Over volkerenmoord en dat standbeeld van Coen
Er volgde een operatie die er expliciet op gericht was om het hele eiland te ontvolken en de bevolking te vervangen. Coen vertrok zelf, maar gaf zijn personeel instructies om “met de rebellerende en gevluchte Bandanezen geen vrede te sluiten, maar de oorlog voort te zetten totdat ze onderworpen en uitgeroeid waren, het gevolg was een massale slachting onder de mannen, vrouwen en kinderen die zich nog in de bergen schuil hielden. Dorpen werden in brand gestoken en bewoners sloegen op de vlucht; velen stierven door geweld of uithongering. Sommigen wierpen zich van de rotsen, anderen slaagden er in te ontkomen naar Oost-Seram, de Kei-eilanden of Makassar, waar zij hun haat jegens de Hollanders voortplantten.” (Hagen, pag. 131). Gek hè, die haat? “Door de acties van de VOC is het grootste deel van de 10.000 a 15.000 bewoners omgekomen.” Genocide heet zoiets tegenwoordig, zo erkent ook Hagen. “Aan Nederlandse zijde waren de verliezen beperkt: 18 doden, 60 gewonden en daarnaast nog eens 300 zieken.” (Hagen, pag. 131) De vrijwel compleet uitgemoorde bevolking werd vervolgens vervangen, want geproduceerd moest er wel worden. Dat zijn de basic outlines. Ewald Vanvugt komt in zijn boek “Roofstaat” met meer detail. Hij wijst op het planmatige van de genocide. Het plan werd al ruim voor de volkerenmoord zelf geformuleerd door Jacques L’Hermite, een koloniaal functionaris. Ik citeer wat hij al in 1612 voorstelde, met een content warning wegens het racistisch taalgebruik: “Mijns bedunkens hoorde men niet naar enige vrede te trachten, vooraleeer men hen geheel overwonnen heeft en met goede afspraken tot rede gebracht of gans uitgeroeid heeft. Bedwongen of uitgeroeid zijnde (waarbij het laatste wel het zekerste zou zijn, omdat dit schelmachtig gedrocht nooit zo wel in toom gehouden kan worden als men graag zou willen) zal men de middelen moeten zoeken om deze eilanden opnieuw van inwoners te voorzien.” (Vanvugt, pag. 147). Dit is een op een wat de VOC ter plekke deed, met bloedige operaties. De volkerenmoord die Coen lanceerde in 1621 was hiervan de climax.
Peter Storm in Over volkerenmoord en dat standbeeld van Coen (Peterstormt.nl)