Roetveegkoffie en andere Zwarte Piet-gerelateerde ‘grappen’
We hebben ze allemaal al duizend keer gehoord. Ze waren de eerste keer niet grappig en na duizend keer dezelfde ‘grap’ (waarvan soms vijfhonderd keer door dezelfde persoon) krijg ik persoonlijk zin om mijn tas te vullen met pakken blanke vla en die naar het hoofd te gooien van iedereen die lollig denkt te zijn met dit soort voorspelbare treurnis die voor humor moet doorgaan.
Enkele voorbeelden, voor wie ze nog níet duizend keer heeft gehoord en/of voor iedereen die de laatste tien jaar onder een steen heeft gewoond:
“Ik wil graag zwarte koffie, maar mag dat nog wel of is dat ook racistisch?”
“Ik ga even het blanke papier in de printer bijvullen.”
“Als Zwarte Piet racistisch is, waarom is Black Friday het dan niet, hahaha?”
“Doe mij maar een roetveegkoffie, want zwarte koffie is tegenwoordig racistisch.”
“Ik neem nog gauw wat kruidnoten, voordat die ook racistisch zijn en het niet meer mag.”
En voordat u denkt “Niemand is zó ongrappig als dit!” – dit zijn stuk voor stuk voorbeelden uit de praktijk, van een vriendin (zwarte vrouw) en van mijzelf (witte vrouw).
Activisten worden op den duur boos om de jaarlijkse barrage aan ‘grappen’ van dit niveau en dat is niet alleen omdat ze voorspelbaar, makkelijk en verre van grappig zijn. De reden dat deze ‘grappen’ woede oproepen, is een hele andere en heeft te maken met de verborgen intenties en effecten van dit soort lolbroekerij.
Wat je met een ‘grap’ als deze al dan niet bewust zegt (of, zo je wilt, impliceert, voordat er weer iemand gaat roepen “Maar dat zei/bedoelde ik helemáál niet!”) is dat de bezwaren tegen Zwarte Piet als racistisch fenomeen klinkklare onzin zijn, volkomen uit de lucht gegrepen.
Want natúúrlijk hebben zwarte koffie, wit papier, Black Friday, blanke vla en kruidnoten geen ene fuck met racisme te maken, dat behoeft geen verdere uitleg. Maar met dit soort ‘grappen’ doe je wél alsof anti-racisten elk moment ten strijde zouden kunnen gaan trekken tegen zwarte koffie, wit papier, Black Friday, blanke vla en kruidnoten. En dat zou belachelijk zijn. En je zou gelijk hebben om het absurd te vinden als dat zou gebeuren. Maar je weet net zo goed als ik dat het niet gáát gebeuren.
Want: zwarte koffie, wit papier, Black Friday, blanke vla en kruidnoten zijn op geen enkele manier equivalent aan Zwarte Piet. Waar niemand zou kunnen of willen onderbouwen dat zwarte koffie, wit papier, Black Friday, blanke vla en kruidnoten racistisch zijn, is racisme als het om Zwarte Piet gaat te staven met steekhoudende rationele, historische en sociologische argumenten. De tegenstanders van Zwarte Piet hebben een onderbouwd standpunt.
Niemand kan je dwingen om het eens te zijn met de argumenten van mensen die tegen Zwarte Piet zijn. Het staat je zélfs vrij om met tegenargumenten te komen. Maar doe geen poging om het gesprek en anti-racisten belachelijk te maken door te doen alsof ze iets volkomen willekeurigs hebben gekozen om tegen te strijden. Het enige dat je ermee laat zien is dat je weigert om je te verdiepen in de argumenten en weigert om op een gelijkwaardige manier het gesprek aan te gaan. En dat mag allemaal, maar hou dan gewoon je mond, dan laat je je tenminste niet zo kennen.
Petra de Jong