Mondhygiëne voor managers: de taal van het bedrijfsleven doorgeprikt
Klantervaring: zoals iedereen een ondernemer moet zijn in het diepst van zijn gedachten, omdat de ondernemer de held van de maatschappij is (aangezien hij waarde creëert), moet ook elke organisatie klantgericht zijn. De burger wordt klant bij de overheid, de student is klant van school of universiteit en de patiënt is klant van het ziekenhuis; zelfs de gevangene wordt klant van de gevangenis. Deze verschuiving heeft grote gevolgen. De student wordt via een contract een klant van de school, wat de school ertoe aanzet om economisch te denken en de student aan te sporen tot “shoppen”: bij elke beslissing staan credits op het spel (of nog: “wat koop ik ervoor?”). En de burger verandert van een politiek in een economisch subject: hij wordt een consument en verliest als het ware zijn burgerschap (…) Ondernemerschap: een van de sleutelwoorden van deze tijd, omdat de idee van ondernemerschap de kern uitmaakt van het neo-liberalisme, zoals Michel Foucault al in 1979 onderstreepte: alles en iedereen kan en moet worden gezien als een bedrijf. Uiteraard spelen de connotaties die verbonden zijn met ondernemend, maar even belangrijk is dat individuen zich observeren en superviseren conform een bedrijfsmatige aanpak. U en ik zijn een “Me Inc.”, met een human capital dat vraagt om een doordacht beheer en gerichte investeringen die een return on investment in het vooruitzicht stellen. De kapitalistische ondernemer geldt daarbij als rolmodel: niemand zal bijvoorbeeld pleiten voor “activistenschap” of de ontplooiing van “het activistische zelf” als doel van het onderwijs. Dat brengt ons bij de tweede ideologische betekenis van ondernemerschap: het bevorderen van het verlangen om een zelfstandige ondernemer te worden door de idee van ondernemend zijn daar systematisch op te betrekken. Wie energiek, initiatiefrijk en ook nog een beetje daadkrachtig is, zou “een geboren ondernemer” zijn – alsof die karaktereigenschappen van nature hun eindbestemming vinden in het kapitalisme en daarbuiten zinloos zouden worden.
In Mondhygiëne voor managers: de taal van het bedrijfsleven doorprikt (Knack)