Over actievoeren, draagvlak en nodeloze bezorgdheid

Acties en actievoerders vinden maar matige steun uit de bevolking. Met dat fameuze draagvlak wil het maar niet vlotten, en juist hardere actievormen maken het vinden van zulk draagvlak niet makkelijker. Maar dat geeft ook niet, want het gaat uiteindelijk niet om de populariteit van de actievoerders en hun acties. Het gaat om het beoogde effect. Het ging er de actievoerders tegen de Vietnamoorlog om dat die vreselijke oorlog stopgezet werd, en dat gebeurde. Het gaat er XR om dat die fossiele subsidies voor de bijl gaan, en dat gaan ze. In beide gevallen gebeurde dat mede door de inzet van deze actievoerders. Vandaag, rond de protesten tegen de Israëlische genocide, geldt hetzelfde. Studenten voeren wereldwijd en ook in Nederland acties tegen de medeplichtigheid van regeringen en universiteiten aan die genocide. Ze komen op voor een vrij Palestina. Dat doen ze soms heel stevig ook. Mooi. Hebben die acties veel draagvlak? Ik weet het niet. Storen veel mensen zich aan bepaalde leuzen en actievormen van de studenten? Zonder enige twijfel. De bezetting van de UvA, het barricaderen van universiteitsgebouwen, het weerstand bieden aan de ME en soms zelfs daadwerkelijk – terecht en glorieus! – terugvechten tegen die politie… is dat goed voor het draagvlak van die studentenprotesten? Ik vermoed van niet. Is dat een reden om de acties te temperen? Nee. Want wat deze acties intussen wel doen is: de druk opvoeren en de discussie aanjagen. Ze maken de medeplichtigheid aan genocide omstreden. Ze wakkeren het ongenoegen over die medeplichtigheid aan. Ze zorgen voor zoveel heisa dat hier en daar universiteiten beginnen om opening van zaken te geven, of zelfs stappen richting divestment – het stoppen van investeringen die Israël ten goede komen – zetten. Belangrijk punt bij dat beperkte draagvlak voor actievoerders: de afkeer van radicaal activisme is voornamelijk passief. Mensen vertellen opiniepeilers dat ze van die langharige Vietnam-demonstranten, veganistische klimaatactievoerders en barricadebouwende studenten niets moeten hebben. Mensen stemmen wellicht op rechts, mede uit afkeer van ‘woke’. Mensen doen verder niets. Het prototype van de rechtse mopperaar is Archie Bunker, uit de terecht befaamde tv-serie “All In The Family”, begin jaren 1970. Die Archie foeterde wat af op alles dat we nu woke zouden noemen. Maar dat deed hij dus thuis, of in de kroeg. Hij deed verder niet veel. Wat wij zoeken, is niet zozeer passieve instemming, al is die ook welkom. Wat wij zoeken, is actieve solidariteit, ondersteuning en deelname. Twintig procent van de bevolking die XR steunt, zou al gauw meer gewicht in de schaal leggen dan 70 procent die op Twitter op XR of de UvA-actievoerders zit te schelden en dan maar weer PVV, VVD of BBB stemt, en het daar verder bij laat. Als de rechtse mopperaars actief worden, dan wordt het natuurlijk een heel ander – en heel griezelig – verhaal. Maar louter passief draagvlak voor rechts kan niet op tegen actieve steun voor radicale en linkse sociale bewegingen, ook als het passieve draagvlak voor die bewegingen veel smaller is.

Peter Storm in Over actievoeren, draagvlak en nodeloze bezorgdheid (Peterstormt.nl)