Nu zijn wij het zat: protest tegen bezuinigingen in de GGZ

“Zoals ik nu leef kan ik een redelijk normaal leven leiden, en er zullen mensen in dezelfde situatie komen die ook recht hebben op een normaal leven.” Zo sprak een man die met de hulp van de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) zijn verslaving overwon. Maar als het aan VVD-minister Edith Schippers van Volksgezondheid ligt, hebben veel mensen dit recht niet.

De GGZ biedt hulp aan mensen met psychische problemen, in psychiatrische instellingen en daarbuiten. Voor veel mensen bestaat er een hoge drempel om psychische hulp te zoeken, en Schippers maakt het graag nog wat moeilijker. Het kabinet Bruin I is van plan om zeshonderd miljoen euro te bezuinigen op de GGZ, onder meer via een eigen bijdrage van 275 euro. Die gaat gelden voor de tweedelijns zorg. Zorg waarvoor een verwijzing van bijvoorbeeld de huisarts nodig is. Zorg voor mensen met zwaardere psychologische klachten, zoals angsten, depressies en verslavingsproblemen.

Voor lichtere psychologische klachten kunnen mensen terecht bij de eerstelijns zorg, waarvoor geen verwijzing nodig is. Maar als het aan Schippers ligt, blijft ook die eerstelijns zorg niet buiten schot. Daar bestaat al een eigen bijdrage, en die wordt verhoogd tot honderd euro. Het aantal sessies dat wordt vergoed, daalt van acht naar vijf. Al deze maatregelen kunnen worden samengevat in een zin: ook de geestelijke gezondheidszorg wordt minder tot helemaal niet toegankelijk gemaakt voor mensen met een laag inkomen, laat staan voor mensen die op straat leven.

Schippers wuift kritiek weg. Ze zegt dat “slechts” 25 procent van de mensen die gebruik maken van de tweedelijns zorg een laag inkomen heeft, en dat 75 procent dus een midden tot een hoog inkomen heeft. Ze zou daarom heus wel mogen verlangen dat iedereen ook zelf bijdraagt aan zijn of haar zorg. Maar iets dat krom is, valt niet recht te praten. Ook al zou maar 1 procent een laag inkomen hebben, dan nog zou dat betekenen dat noodzakelijke zorg moeilijker toegankelijk wordt voor een hele groep mensen. En elke persoon die niet de zorg krijgt die hem of haar toebehoort, is er een te veel. Het is absurd dat in zo’n rijk land als Nederland mensen om financiële redenen geen toegang krijgen tot de zorg. Wederom laat dit kabinet de zwaksten in de samenleving opdraaien voor de crisis die de rijken hebben veroorzaakt.

Deze plannen stuiten dan ook op een breed gedragen protest, zo bleek bij een demonstratie op woensdag 29 juni op het Malieveld in Den Haag. Duizenden mensen waren aanwezig om hun stem te laten horen. Zij brachten spandoeken mee met teksten als “Wie is hier nou gek?”, “Nu zijn wij het zat!” en “Mark Rutte, u verwart hardvochtigheid met visie”. Er waren diverse sprekers uitgenodigd, met name uit de geestelijke gezondheidszorg zelf. Die stelden terecht vast dat veel mensen de eigen bijdrage niet kunnen betalen en daarom de zorg zullen mijden. Met als gevolg dat ze zieker worden, of in een isolement geraken. De plannen werden ook discriminerend genoemd, omdat het kabinet duidelijk een onderscheid maakt tussen de lichamelijke en de geestelijke gezondheidszorg, waarbij de laatste door de eigen bijdrage wordt achtergesteld. Tevens zorgen deze bezuinigingen ervoor dat het taboe op deze zorg toeneemt.

Voormalig CDA-politica Hannie van Leeuwen zei dat achtergestelden in de maatschappij onevenredig hard worden getroffen. Zij riep dan ook op om de bezuinigingen aan te passen. Helaas kregen ook de huidige Kamerleden van het CDA, de VVD en de PVV weer de kans om hun kant van het verhaal, of in dit geval hun leugens, te laten horen. Uiteraard beweerden ze dat deze bezuinigingen noodzakelijk zijn. Ze zouden zich zelf ook zorgen maken om de betaalbaarheid van de geestelijke gezondheidszorg. Onzin natuurlijk, want Bruin I stelt kapitaal boven mensen. Het is tevens een leugen waar niemand op het Malieveld op zat te wachten, wat kenbaar gemaakt werd via een luid boegeroep. De ruimte die de organisatoren van deze demonstratie boden aan deze Kamerleden kunnen ze de volgende keer beter ter beschikking stellen aan mensen die iets bijdragen aan het protest. Maar dat is iets voor een volgende keer, want de kans is klein dat deze duizenden demonstranten het hierbij laten zitten.

Shirley de Vet