Opstaan voor Standing Rock

Volgende week weten we meer. Volgende week weten we wie van de twee, Donald Trump of Hillary Clinton, de Derde Wereldoorlog mag ontketenen. De kiezers kunnen kiezen tussen enerzijds iemand die per ongeluk of in een driftbui op de knop drukt, en anderzijds een kandidaat die doelbewust het risico van zo’n wereldoorlog neemt door Rusland te tergen boven Syrië, aan de grens van Litouwen of in het oosten van Oekraïne. Mensen kunnen kiezen uit een onberekenbare uiterst rechtse dictator-in-de-dop enerzijds, en een zeer calculerende CEO-in-spe van de USA, Inc., met een militarisme in dienst van imperiale doelen anderzijds. Mensen kunnen kiezen tussen oorlog en oorlog, tussen big business en big business, tussen openlijk bot racisme en seksisme enerzijds en sluw verkapte repressie anderzijds. Ik had eigenlijk niet eens zin om de namen van het ruziemakende tweetal hier te noemen.

Het tweetal maakt echter niet enkel ruzie om het baantje van president op zich. Het tweetal maakt ook ruzie over de buit van vijfhonderd jaar landroof en erger. Immers, de Verenigde Staten is een soort Israël-op-steroïden (het was voor de stichting van laatstgenoemde staat ook een bruut precedent): een product van koloniale verovering, verdrijving van de oorspronkelijke bevolking – nog vaak aangeduid met dat koloniale woord “Indianen”, maar beter omschreven als oorspronkelijke of inheemse Amerikanen – naar steeds onherbergzamer oorden, en uitroeiing waar verdrijving niet soepeltjes genoeg verliep. Die oorspronkelijke bevolking vertikt het echter hardnekkig om geruisloos te verdwijnen. Ze bood weerstand, ze blijft weerstand bieden.

(Indrukwekkend verslag van een van de protesten door “Democracy Now”-journaliste Amy Goodman, die daarvoor zelf aangeklaagd werd.)

Repressie

En juist dezer dagen bereikt die weerstand indrukwekkende hoogtepunten, net zo goed als het neerslaan van die weerstand nieuwe dieptepunten bereikt. Ik heb het over de dramatische confrontatie in de Standing Rock Indian Reservation in Noord Dakota. Daar staat iets op het spel. Daar valt een kant te kiezen. Waar gaat het om? Beknopte informatie in het Nederlands is al te lezen in “Solidariteit met Standing Rock” op Globalinfo. En uit Engelstalig materiaal is nog veel meer te halen. Op basis daarvan is het onderstaande geschreven.

De zaak komt op het volgende neer. Het bedrijf Energy Transfer Partners legt een pijpleiding aan, de Dakota Access Pipeline, om ruwe olie mee te vervoeren. Gemeenschappen van oorspronkelijke Amerikanen, namelijk de Cheyenne River Sioux en de Standing Rock Sioux, verzetten zich fel. De pijpleiding komt over begraafplaatsen met sacrale betekenis voor mensen, en de pijpleiding bedreigt het drinkwater. Op grond van het Fort Laramie-verdrag van 1851 – gesloten tussen de voorouders van de Standing Rock Sioux enerzijds en de Amerikaanse staat anderzijds – eisen de strijdende gemeenschappen dit land – opgekocht door Energy Transport partners – op.

Rechtszaken

Al maandenlang is er protest, onder meer via rechtszaken. Een rechtbank gaf al op 9 oktober groen licht voor de aanleg van de pijpleiding, tegenover de eis van Standing Rock dat de aanleg opgeschort zou moeten worden. Volgens het hof komt de beslissing toe aan het Army Corps of Engineers! Dat alles gebeurde nadat een andere rechtbank eerder wel de aanleg had opgeschort, maar dus niet definitief had stopgezet. Het werd weer eens duidelijk dat de juridische weg een op winst belust en door een zwaarbewapende staatsmacht ondersteund bedrijf niet effectief tegenhoudt. Actievoerders – inheemse Amerikanen uit talloze stammen, en solidaire klimaat- en milieuactivisten – zetten een permanent kamp op om de weerstand voelbaar te maken.

Op 27 oktober ging de staat tot de aanval over. Driehonderd zwaarbewapende politieagenten, “ondersteund door meerdere pantserwagens en twee helikopters” vielen het kamp van de tegenstanders aan. De oproerpolitie gebruikte traangas, rubberkogels, knalgranaten, en tasers. “Meer dan honderd mensen werden opgepakt, waaronder ouderen die vreedzaam op de weg aan het bidden waren”, aldus het Morton Couunty Sheriff Department, zeg maar de plaatselijke politie. Overigens heeft de gouverneur de noodtoestand uitgeroepen, zodat hij ook politie uit andere staten te hulp kan roepen. Het aantal arrestaties bleek al snel veel hoger: “meer dan 140”. Aan de repressie nam niet enkel politie deel, maar ook de Nationale Garde, per deelstaat opgezette militaire eenheden. Het totale aantal arrestaties, sinds de protesten en de onderdrukking ervan in augustus begonnen, ligt al op 411. Het aangevallen actiekamp is ontmanteld, maar een ander kamp staat nog overeind.

Solidariteit

De actie heeft weerklank gevonden, in de VS en ver daarbuiten. Dit gaat om de rechten van een al te lang vertrapte, verdreven en geterroriseerde bevolking die voor haar woongebieden opkomt. Het gaat niet enkel om de Sioux van Standing Rock. Het gaat om “meer dan tweehonderd inheemse stammen en naties, waaronder de Crow (traditionele vijanden van de Sioux) in verenigde oppositie”.

Oorspronkelijke Amerikanen hebben dan ook nog steeds te maken met koloniale onderdrukking en racisme. Heel tekenend voor het racisme is het feit dat er één groep is waarvan de leden nog net iets vaker door politieagenten worden gedood dan zwarten: oorspronkelijke Amerikanen. Een onderzoek van cijfers van 1999 tot 2014 bracht de conclusie voort dat het “drie keer zo waarschijnlijk is dat oorspronkelijke Amerikanen door de politie worden doodgeschoten dan witte Amerkanen.” Heel tekenend voor het kolonialisme is bijvoorbeeld de gang van zaken rond de pijpleiding. “De route van de pijpleiding was gewijzigd en liep niet meer dichtbij langs Bismarck, zodat als de pijpleiding breekt, ze geen gevaar oplevert voor de watervoorziening van de hoofdstad van de staat.” Risico’s voor de bewoners van de hoofdstad, dat is ernstig. Risico’s voor het drinkwater van inheemse Amerikanen in hun traditionele woongebieden, die doen er blijkbaar een stuk minder toe.

Het gaat tegelijk dus om schoon water voor mensen. Het gaat om een strijd tegen de meedogenloze winning van fossiele brandstoffen met de rampzalige klimaateffecten die dat meebrengt. Het gaat om de levens van mensen en de natuur waarvan ze deel uitmaken, tegenover de macht van kapitaal en staat.

ABN en ING

Het kapitaal waartegenover de Standing Rock Sioux staan, zit trouwens helemaal niet ver weg. In het pijpleidingsproject participeren ook Nederlandse banken: de ABN Amro en de ING, twee van de zeventien betrokken banken. Als die zich niet onmiddellijk terugtrekken uit het project, zijn ze rechtstreeks medeplichtig aan de repressie in Standing Rock, aan het vertrappen van de rechten van de oorspronkelijke bevolking, en aan de dreigende milieuramp die het project meebrengt. Deze medeplichtigheid mag best consequenties krijgen voor deze twee bedrijven, en voor zulke consequenties kunnen solidaire mensen heel dichtbij huis al zorgen.

Voor een ander soort medeplichtigheid zorgt een van de twee presidentskandidaten, namelijk Hillary Clinton. Die bracht een verklaring uit waarin ze verlangt dat “alle stemmen worden gehoord en alle meningen in ogenschouw dienen te worden genomen in federale infrastructurele projecten”. Verder wil ze dat “in Noord-Dakota iedereen het recht op vreedzaam protest respecteert evenals het recht van arbeiders om hun werk te doen.” Die “arbeiders”, dat zijn dus de mensen die nadat oproerpolitie met traangas en geweren actievoerders verdrijft, beginnen met de aanleg van de pijpleiding en dergelijke. Wat Clinton dus feitelijk zegt is: protesteren mag, maar de aanleg moet ongestoord doorgang kunnen vinden. Op haar onpartijdig progressief verpakte manier kiest ze de kant van de commerciële vandalen en de zwaarbewapende knokploegen die het vandalisme ruim baan bieden. Daarmee zijn we terug bij het begin. Wie uit terechte afkeer van Trump denkt dat Clinton ook maar een beetje onze bondgenoot is, vergist zich.

Oma

Maar daarmee sluit ik dit verhaal niet af. Honderd keer belangrijker dan de laatste drol van een kandidaat is de inzet van dappere strijders en strijdsters ter plekke. Aan een oudere vrouw bijvoorbeeld die ter plekke eten is gaan maken voor actievoerders. Dat doet ze met weinig geld. Haar kleindochter waarschuwde haar: “Oma, u heeft nog maar negen dollar op uw bankrekening”. Ze antwoordde: “Ja, en die ga ik gebruiken om meer eten te kopen voor de goede mensen die proberen ons water en onze cultuur te redden”. Als deze vastberadenheid zich voldoende verspreidt, dan legt de sterkste staatsmacht en de grofste arrogantie van het kapitaal het subiet af.

Peter Storm
(Maker van her zeer aanbevelingswaardige blog Ravotr)