Onderwijsactiegroep roept op tot protest tegen bezuinigingen en afschaffing van de dividendbelasting
Afgelopen week verscheen in het Algemeen Dagblad een open brief van Jan van de Ven en Thijs Roovers, twee docenten in het basisonderwijs. Met PO in Actie, “de enige echte vakbond van, voor en door leerkrachten in het primair onderwijs”, hebben ze de onderwijssector in beweging gekregen. Hun open brief “De rek is eruit, het is nu buigen of barsten” is een oproep aan alle werkers in de (semi)publieke sector om in actie te komen tegen bezuinigingen en tegen afschaffing van de dividendbelasting. De onderwijsactiegroep is bezig met de voorbereiding van een massaal protest op 2 oktober, de dag dat in de Tweede Kamer een belastingplan wordt behandeld waar de afschaffing van de dividendbelasting een onderdeel van is.
De brief heeft inmiddels al veel reacties opgeroepen van andere actiegroepen in de publieke sector. De traditionele vakbonden worden door deze actiegroepen van onderop momenteel volkomen voorbijgelopen, in de zorg, in het onderwijs en bij de politie. Dat schijnt in de particuliere sector wel wat anders te liggen, maar daar heb ik niet zo’n zicht op. De economie kent weer een groei, zo krijgen we te horen, en een soms explosieve stijging van de winsten, terwijl er een ontwrichte arbeidsmarkt is. Er bestaat nog steeds een structurele massawerkloosheid als gevolg van bezuinigingen, onder meer op om- en herscholing. De beleidsmakers zijn voortdurend bezig om de flexibilisering verder uit te breiden. En de bazen zoeken spotgoedkope kant en klare arbeidskrachten, zonder dat ze in hun personeel hoeven te investeren. Terwijl de beleidsmakers verkondigen dat de economie aantrekt, stijgen de lonen maar zeer beperkt. Veel werkers zijn deze situatie zat.
Vicieuze cirkel
De oproep van Van de Ven en Roovers is in elk geval een doorbreking van de litanie in de polder en van de vicieuze cirkel in de argumentatie en het falende optreden van de vakbonden. Dat heeft ons misschien al wel decennialang in de greep gehouden. Al lang horen we uit de hoek van de vakbonden en hun achterban geluiden als “demonstreren helpt toch niet”, “ze doen toch wat ze willen”, “wij gaan niet staken, want dan zijn we onze baan kwijt”, “we moeten aan de overlegtafel zitten, “alleen door te onderhandelen kunnen we er nog wat uitslepen”. Dat betekent dat we dan inderdaad in een kringetje blijven rondlopen. Door gebrek aan strijd en door gebrek aan harde eisen kunnen de machthebbers dan rustig hun gang blijven gaan en wordt de uitbuitingsgraad verder opgeschroefd. Aan het imago van vakbonden kleeft het beeld van een hevige interne machtsstrijd tussen de vakbondstop en de gewone leden, het beeld van de funeste invloed die politieke partijen op de vakbonden hebben voor wat betreft hun belang om compromissen te sluiten in een poging om de sociale vrede tussen kapitaal en arbeid te handhaven, en het beeld van de reeks nederlagen die links de afgelopen decennia heeft geleden.
Nieuwe frisse groepen als PO in Actie hebben dat imago niet. Daar komt bij dat de actiegroep al een groot succes heeft binnengehaald: er komt aanzienlijk meer geld beschikbaar voor het onderwijs. Om dat te bereiken wist PO in Actie voor elkaar te krijgen dat leraren massaal in staking gingen en op 5 oktober 2017 ruim 60.000 leraren deelnamen aan een protest in het Zuiderpark in Den Haag. De actiegroep mikt nu op een protest dat nog groter is dan toen. Daarvoor roept men alle werkers in de (semi)publieke sector op om mee te doen. PO in Actie en andere belangengroepen van onderop hebben offensieve eisen naar voren gebracht, wat op de koers van de FNV-top de nodige invloed kan hebben. Maar de tegenstelling tussen de top en de basis van de vakbonden is niet het enige obstakel in de strijd tegen bezuinigingen en voor bestaanszekerheid. Er bestaan namelijk ook onderlinge tegenstellingen tussen werkers in de verschillende sectoren van de economie. Ook tussen betaalde werkers en uitkeringsgerechtigden bestaan spanningen, evenals tussen topbestuurders van diverse politieke partijen, waarvan de achterbannen elkaar weer aan het bestrijden zijn. Dat levert allerlei ingewikkelde machtsverhoudingen op. Het is zaak om in de strijd met verbindende eisen te komen waar liefst zoveel mogelijk werkers in zoveel mogelijk sectoren achter gaan staan. PO in Actie heeft dat voor elkaar gekregen. De eisen van de actiegroep zijn kort maar krachtig: geen afschaffing van de dividendbelasting, er is geld zat, er moet meer worden geïnvesteerd in de publieke sector.
Elan
Je kunt opmerken dat de ambtenaren in de (semi)publieke sector uiteindelijk alleen maar opkomen voor hun eigen specifieke belang, namelijk meer loon. En je kunt je afvragen of er meer geld moet gaan naar het ministerie van Defensie, waar Van de Ven en Roovers in hun open brief onder meer voor pleiten. Maar actie van onderop in de (semi)publieke sector kan sowieso iets gaan losmaken. Er kan een nieuw elan ontstaan, er kunnen nieuwe mogelijkheden komen voor werkers in de publieke sector om voor hun belangen op te komen, samen met andere werkers. De Bijstandsbond overweegt om op 2 oktober ook actie te gaan voeren, en wel bij het hoofdkantoor van Philips, een bedrijf dat miljarden van de regering cadeau krijgt terwijl uitkeringsgerechtigden worden afgeknepen.
Piet van der Lende
Goed om een beschouwing uit radicaal-linkse hoek te lezen over dit 2-oktober initiatief. Ik heb wel een kanttekening.
Ik vind het ongelooflijk dat in dit artikel geen enkele kritische opmerking staat over het feit dat de politie ook opgeroepen wordt aan dit protest mee te doen. Alsof de politie zomaar tot de “collectieve sector” hoort, in plaats van een instrument te zijn van degenen die alles wat collectief is en solidair, kapot willen laten timmeren. Alsof we probleemloos zij aan zij met duizenden agenten kunnen gaan demonstreren, agenten die ons gisteren tot moes sloegen en dat morgen, iets enthousiaster na een loonsverhoging, weer zullen doen. Alsof geld dat naar de “collectieve sector” gaat, goed besteed is als het aan knuppelende knuppels ten goede komt, of zelfs tot de komst van meer knuppelende knuppels.
Ik kan me een argument voorstellen op basis waarvan je vindt dat we, vanwege het grotere belang, nu over dit soort bezwaren heen dienen te stappen, knarsetandend mag ik hopen. Maar het hele punt terzijde laten? Ik vind het, nogmaals, ongelooflijk.
Nou, nou, ik heb iets vergeten en Peter Storm trekt van leer. Je had ook eerst om info kunnen vragen. Ik ben ook tegen de politie hoor, tenminste de huidige politie. Ik denk wel dat er in een andere maatschappij trouwens ook zoiets maar dan in een andere vorm zou moeten zijn. Sommige links-radikalen hebben nog steeds de theorie dat je ook politieagenten en soldaten en matrozen en zo moet organiseren, en dat dit de zittende machthebbers ook bedreigt. Ik ben het daarmee eigenlijk ook wel een beetje eens. Voor het overige voel ik mij een beetje overdonderd door de felle reactie, die misschien ook wel iets zegt over de allergiën van radikaal links, die soms al van leer trekken zonder dat daar echt een reden voor is.
Beste Piet,
Dank voor je reactie. Ik wijs, inderdaad in scherpe bewoordingen, op iets dat ik vond ontbreken in het stuk. Ik zei al: ik kan me voorstellen dat je over de door mij aangevoerde bezwaren heenstapt, met argumenten. Dat doe je nu in je reactie feitelijk ook. Maar er gewoon helemaal niets over zeggen vond ik verbijsterend. En dat vind ik eigenlijk nog steeds. Het uitspreken van die verbijstering mag je ook lezen als het vragen om info, of beter om toelichting.
En ja, “vergeten”… ik vind het geen kleinigheid. In alle teksten over deze actie-oproep wordt de politie steeds als tweede of derde beroepsgroep genoemd. Je kunt aan je water aanvoelen dat er radicaal-linkse mensen zijn die dan met hun wenkbrouwen fronsen. Ik was toen ik ging lezen oprecht benieuwd naar een argument over dit punt, Ik vond helemaal niets. Daar schrok ik echt van. Ik vond niet dat ik zonder reden van leer trok. En dat vind ik nog steeds niet (al was het maar omdat mijn reactie nu in ieder geval tot reactie en argumenten over en weer leidt…).
Verder denk ik dat het organiseren van dienstplichtigen, of van soldaten die slechts een paar jaar als vrijwilliger dienen, ene zinnig concept is. Het organiseren van beroepsmilitairen – veel verder geïntegreerd in de staat, veel verder geïndoctrineerd – al een stuk minder. En het organiseren van politie is wel heel erg lastig. Maar als je die kant op wilt, dan zeker niet dor kritiekloos zij aan zij met ze te staan in een breed protest waar zij een belangrijk aandeel in hebben. Daarmee organiseer je geen politie. Daarmee desoriënteer je onze kant.
Ik geloof helemaal niet dat je dat zo bedoelt. maar ik blijf het raar vinden dat je in de hele oproep het probleem – hoe je er ook precies tegen aan kijkt – niet eens aanstipt. Daarin wortelt mijn verbijstering, en daarom reageerde ik fel.
En tja, allergie van radicaal-links? Wat mij betreft mag de allergie voor politie en andere gezagsorganen best nog wat wijder verspreid worden dan die nu is…
een vriendelijke groet,
peter