemiddeld sterk. Dat heeft alles te maken met de ideologie van het multiculturalisme: de dominante gedachte binnen de Nederlandse bestuurlijke elite is lang geweest dat de emancipatie van minderheden het beste vanuit de eigen identiteit en cultuur kan worden gerealiseerd. Gevolg is dat decennialang de meest conservatieve en nationalistische “zelforganisaties” aan het subsidie-infuus zijn gelegd, vaak door PvdA-bestuurders. In ruil daarvoor konden en kunnen de sociaal-democraten weer op electorale steun rekenen van de achterbannen van deze dubieuze stichtingen, verenigingen en federaties. Hoewel de subsidiekraan de afgelopen jaren langzaam is dichtgedraaid, zijn islamitisch-conservatieve en fascistische stromingen in staat gesteld om een sterke infrastructuur op te bouwen die tot op de dag van vandaag operationeel is. Bij verkiezingen in Turkije wordt deze infrastructuur, zo is gebleken, ingezet ten gunste van de politieke moederbewegingen AKP en MHP.

Een tweede waarschijnlijke oorzaak ligt eveneens op binnenlands vlak. De islamitische AKP heeft het hoogst gescoord in Nederland (69,66 procent), België (69,4 procent) en Oostenrijk (68,96 procent). Wat deze landen gemeen hebben, is dat zij een sterke islamvijandige en ronduit rechtse politieke beweging binnen hun politieke arena hebben: in Nederland de PVV, in België de N-VA en Vlaams Belang en in Oostenrijk de FPÖ. De religieuze identiteit van moslims wordt in deze landen keihard aangevallen en bijna altijd op een denigrerende wijze. De AKP belooft in zijn propaganda dat de gloriedagen van het Osmaanse Rijk en de islam dankzij haar heerschappij zullen wederkeren in de gedaante van een Nieuw Turkije (Yeni Türkiye). Dat is natuurlijk een aanlokkelijke belofte voor Turkse kiezers in deze landen die zoeken naar wegen om hun onder druk staande trots en identiteit te herstellen en te beschermen.

Wél oordelen

Het inconsequente stemgedrag van de Turks-Nederlandse kiezer maakte, de tweet van Wilders uitgezonderd, niet echt veel los onder politieke en journalistieke commentatoren. Er is sowieso altijd veel schroom om openlijk een kritische mening te uiten over “democratisch verlopen verkiezingen” en wellicht zijn progressieven bang om Turkse kiezers, slachtoffers van de islambashing, voor het hoofd te stoten. Maar links moet niet aan mooipraterij doen, altijd gaan voor analyses en de naakte waarheid, en als het nodig is moet links ook een oordeel vellen. De waarheid is namelijk dat de waarden van links universeel zijn; er loopt een rode draad door het linkse gedachtegoed in Nederland én Turkije, maar ook in Papoea-Nieuw-Guinea, de Verenigde Staten en Ivoorkust. Hoewel links bestaat uit diverse stromingen en tradities, zijn waarden als spreiding van kennis, macht en inkomen, vrijheid van vergadering en meningsuiting, vrijheid voor seksuele, etnische en religieuze minderheden, en internationale solidariteit gemeengoed. Maar de waarheid is ook dat deze waarden door een meerderheid van de Turkse gemeenschap als waardevol lijken te worden ervaren bij Nederlandse verkiezingen. De meeste Turkse stemmen op links vormen echter eerder een erkenning van het feit dat Nederlands links hun belangen dient als minderheidsgroep tegen rechts dan een principegedreven steunverklaring aan links.

Anders is het schizofreen en hypocriet handelen van een meerderheid van de Nederlands-Turkse kiezers bij de Turkse verkiezingen door massaal op de AKP en tegen links te stemmen, niet te verklaren. Een stem op de AKP houdt namelijk een steunverklaring in voor autoritarisme, voor de islamitische bourgeoisie, voor het neo-liberalisme, voor vrouw- en homovijandigheid, voor discriminatie van alevieten en Koerden, voor corruptie, voor steun aan jihadisten in Syrië, voor inperking van de persvrijheid en repressie, en voor genadeloze onderdrukking en vervolging van linkse activisten. Wakker worden! En niet blijven steken in begripvolle analyses en relativeringen. De uitslagen zijn zorgelijk. Een stem overkomt een mens namelijk niet, het is een bewuste handeling. De Turks-Nederlandse kiezer stemt in meerderheid op verwerpelijke partijen als de AKP en MHP. Punt uit.

Maar “Terug naar Turkije!”, zoals Wilders doet, zou links nooit moeten verkondigen. Want het zijn ónze politiek schizofrenen. Wilders is overigens net zo hypocriet als het overgrote deel van de Turkse kiezers, want hij zou progressieve en seculiere mensen die juist willen vluchten voor het “islamofascisme” in Turkije nooit onderdak willen geven in Nederland. De verkiezingsuitslagen in Nederland geven vooral aan dat een meerderheid van de Nederlanders uit Turkije niet doordrongen is van linkse waarden, vooral om tactische redenen links stemt en dat links nog veel missiewerk te verrichten heeft. Ook is weer eens duidelijk geworden dat deze meerderheid misbruikt wordt voor electoraal gewin door politieke carrièrejagers uit hun gemeenschappen en hun Nederlandse politieke partijen, met de PvdA voorop. De liefde voor de PvdA lijkt overigens voorbij te zijn met de afsplitsing van de Tweede Kamerleden Kuzu en Öztürk. Maar als hun project DENK geen succes wordt, zal het water van de nationalistische en conservatieve structuren wel weer naar het laagste punt stromen. Ik doe een voorspelling: D66. En hypocrisie blijven we ook dan aan de orde stellen: of het nu om het optreden van een Nederlandse politieke partij of een Turkse politicus gaat of om honderdduizend kiezers uit Turkije!

Mehmet Kirmaci