Occupy ook de banken!
Vanaf 15 oktober dit jaar zijn er door het hele land diverse tentenkampen opgestart vanuit de Occupy-beweging, bekend geworden met de slogan “We are the 99 percent”. Occupy begon in de VS, maar is nu internationaal, met acties in tientallen landen. Door middel van pleinbezettingen, onderlinge discussies en het opzetten van beslisstructuren van onderop, hoopt Occupy veranderingen te bewerkstelligen. Welke veranderingen, dat verschilt per deelnemer, maar voor iedereen is het duidelijk dat het zo niet verder kan gaan met het financiële systeem. Meer radicale Occupy-activisten roepen om fundamentele omwentelingen in de machtsverhoudingen in de hele wereld, anderen willen alleen dat de macht van de financiële sector wordt verminderd.
Occupy heeft het de laatste tijd zwaarder te verduren. Het weer verslechtert, waardoor het steeds moeilijker wordt om in tentjes te bivakkeren. Maar daarnaast staan de Occupy-kampen over de hele wereld onder steeds grotere druk van lokale en nationale overheden. Op 2 november werd het Occupy-kamp in Oakland op uiterst gewelddadige manier ontruimd door de oproerpolitie. Occupy Oakland liet zich niet ontmoedigen en kwam de dag erop met een demonstratie van zo’n vijfduizend mensen. In Nederland riep de Haagse VVD-fractieleider Boudewijn Revis op om Occupy-activisten te controleren op een bijstandsuitkering. “Wie lang kan kamperen, kan ook zijn eigen boterham verdienen”, meent hij. Het is duidelijk dat alleen in de tentenkampen blijven zitten, niet voldoende is om de tegenwerking van de bovenlaag te weerstaan. In de VS gingen de Occupy-activisten daarom over tot het blokkeren van de havens aan de westkust op 12 december.
De bankbezetters van zaterdag schrijven daarom in hun persbericht: “Tot nu toe was het motto van de Nederlandse Occupy-beweging: ‘Let’s talk’. Op deze oproep is door bestuurders en bankiers duidelijk niet ingegaan. Sterker nog, het wordt steeds zichtbaarder dat men probeert de beweging van alle kanten aan te vallen. Een duidelijk voorbeeld hiervan was de gedeeltelijke ontruiming door de politie van Occupy Amsterdam op het Beursplein op 8 december 2011. Praten werkt kennelijk niet om de grove sociale misstanden die wij zien te verhelpen, daarom stelt ‘Occupy de banken’ dat het tijd wordt om in actie te komen.” Tijd dus om te experimenteren met andere actievormen. Niet meer alleen op de pleinen, maar afgelopen zaterdag dus ook in en om de banken.
Rond een uur of twaalf ’s middags lopen de activisten het bankgebouw in. Daar neemt een van hen het woord. Hij verzekert dat dit een geweldloze actie zal zijn in het publieke gedeelte van de bank. Het is niet de bedoeling achter de balies te komen. Iedereen die weg wil, kan weggaan. De andere activisten blokkeren daarop de ingang van de bank, al roepende: “Bezet, blokkeer, dit beleid pik ik niet meer.” Spandoeken worden opgehangen. Bij de deur ontstaat wat gedoe als een vrouw zich toch op het laatste moment nog naar binnen wringt. Eenmaal binnen zegt ze de actie wel te begrijpen. “Ik ben ook op het Beursplein geweest. Ik ben het ook niet eens met de bezuinigingen.”
De bezettingsactie richt zich tegen het redden van de banken door de overheid, terwijl er op de bevolking grof wordt bezuinigd. Uit het persbericht: “Met bezuinigingen is de crisis niet op te lossen. Dat is nooit zo geweest en zal ook nooit zo zijn. De voorgenomen bezuinigingsmaatregelen zijn dan ook geen oplossing, maar een voortzetting van het neo-liberale beleid dat deze crisis veroorzaakt heeft. De burger wordt bestraft voor het asociale gedrag van banken met bezuinigingen op sociale zekerheid in tijden dat de werkgelegenheid en welvaart teruglopen. Dit terwijl banken die in de problemen raken wel kunnen rekenen op steunpakketten. Dit is niet alleen het geval in Nederland, maar overal in de westerse wereld. In Griekenland wordt dit bijvoorbeeld ook op pijnlijke wijze duidelijk. Banken die hun hand hebben overspeeld worden daar gered met een uitgebreid Europees steunpakket, terwijl de Griekse bevolking kan verrekken. Dit alles wordt in de media weer goedgepraat met grove racistische uitspraken.”
“Wat ik niet begrijp is waarom jullie op zaterdag komen. Marx zei al: als je het systeem wil kantelen, moet je niet gaan werken”, zegt een van de bankmedewerkers. Ook zegt hij wel begrip te hebben voor de actie, al vindt hij het vervelend dat nu juist zijn bank, onder zijn dienst, het object van actie geworden is. “Gaan jullie ook nog naar andere banken?”, vraagt hij. “Niet meer vandaag”, lacht een actievoerster. Ze krijgt ongelijk, zo blijkt later.
Solidariteit
Rond drie uur maakt de politie een einde aan de bezetting. Eerst sommeert men de honderdkoppige menigte die zich voor de deur van de bank heeft verzameld, afstand te houden. De mensen die weigeren worden hardhandig aan de kant geduwd. De actievoerders hebben hun armen ingehaakt, en vormen zo een menselijke blokkade bij de deur. Ze worden door de politie getrakteerd op flink harde slagen met de lange lat, terwijl met grof geweld twee activisten uit de blokkade worden gesleurd. Voor het oog van alle omstanders en journalisten worden de jongens aan hun benen uit elkaar getrokken terwijl hun armen worden omgedraaid. De politie sleept ze naar een speciaal bestelde stadsbus. De menigte roept “Shame on you” tegen de politie, terwijl de nog aanwezige bezetters opnieuw “Nee, wij gaan de crisis niet betalen” inzetten. Als alle betogers uit het bankgebouw gehaald zijn, blijkt de stadsbus niet te kunnen vertrekken, omdat omstanders voor de bus zijn gaan staan. Aan alle kanten slaan mensen met de handen op de bus ten teken van solidariteit met de arrestanten. Veel opgestoken duimen zijn te zien.
Nadat de 20 bezetters zijn afgevoerd, trekt een stoet van honderd mensen naar de Dam, waar voor de ABN AMRO wordt stilgehouden en opnieuw leuzen worden gescandeerd. Maar deze bank is gesloten en dus trekt de menigte naar de Rabobank, waar een spontane herhaling van de bezetting van eerder die dag volgt. Ook hier grijpt de politie weer in, en nog eens vier mensen worden gearresteerd. Maar de winst van de dag is al behaald. Bij meerdere banken is actie gevoerd, honderden flyers zijn uitgedeeld, op allerlei hoeken op internet zijn artikelen te vinden over de actie. Artikelen die delen van het persbericht van de Occupiers hebben overgenomen, en het politiegeweld veroordelen. Maar het belangrijkste is misschien nog wel dat na de eerste bezetting spontane vervolgacties ontstonden. “Het kost helemaal niet zoveel moeite”, zegt een woordvoerder op een filmpje: “Als je met 15 vrienden bent, kun je het gaan doen. Daarmee geef je een sterk signaal af aan de politiek en aan de financiële sector: wij die te lijden hebben onder deze financiële crisis, wij pikken het niet meer.”
Het persbericht van de bezetters stelt: “Het is de hoogste tijd om de rollen om te draaien. Voer de druk op de financiële sector op. Als we niet willen dat de 1 procent onze levens beheerst zullen we zelf in beweging moeten komen. Om de banken te stoppen moeten we zelf in actie komen.” Doorbraak is het zeker eens met de oproep om in actie te komen. Met praten alleen zijn nog nooit veranderingen afgedwongen. Acties zijn nodig als drukmiddel, en om naar buiten te blijven treden, richting alle mensen die niet langskomen bij de tentenkampen.
Mariët van Bommel