Poolse arbeidsmigranten worden steeds weerbaarder

Dertig, veertig mensen bezochten afgelopen vrijdagavond het Wageningse Global Café over Polen in Nederland. De avond was georganiseerd door OtherWise en Doorbraak. De Poolse arbeiders die in de buurt op een camping wonen, en die werken in distributiecentra van Albert Heijn in Geldermalsen, konden helaas niet komen. Ze moesten opeens weer werken. Dat is vaak zo op vrijdagavond, vertelde Kinga Visser, FNV-organizer van vooral Poolse arbeidsmigranten. Na de Poolse veganistische maaltijd was er een quiz over Polen, een Youtube-filmpje van een Zweeds-Poolse die in Warschau is gaan wonen, en een praatje van twee Poolse studenten over hoe ze het in Wageningen vinden. Prima, zo bleek.

Visser vertelde strijdbaar dat het grootste probleem van de Polen in de distributiecentra van de supermarkten is dat ze flexcontracten hebben. Daardoor zijn ze extreem kwetsbaar. Je bent er iedere week weer niet zeker van of je wel werk hebt. Je kunt zo ontslagen worden. Dus als je problemen maakt over dingen die je niet bevallen op het werk, dan krijg je gewoon geen werk meer. En omdat je huisvesting ook vaak via het uitzendbureau loopt, ben je dan ook je huisvesting snel kwijt, en kun je weer terug naar Polen.

Toch hebben Polen wel gestaakt in dergelijke distributiecentra, met hulp van de FNV. Ze waren het helemaal zat en toen durfden 50 Polen in Zwolle het wel aan. Die hebben ook nog wat gewonnen met die staking. Maar ze werden niet meer opgeroepen voor werk en moesten dus weer naar Polen terug, waarna het contact met Visser verloren is gegaan. Opvallend en hoopvol was dat Visser zei dat de Polen door de jaren heen toch wel slimmer en sterker worden in hoe ze met hun precaire situaties kunnen omgaan. Dat ondersteunt de theorie of stelling dat arbeiders dus in de loop van de tijd zelf leren omgaan met – of zelfs hoe zich te verzetten tegen – de nieuwe organisatie van de arbeid. Doorbraak organiseerde eerder bijeenkomsten over het arbeidersverzet in China waarbij juist daarnaar gekeken werd: hoe na verloop van tijd arbeiders van onderop autonoom hun verzet leren te organiseren zonder tussenkomst van vakbonden. Henk Zeldenrusts analyse van de crisis zet daar ook sterk op in.

Hoe die Poolse arbeiders zich dan precies sterker weten te weren in distributiecentra, werd tijdens het Global Café niet erg duidelijk, maar wel dat ze beter hun rechten kennen en minder goedgelovig worden. Dat is natuurlijk ook een belangrijk onderdeel van het weerbaarder worden. Na afloop bleven nog een aantal mensen praten over hun ervaringen in distributiecentra en met het organizen van Polen.

Het leven van Polen die tijdelijk in Nederland werken met flexcontracten is – zeker op de langere duur – geen pretje. Maar voor velen kennelijk nog altijd te prefereren boven werken en leven in Polen. De bedragen die Polen voor huisvesting betalen, zijn bijna altijd belachelijk hoog. Voor een sta-caravan op de camping in Wageningen betalen 6 Poolse bewoners samen maar liefst 1.800 euro, waarschijnlijk aan uitzendbureau Adecco, want dat bemiddelt hun werk bij Albert Heijn. En dan schijnt Adecco nog vrij relaxt te zijn…. OTTO Workforce deelt bijvoorbeeld ook nog allerlei boetes uit, waardoor het loon dat de Polen overhouden nog lager uitvalt.

Jammer dat de Polen van de camping er niet bij waren. We hebben twee keer een groepje bewoners van een caravan bezocht en enkelen wilden wel komen. Het is – zo blijkt maar weer – niet zo makkelijk om mensen te betrekken bij informatiebijeenkomsten, zeker niet als ze onregelmatige werktijden hebben.

Jeroen Breekveldt