Samenwerking van extreem-rechts in de EU
Bij de Europese verkiezingen wisten de extreem-rechtse partijen niet te profiteren van de voortschrijdende verrechtsing. Ze behaalden in totaal slechts één zetel meer dan tijdens de verkiezingen in 2004. Vooral liberale en conservatieve partijen gingen met de winst aan de haal. Om toch nog enige invloed te verkrijgen zijn er de laatste maanden maar liefst twee extreem-rechtse Europese samenwerkingsverbanden opgericht: de uitgesproken fascistische Alliance of European National Movements (AENM) en de extreem-rechtse fractie Europe of Freedom and Democracy (EFD).
Bruin hout
De AENM werd in oktober 2009 opgericht in het Hongaarse Boedapest. De grondleggers zijn het Hongaarse Jobbik, het Franse Front National, het Italiaanse Fiamma Tricolore, het Zweedse Nationaldemokraterna, het Waalse Front National en de British National Party (BNP). De toetreding van de Oostenrijkse FPÖ zou nabij zijn. Ook onderhandelt de alliantie nog met extreem-rechtse partijen uit Spanje en Portugal. De meest voor de hand liggende kandidaat uit Spanje is de nazistische splinterpartij Democracia Nacional. BNP-leider Nick Griffin bezocht namelijk eind november een bijeenkomst van die partij. Die ontaardde overigens in een veldslag toen een rivaliserende extreem-rechtse groepering zich ook toegang tot de bijeenkomst wilde verschaffen. De grootste partij in de AENM is momenteel Jobbik met drie Europese parlementszetels. Jobbik is openlijk antisemitisch en keert zich fel tegen Roma en moslims. De andere partijen in de alliantie zijn uit hetzelfde bruine hout gesneden. Speerpunten van de AENM zijn "het verdedigen van traditionele waarden” en het weren van migranten uit Europa. De AENM keert zich voorts tegen het Verdrag van Lissabon, omdat dat “een Verenigde Staten van Europa” zou bewerkstelligen.
Met de oprichting van de alliantie wil extreem-rechts in Europa uit haar isolement breken en meer geld en invloed verwerven. Om aanspraak te kunnen maken op Europese fondsen moet de alliantie eerst door het Europees Parlement erkend worden als officiële pan-Europese partij. Het belangrijkste criterium daarbij is dat de AENM politici uit minimaal 7 landen vertegenwoordigt. Die aangesloten politici mogen Europarlementariër zijn, maar ook regionaal of landelijk volksvertegenwoordiger. En dat komt de AENM goed uit omdat een aantal aangesloten splinterpartijen, zoals het Waalse Front National en Fiamma Tricolore, slechts in regionale of landelijke parlementen verkozen zijn. Een erkenning als officiële Europese partij zou de AENM een jaarlijkse subsidie van 400 duizend euro opleveren. Dat geld kunnen ze besteden aan onderzoek, propaganda en haatcampagnes. Maar voor 2010 kan de AENM alvast fluiten naar de subsidie. De alliantie verzuimde namelijk de aanvraag op tijd in te dienen.
Verdeeldheid
De meeste Europese partijen zijn aangesloten bij een fractie in het Europees Parlement. Zo bestaat er een sociaal-democratische en een christelijke fractie. Die fracties krijgen extra subsidies, kantoorruimten, ambtelijke ondersteuning en spreektijd. Ook kan een fractie een voorzitter voor een commissie voordragen. Op termijn wil de AENM ook een fractie oprichten. Maar de Europese regels voor fractievorming zijn strenger dan die voor de oprichting van een partij. Om een fractie te vormen dient de AENM minimaal 25 Europarlementariërs uit 7 EU-lidstaten samen te brengen. Momenteel vertegenwoordigt de alliantie echter slechts 10 Europarlementariërs uit 4 landen, die van de Oostenrijkse FPÖ gemakshalve alvast meegerekend. Maar Jobbik-Europarlementariër Balczó Zoltán heeft er alle vertrouwen in dat het aantal van 25 bereikt gaat worden. “Op een gegeven moment gaat dat zeker lukken”.
Bij dat vertrouwen kunnen de nodige vraagtekens worden gezet. Zo heeft de Hongaar Zoltán bij de oprichting van de AENM al gezegd “nooit te zullen samenwerken met de Slowaakse Nationale Partij of de Groot Roemeense Partij”. Dat zijn namelijk extreem-rechtse partijen die zich fel kanten tegen de Hongaarse minderheden in hun landen. Ján Slota, leider van de Slowaakse Nationale Partij, zei op zijn beurt ooit dat “Hongaren de kanker in het lichaam van de Slowaakse natie zijn”. En een toetreding van het Vlaams Belang tot de AENM lijkt ook uitgesloten omdat die niet in zee zal willen gaan met het Waalse Front National. Het lijkt dan ook een strategische misrekening van de AENM om samen te werken met het Waalse Front National. Die partij beschikt immers over geen enkele Europese zetel, terwijl het Vlaams Belang twee Europarlementariërs heeft. Maar mogelijkerwijs ziet het Vlaams Belang uit electorale overwegingen een samenwerking in de AENM überhaupt niet zitten. Vlaamse kiezers zouden zich wel eens af kunnen wenden als de partij een alliantie aangaat met de meest uitgesproken fascistische partijen in Europa. Het is daarbij sowieso de vraag of de AENM de huidige partijen bij elkaar weet te houden. De geschiedenis leert dat onderlinge ruzies binnen extreem-rechtse Europese fracties schering en inslag zijn. Zo spatte in 2007 de extreem-rechtse fractie Identiteit, Traditie en Soevereiniteit al na een aantal maanden uit elkaar, nadat Italiaanse leden hun Roemeense collega’s beledigden.
Allegaartje
Terwijl de AENM nog een lange weg te gaan heeft, kent het Europees Parlement sinds juli 2009 al een fractie waarin Europese extreem-rechtse en rechts-populistische partijen samenwerken: Europe of Freedom and Democracy (EFD) met zijn 32 leden uit 9 lidstaten. Het gros van de leden wordt geleverd door de Europarlementariërs van de rechts-populistische en anti-Europese United Kingdom Independence Party (UKIP) en de extreem-rechtse Italiaanse Lega Nord. De Lega wordt onder andere vertegenwoordigd door Mario Borghezio, die in 1993 en 2005 veroordeeld werd voor geweldpleging tegen migranten. Andere leden van EFD worden geleverd door de moslims- en migrantenhaters van de Deense Volkspartij, de partij Ware Finnen, de extreem-rechtse Griekse LAOS en de Nederlandse SGP in de persoon van Bastiaan Belder. Ook de xenofobe Slowaakse Nationale Partij, die niet welkom is bij de AENM, heeft zich bij EFD aangesloten. Al met al bestaat EFD uit een allegaartje van rechts-populisten, fundamentalistische christenen en uitgesproken extreem-rechtsen.
De vraag rest wat het Vlaams Belang en de PVV gaan doen. De kans lijkt klein dat zij zich bij de AENM aansluiten. Die is te fascistisch. Een medewerker van de Europese PVV-fractie, die wonderbaarlijk genoeg anoniem wenst te blijven, laat desgevraagd weten dat de PVV zich bij geen enkele fractie aan zal sluiten, ook niet bij EDF: “We hebben de kiezers beloofd onafhankelijk te blijven”. Toch rapporteerde een journalist van het Engelse tijdschrift New Statesman dat de PVV in juli 2009 in Straatsburg aanwezig was bij een heimelijk overleg met extreem-rechtse partijen. Die zochten toen verwoed naar een fractie om zich bij aan te sluiten. Het overleg zou geïnstigeerd zijn door FPÖ-voorman Andreas Mölzer. Volgens de journalist waren er naast vertegenwoordigers van de PVV ook twee BNP-Europarlementariërs aanwezig, alsmede Jean-Marie Le Pen van het Franse Front National en vertegenwoordigers van Jobbik en het Vlaams Belang. Op de vraag of dit klopt, zegt de anonieme PVV-woordvoerder dat hij niet bij het overleg aanwezig was. Op de vraag of er dan andere PVV-ers bij het overleg aanwezig waren, stelt hij “geen idee te hebben”, waarna een veelzeggend “geen commentaar” volgt. Een woordvoerder van de Europese fractie van het Vlaams Belang laat weten dat ook zijn partij zich bij geen enkele fractie zal aansluiten: “We gaan uit van eigen kracht”. Op de vraag of er niettemin contacten geweest zijn tussen het Vlaams Belang en de AENM of EDF volgt ook van zijn kant de opmerking “geen commentaar”. Bekend is echter wel dat het Vlaams Belang in ieder geval aan wilde schuiven bij EDF, maar daar niet welkom was. En zo moddert extreem-rechts in Europa voort.
Gerrit de Wit