“No Ban! No Wall! Equality for All!” Prachtige actie in Den Haag

Geplaatst op door
Actiebord van een van de demonstranten.
Actiebord van een van de demonstranten.

Dat ging allemaal een stuk beter dan ik had durven hopen, op het protest tegen de moslimban van Trump, afgelopen middag in Den Haag. Flinke opkomst, het bleef maar toestromen. Een vreselijk programma, met een enkel lichtpuntje. Heisa helpen maken op en rond het podium, om de we-zijn-allemaal-één-huichelarij te doorbreken. En als toegift wisten we met een flinke groep een zinderend-enthousiaste optocht op gang te brengen richting Amerikaanse ambassade. Daar kwamen we niet: de politie hield ons met machtsvertoon en dreigementen tegen. Het liep af zonder arrestaties en puur met de poging braken we uit het Malieveld-keurslijf. Al met al voelt deze dag als een gedeeltelijke overwinning.

Het zag er van te voren helemaal niet goed uit. De afgelopen dagen werd steeds duidelijker dat de manifestatie “Holland against hate”, zoals het werd genoemd, op touw was gezet als weinig meer dan een PvdA-spektakel. Politici op het podium, zelfs minister Bussemakers mocht spreken. En de organisator van het geheel is zelf een communicatiemedewerker van de PvdA. Of de partij dat allemaal zo van te voren heeft uitgedacht, of dat PvdA-personen het hebben gelanceerd en de partij vervolgens haar zegen uitsprak en hielp met sprekers regelen? Ik weet het niet. Maar de sociaal-democratische signatuur was evident. De weerzin die veel geestverwanten voelden opborrelen toen ze daarachter kwamen, is logisch. Het is weerzinwekkend om, ook nog eens in verkiezingstijd, de boosheid van veel mensen over Trump te misbruiken om je lekker progressief neer te kunnen zetten en wat stemmen te winnen. Ik kan goed snappen dat mensen wegens dit aspect weigerden te komen. Ik heb zelf echter, zoals ik de afgelopen dagen al vaker heb aangegeven, een andere afweging gemaakt.

Er zouden mensen naar de actie gaan, die, net als ik, dit partijpolitiek spektakelkarakter verafschuwen en zochten naar wegen om echt actie te voeren, tegen Trump én tegen de spektakelmanagers en partijpolitici. Natuurlijk wilde ik naar de ambassade, en mensen met mij. Zou er iets lukken in die richting? Dat de politie klaar zou staan om keihard in te grijpen om onofficiële acties te onderdrukken was ook duidelijk. Ik had dus helemaal niet zo’n goed gevoel. Het dreigde een suffe boel te worden, of anders zouden we wel eens een enge matpartij en massa-arrestaties te verduren kunnen krijgen. Maar thuis blijven? Terwijl het thema van de actie – die moslimban, de politiek van Trump – op zichzelf actie waard was en is? Terwijl hoe dan ook mensen in groten getale zouden gaan, niet omdat ze PvdA-er zijn maar gewoon omdat ze boos zijn op Trump? Ik vond het geen goed plan, dus ik ging.

Eenmaal onderweg in de trein begon mijn stemming gaandeweg op te fleuren. Ik hoorde achter me twee gozers praten over de protestmars en andere zaken. Ik vroeg iets van: “Gaan jullie daar ook heen?” Ja dus. Schuin voor me zaten drie jonge meiden en een jongen, met karton in de weer, iets over Trump te schrijven. Die gingen dus ook. Ik hoorde ze even later iets zeggen van: “Je had het eerst moeten uittekenen!” De leus paste kennelijk niet, haha. Zo leert men actievoeren: al doende. Zeven mensen in één treinstel, op weg naar dezelfde actie. Het zou wel eens druk kunnen worden. Het wérd druk.

Ik had met mensen afgesproken in de stationshal, en daar waren al snel allerlei groepjes actievoerders aanwezig, waaronder inderdaad allerlei bekenden. Enkele mensen hadden voor posters en borden gezorgd met: “FORTRESS EUROP KILLS – JUST LIKE TRUMP”. Met daaronder: “REFUGEES FREEZE TO DEATH @ LESBOS”. Zodat het punt gemaakt werd dat het uitsluiten van immigranten en vluchtelingen bepaald niet alleen door Trump wordt gedaan, maar ook door de machthebbers hier. Ik nam ook een van die bordjes en heb dat tijdens de actie flink in de lucht lopen houden.

Na wat wachten, meer ontmoetingen, overlegjes over wat we zouden kunnen doen, uiteindelijk naar dat verschrikkelijke Malieveld. Daar stonden al veel mensen, en het bleef toenemen. Ik heb geen goed overzicht gehad, ik vind het lastig om over aantallen veel te zeggen. Een paar duizend, zoiets? Allerlei mensen. Greenpeace, Rood, een heuse PvdA-er, vooral ook veel mensen zonder kenbare officiële politieke signatuur, en dat vind ik meestal het mooist. Veel handgemaakte borden en dergelijke. Dit waren mensen die wisten waarom ze kwamen: om te laten zien en horen wat ze van die Trump en zijn moslimban vonden. Hun houding zal niet zijn geweest: goed dat de PvdA dit doet. De houding was vast ook niet: bah, de PvdA! Mensen waren daar, naar mijn indruk, niet zo mee bezig. Ze kwamen om Trump van repliek te dienen.

De setting van de actie was in handen van partijpolitiek en andere managers van de onvrede. In die zin was het Malieveld vijandelijk terrein afgelopen middag, zoals elke officiële manifestatie en demonstratie in zekere zin vijandelijk terrein is, want die partijpolitieke inkapselaars zijn een vijand. Maar ik stond op dat vijandelijk terrein met enkele duizenden vriendinnen, vrienden, potentieel en deels al reëel. En waar je met bondgenoten op vijandelijk terrein staat, daar is het mogelijk om de strijd aan te binden. Dat hebben we gedaan.

Met een flinke handvol mensen posteerden we ons dicht voor het podium. Borden over Fortress Europe omhoog: die trokken flink wat camera-aandacht. Alarm! Politicus neemt het woord! Ik heb niet bijgehouden wie wat zei, maar de hypocrisie droop alleen al van de aanwezigheid van PvdA en dergelijke af. Regeringen met de PvdA erin hebben systematisch het vreemdelingenbeleid strenger gemaakt, de grenzen verder op slot gegooid voor vluchtelingen, een kinderpardon als fopspeen in elkaar laten draaien waar vervolgens vrijwel niemand voor in aanmerking mocht komen. De PvdA die regeert samen met de steeds harder racistische VVD. Hypocrisie is het.

Dat hebben flink wat luid jouwende en roepende mensen laten horen, ik ook. Vooral minister Bussemakers kreeg de volle laag. We stonden schuin voor haar, ik kon haar bijna aankijken tijdens het scanderen. En ze vond het niet leuk, ze raakte zichtbaar uit haar evenwicht, ze riep iets van: “Laat me uitspreken, dan laat ik jullie ook uitspreken” – alsof ministers als zij mensen als mij ooit ergens op een podium aan het woord laten.

Nee, helemaal ongestoord verliep het spektakel al niet. Iemand – van de organisatie? Of gewoon een actievoerster die misschien een keurige opvoeding boven de inhoud stelde? – sprak mij vermanend toe tijdens het yellen: “Gedraag je!” Ik antwoordde, wijzend naar het podium: “Zij moet zich gedragen!”, of iets dergelijks. Ik probeerde het kort uit te leggen. Overtuigd zal ik haar niet hebben, maar ze staakte haar pogingen.

Over sommige sprekers is trouwens nog wel iets positievers te melden. De directeur van Amnesty sprak ons ook toe, en zijn tekst was stevig en – afgezien van een rechtsstaat-riedeltje – erg goed. Hij wees erop hoe regeringen ook in Europa vluchtelingen slecht behandelden, en deed dat op stevige toon ook. Ik heb hem samen met anderen extra nadrukkelijk toegejuicht en “bravo” geroepen. Zo was er nog wel een enkeling die goeds zei zonder daarbij wolken van huichelarij om zich heen te hebben hangen. Maar die politici, grrrr.

Na de laatste sprekers beklom een groep jonge zwarte vrouwen het podium om ook iets te zeggen. Na een eerste zin was het geluid weg, opper-organisator was woedend, presentator in paniek, andere mensen van de organisatie duwden de vrouwen weg, nogal hardhandig. Zo werd een houdgreep toegepast op een van hen. Ik stond vlak vooraan, ik had aanvechting om ook dat podium op te gaan, maar wilde niet de indruk wekken als witte man de show te willen stelen van een prachtige actie van donkere vrouwen. Totdat ook de politie op het podium verscheen om de organisatoren te helpen tegen de vrouwen – die doodgewoon het wóórd wilden. Toen hield ik het niet meer en werkte ik me met hulp ook dat podium op om tegenwicht te bieden. Schreeuwen tegen zo iemand van de organisatie of die zich niet schaamde. Dat vond hij andersom juist, eensgezindheid bereikten we bepaald niet, en ik deed daartoe ook geen enkele poging. Kort erna verdwenen we onder politiedruk van het podium.

De organisator bestond het intussen om de menigte nog toe te roepen dat er vooral niemand uitgesloten mocht worden… terwijl op dat podium daadwerkelijk mensen werden uitgesloten, met zijn overduidelijke instemming. Zwarte vrouwen, uitgesloten door witte mannen. Zo werkt heerschappij in een land dat zich mentaal nu maar eens moet gaan dekoloniseren.

Een volledig statement maakte geen van de zwarte vrouwen op het podium. Maar de mini-bestorming had een flinke barst geslagen in de pseudo-eenheid, het kleffe feestje van de PvdA-bonzen was enigszins verstoord. En camera’s stonden er bovenop. Ik ben benieuwd naar wat er van doorgedrongen is in gevestigde media.

Het officiële programma was afgelopen, maar onze fun was just beginning, zo bleek al snel. Al wisten we even niet hoe we precies verder konden… De politie stond al aan de rand van het veld. Die hadden natuurlijk ook wel via internet meegekregen dat sommigen naar die ambassade toe wilden. Daar stuurden we nu met wat mensen op aan. Maar we waren niet met veel. En wisten we wel precies waar die ambassade was? Nadat daar genoeg duidelijkheid over was, waagden we een poging. Maar niet alleen, gelukkig, want in een soort suicide mission, gevolgd door hardhandig afgedwongen verblijf in een politiebureau had ik weinig trek.

Maar even verderop stond een ander groepje demonstranten die nog maar doorgingen met ritmisch leuzen roepen, vol vuur en enthousiasme. Party mood? Misschien. Maar het zag er ook uit als mensen die naar het Malieveld waren gekomen om een punt te maken, tegen Trump en zijn haatpolitiek. Wat als we nu eens naar die groep toe zouden lopen en zelf al gingen scanderen: “Naar de ambassade! Naar de ambassade!”?

Dat gingen we doen. Vlak langs die groep. Stilstaan, blijven roepen, wenken of mensen mee wilden doen. Enkelingen die begonnen de leus over te nemen. Toen meer. De groep begon te bewegen. Vijf minuten laten liepen enkele honderden mensen in springlevende optocht. “Naar de ambassade!”, en al snel, kernpunt van de dag: “No ban! No wall! Equality for all!” Pure glorie zoiets! Over het Malieveld, roepend, scanderend. Oversteken, roepend, scanderend. Naar de straat waar aan het einde die ambassade zou liggen. Politie, te paard en meer, in linie. “No ban! No Wall! Equality For all!”, bleven we roepen. De politie liet ons niet door, en doorduwen zag er niet uit als een erg haalbaar plan. Zijwaarts dus, naar rechts, en maar blijven scanderen. Donkere jonge vrouwen, ik meen ook die van de podiumactie, voorop. Aantallen in totaal? Zeker een paar honderd. Puur geweldig, combinatie van spontaan elan en een klein stukje initiatief op kennelijk een goed moment. En het was een hele diverse groep, met ervaren actievoerders maar zonder twijfel ook first timers. Minstens een, want die sprak ik zelf even. In dit protest zat leven, en niet zo’n beetje ook.

Even later zagen we de kant van Den Haag die ons inmiddels zo vertrouwd is: de ME in vol ornaat. Te voet, in linie, een politiebus, hoorbaar blaffende politiehonden. Een bijna lugubere uitstraling, tegenover de levenslustige solidariteit van onze kant. De optocht werd dus tegengehouden en werd ter plekke een sit-in. Toespraak via mic-check, dat wil zeggen dat de menigte elke zin naroept, zodat mensen verder naar achter ook kunnen horen wat wordt gezegd. Maar al snel weerklonk al: “Hier spreekt de politie…” En wat had die politie dan wel te melden? Welnu, dat de demonstratie niet was toegestaan, dat mensen zich een voor een konden verwijderen na controle, en dat wie dat niet deed aangehouden zou worden. Spanning. Een groep bleef zitten. Een grotere groep was gaan staan. Aarzeling. Wil ik dit? Was massa-aanhouding het waard? En de hardhandigheid waarmee dat vermoedelijk gepaard zou gaan, met die honden en zo?

Ik trok terug, net als vrij veel mensen, net op tijd. Anderen gingen de weg die de politie voorschreef. Ik voelde wel iets wrangs: het voelt niet leuk als jij je zelf aan arrestatie onttrekt en weet dat anderen wel blijven zitten en het er op aan laten komen. Maar verschillende mensen maken hier verschillende keuzes, en autonomie gaat nadrukkelijk ook over dat soort keuzes. We gingen naar de plek waar de politie mensen er uit liet, en met opluchting vernam ik dat er uiteindelijk niemand was opgepakt. Iedereen was uiteindelijk zelf vertrokken. De vijand heeft geen gevangenen gemaakt dus.

Op zich wel sneaky van de politie om het zo te spelen: als er mensen waren gebleven en het er op aan hadden laten komen, had de politie hun arrestatie kunnen verkopen als: “Tja, we boden jullie vrije aftocht, maar jullie wilden zelf niet…” Door echter allemaal die aftocht te nemen, voorkwamen we gelukkig veel van het verdelende effect van deze politietactiek.

Daarna vertrokken we naar de stationshal, waar de politie ons alsnog een tijdje in de gaten bleef houden, en zich zelfs naast de ingang van de plaatselijke friettent posteerden. Hielden ze rekening met nóg een ‘feestbedervende’ actie? Intussen gingen mensen, groepsgewijs of als enkeling, hun weg.

Ons feest was afgelopen. Maar hun feest hadden we een klein beetje weten te bederven. Wij hebben geweigerd om enkel kijkerspubliek te zijn bij een partijpolitiek spektakel. Wij kwamen om actie te voeren, tegen Trump en Wilders en de haat waar het duo voor staat. Maar ook tegen de inkapselaars die verontwaardiging proberen om te smeden in politieke steun en wenselijk stemgedrag. En actievoeren hebben we gedaan.

Hebben we gewonnen? Nee. De ambassade staat nog overeind, net als de racistische politiek van Trump. Nee, want de Nederlandse haatbrigade van Wilders is nog in volle opmars. Nee, de racisten van Rutte regeren, terwijl de PvdA-ers als coalitiepartners collaboreren. Maar we hebben een signaal gegeven, en we zijn meermalen uit de beklemmende sociaal-democratische omhelzing gebroken. Wij hebben gedaan waar we voor kwamen, en we gaan door.

Peter Storm
(Dit verslag verscheen eerder op zijn weblog Ravotr)