Noisejob: Verboden toegang

Na een paar moeilijke en pijnlijke jaren heeft ze uiteindelijk de beslissing genomen om te scheiden van haar man. Ze heeft nooit kunnen voorzien hoe zwaar dit besluit zou zijn en ze kan er nooit zeker van zijn dat het in de toekomst allemaal goed zal komen. Hoewel ze bang is voor de vrijheid, neemt ze toch het risico om haar eigen leven te gaan leiden, ver weg van haar familie en haar land van herkomst. Onzeker gaat ze eerst op zoek naar een advocaat. Ze vindt er een die niet zoveel geld vraagt. Na een lang gesprek over al haar zorgen vertrouwt hij haar toe dat hij alles voor haar gaat regelen. Hij is aardig, maar wil toch ook geld verdienen. Maar ze heeft geen geld. Waar zou ze het vandaan moeten halen? Ze heeft geen andere keuze dan om het geld te lenen van vrienden die haar al vaker hebben moeten bijspringen. Ze voelt zich bezwaard, maar er zit niets anders op.

Nadat ze haar advocaat heeft betaald, gaat ze meteen naar de gemeente om een formulier in te vullen waarmee ze een uitkering kan krijgen, haar lening kan terugbetalen en daarna hopelijk een zelfstandig bestaan kan opbouwen. Om een uitkering aan te vragen moet ze eerst een afspraak maken voor een intakegesprek, dat een paar weken later plaatsvindt. Daar moet ze zich goed op voorbereiden, want het hemd wordt er van je lijf gevraagd, zo weet ze. Je moet dan vertellen wie je bent, wat je doet, wat je hebt gedaan, waar je hebt gewerkt, of je een vriend, man, partner of minnaar hebt, hoeveel tandenborstels je bezit, of je schulden hebt, hoe je kindertijd was, welke eigendommen jij en je familie hebben. Alles kunnen ze je vragen en alles zullen ze je vragen. “Dus kijk uit”, waarschuwt ze zichzelf. Je wordt geacht op alle vragen eerlijk antwoord te geven. Ze mogen en moeten alles weten, want ze gaan je misschien wel geld verstrekken. En omdat geld erg belangrijk is, gedragen ze zich alsof ze heel gewichtige vragen stellen. Als je per ongeluk foute antwoorden geeft, dan komt dat in je dossier terecht en dan gaat dat er nooit meer uit ontsnappen, tenzij je je dossier ooit weet te ontvreemden. Alles dat je zegt kan tegen je worden gebruikt. Als je een intakegesprek hebt, dan moet je van tevoren geen kalmerende pillen innemen, want dan ben je minder alert, sukkel je in en nemen ze je te grazen. Je mag niet indutten, maar je moet je juist onrustig voelen, op je hoede. Je moet zelfs een paar extra oren lenen en een kilo extra hersenen, want dit soort gesprekken trek je niet in je eentje.

Na zo’n intensief gesprek moet ze rust nemen. Al die vragen van die overheidsdienaren brengen haar in gedachten terug naar een tijd die ze wil uitwissen, terug naar die man met wie ze trouwde en die voor haar gevoel altijd een onbekende voorbijganger is gebleven, terug naar haar sombere land van herkomst. Die nare herinneringen wil ze niet langer met zich meedragen, maar van zich afwerpen als overtollige ballast. Ze wil vooruit in de tijd, naar voren, naar de toekomst. Eerst moet ze een paar weken wachten op de beslissing over haar aanvraag voor geld. Plotseling valt de bom: haar aanvraag is afgewezen, omdat ze nog steeds samenwoont met haar ex-man. “Als uw ex-man zichzelf op het huidige woonadres zou uitschrijven en zich ergens anders zou vestigen, dan zou u wel recht op een uitkering hebben”, legt de overheidsdienaar uit. “Maar zolang u samenwoont, krijgt u geen uitkering.” Ze is gescheiden, ze wil niet langer meer leven van het geld van haar ex-man, ze wil niet meer afhankelijk van hem zijn, maar ze heeft geen werk en geen eigen inkomsten, en ze kan ook geen uitkering krijgen en geen eigen woning. Om recht op een uitkering te kunnen hebben blijkt ze zichzelf te moeten uitschrijven uit haar huidige verblijfsadres. Maar waar moet ze dan leven, en hoe?

Er blijkt geen keuze te zijn. Eerst moet ze andere woonruimte vinden. De huren zijn hoog en de meeste woningen kan ze niet betalen, omdat ze geen geld heeft. Voor een goedkope woning die ze zich met een toekomstige uitkering misschien nog wel kan veroorloven, moet ze zich eerst aanmelden en inschrijven bij alle woningbouwcorporaties en particuliere huizenverhuurders in de wijde omtrek. Overal vraagt ze of men misschien nog een andere stichting of vereniging kent waar ze zich als woningzoekende kan inschrijven. Alle woningbouwcorporaties kennen haar nu en ze gaan haar op termijn een niet zo duur huis aanbieden waar ze ontspannen en vrij van zorgen kan wonen. Tenminste, zo lijkt het. Er is echter een probleempje: het duurt jaren voordat ze aan de beurt komt, voordat ze een woning krijgt toegewezen. Ze had zich al jaren geleden moeten inschrijven als woningzoekende, toen ze nog maar pas was getrouwd. Toen had ze blijkbaar al moeten weten dat ze ooit zou gaan scheiden en zou moeten gaan verhuizen. Ze moet blijkbaar al jaren van tevoren op alles zijn voorbereid, op elke wind die tot een orkaan aanzwelt, ook al raast die nu nog aan de andere kant van de aarde.

Omdat ze geen woning kan vinden en daardoor geen uitkering kan krijgen en daardoor geen woning kan vinden en daardoor geen uitkering kan krijgen, blijft ze noodgedwongen in haar oude vertrouwde huis met haar niet te vertrouwen ex-man. Ze blijft in de vicieuze cirkel ronddolen die is voorbehouden aan mensen die in armoede leven. Ze kan geen kant op en ze draait maar rond en rond, in kringetjes. Ze heeft geen inkomen, geen zelfstandigheid, geen zeggenschap over haar leven. Ze bevindt zich nog steeds onder de macht en invloed van haar ex-man. Er lijkt geen ontsnappen mogelijk en misschien vergeet ze zelfs wel dat ze is gescheiden of ooit heeft willen scheiden. Verboden toegang tot een woning zonder ex-man, tot een zelfstandig inkomen, tot een ander leven. Veroordeeld tot de gevangenis van haar ex-man.

Lili Irani