Nieuwe show “Ushi & Dushi” is blackface 2.0

Op 24 oktober 2009 wordt er weer eens geschiedenis geschreven op de Nederlandse televisie. Actrice en presentatrice Wendy van Dijk komt met een nieuwe show op RTL 4: “Ushi & Dushi”. Ushi is een al jaren bekend alter ego van Van Dijk. Ze speelt een Japanse journaliste en neemt zo allerlei bekende mensen in de maling met domme vragen, grappen en grollen. In de nieuwe show wordt het helemaal lachen, gieren en brullen. Want nu speelt ze ook Lucretia Martina, een “kleurrijke diva uit Curaçao”.

Plat vermaak, niet mijn ding, maar wat is er mis mee? Van Dijk, wit als de sneeuw op een ouderwetse tv, tovert zich om tot een zwarte vrouw met behulp van een rubberen pak, veel make up, en een meer op Surinaams lijkend accent. Om vervolgens een eendimensionaal koloniaal beeld neer te zetten van een simpele, altijd vrolijke, maar luie zwarte vrouw.
 
Dit type ‘entertainment’ was in de Verenigde Staten tot begin jaren 60 populair onder de naam “blackface”. Als zwart verklede witten beelden daarbij allerlei racistische stereotypen uit. De burgerrechtenbeweging en een breder gedragen anti-racisme hebben gelukkig een einde weten te maken aan dat soort achterlijke cultuur.
 
In Nederland kun je er echter anno 2009 weer de show mee stelen, en mogelijk zelfs een kijkcijferhype mee veroorzaken. In de jaren 90 leek er langzamerhand nog wat meer ruimte te ontstaan voor kritiek op ‘onschuldig’ kindervermaak als Sinterklaas. Dat feest kan namelijk best zonder Zwarte Piet, de Nederlandse variant op blackface. Met de opkomst van de nieuwe nationalisten Rita Verdonk en Geert Wilders is de jacht echter geopend op alles dat anti-racistisch en progressief is. Zwarte Piet lijkt gered, en mag blijven dienen als symbool van intolerantie.

“Ushi & Dushi” is nog een stap verder terug. Van Dijk onthulde onlangs bij het tv-programma De Wereld Draait Door dat zij Lucretia is. De positieve aandacht die Dushi daarop kreeg, belooft weinig goeds. En dan moet de eerste aflevering nog worden uitgezonden.

De zwarte schoensmeer van blackface mag dan vervangen zijn door verfijnde make up en een levenloos rubberen masker, het racisme is gebleven. Om de moderne blackface te creëren waren telkens urenlange make up- en aankleedsessies nodig. Het 'kunststuk' werd verricht door de specialisten die ook de monsters maakten voor de filmtrilogie “Lord of the Rings”. Het wachten is nu op een hobbit die een einde maakt aan deze racistische draak van een show.

Sandor Schmits