Schoonmakers in actie: nooit meer onzichtbaar

Schoonmakers in actie in Nijmegen.
Het ultimatum van de schoonmakers liep op nieuwjaarsnacht om 0:00 uur af. Na een jaar wachten op een verbetering kwamen schoonmakers afgelopen maandag weer in actie. Ze hadden er schoon genoeg van dat schoonmaakbedrijven en hun opdrachtgevers hun beloften nog steeds niet zijn nagekomen. Hun eisen zijn doodnormaal: minder werkdruk, doorbetaling en respectvolle behandeling bij ziekte, zekerheid voor nieuwe collega’s, een reiskostenvergoeding, opleidingen en een loonsverhoging van 5 procent. Maar dat is volgens de werkgeversorganisatie OSB allemaal onrealistisch.

Maandag kwamen een groep schoonmakers en hun sympathisanten (waaronder een handvol Doorbraak-activisten) bijeen op station Nijmegen om het startsein te geven voor nieuwe acties. “Nooit meer onzichtbaar”, werd er geroepen, en: “Wat willen we? Respect! En wanneer willen we dat? Nu!”. Er werd een toespraak gehouden door een organizer van de FNV. Er is geen einde gekomen aan de intimidatie op de werkvloer, opdrachtgevers en schoonmaakbedrijven zijn hun beloften niet nagekomen, en er is ook nog steeds geen einde gekomen aan de enorme werkdruk waar schoonmakers dagelijks onder lijden, zo zei hij. Er werd samen gezongen en daarna liep de groep zwaaiend met vlaggen en leuzen roepend door het station.

Elke schoonmaker ervaart dagelijks aan den lijve hoe schoonmaakbedrijven de werkdruk verder opvoeren onder sterke concurrentiedrang. De bedrijven maken zich veelvuldig schuldig aan misbruik van de huidige regelgeving binnen de schoonmaaksector om de kosten te drukken en schoonmakers te intimideren. De eerste twee ziektedagen komen zo bijvoorbeeld voor eigen rekening, of er worden geen reiskosten meer vergoed, allemaal als pressiemiddel om schoonmakers het leven zuur te maken. Bij CSU geldt bijvoorbeeld de regel dat je verplicht bent om je ziek te melden tussen 8:30 en 9:00 uur. Voel je je daarna niet lekker, en meld je je wat later op de dag ziek, of kun je dan niet omdat je een afspraak hebt bij een dokter, dan is je ziekmelding niet geldig. Simpelweg omdat je je niet op tijd ziek hebt gemeld. Dan moet je de volgende dag weer bellen. Als je je wel op de gestelde tijd ziek meldt, dan word je meteen al, om je te ontmoedigen, telefonisch geconfronteerd met de regel van twee dagen ziek zijn op eigen kosten. Zet je door en je wilt je toch ziek melden, dan wordt er een enorme druk op je uitgeoefend om het toch te proberen en alsnog aan het werk te gaan.

De oude regel “ziek is ziek” is niet meer van deze tijd, volgens CSU. Er zal altijd wel iets zijn wat je wel kunt doen. Ga je niet akkoord, en meld je je toch ziek, dan wordt er soms meteen op dezelfde dag nog een gesprek voor je gepland, en dan kan het zijn dat je binnen een uur op het hoofdkantoor moet verschijnen. Als je geluk hebt, is het pas de volgende dag. Het helpt niet als je zegt dat je ziek bent en moeilijk kunt reizen, want dan zeggen ze: “als je naar een arts kan gaan, dan kun je ook op gesprek komen”. Het is de kunst om dan “nee” te zeggen, want anders hangen er allerlei sancties boven je hoofd. Je bent namelijk verplicht om op zo’n gesprek te verschijnen en uitleg te geven over je kwalen en klachten, ook al staat dat niet in de reglementen. Wie zo’n gesprek een keer heeft meegemaakt, die weet dat je stevig in de schoenen moet staan, wil je tegenstand kunnen bieden aan de druk die op je wordt uitgeoefend om je alsnog aan het werk te krijgen. Kom je de ultieme test uiteindelijk toch door, dan wordt er zo snel mogelijk een afspraak geregeld bij de bedrijfsarts. Allemaal binnen een week na je ziekmelding. In de tussentijd moet je ook zien te herstellen.

Reiskosten

En dan is er nog de reiskostenvergoeding. De harde concurrentie in de schoonmaaksector heeft verstrekkende gevolgen voor de schoonmakers, zo blijkt in de praktijk. Meestal werken schoonmakers 3 à 4 uur per dag, waarvan sommigen ’s ochtends én ’s avonds. In de cao is afgesproken dat je baas je binnen een straal van 30 kilometer aan het werk kan zetten zonder reiskostenvergoeding. Stel dat het schoonmaakbedrijf, in dit geval CSU, je contract wil wijzigen omdat de afspraken met de opdrachtgever veranderd zijn of om beter te kunnen concurreren met andere bedrijven. In principe heb je een vast contract en is de werkgever verplicht om dat na te komen. Er kan niet zomaar aan getornd worden. Maar binnen de schoonmaaksector werkt het anders. De bazen maken gebruik van het feit dat er geen reiskostenvergoeding hoeft te worden verstrekt. Wil je bijvoorbeeld niet akkoord gaan met een urenvermindering, dan wordt je verplicht ergens anders te gaan werken voor bijvoorbeeld een half uur of een uur. Uiteindelijk is wel de keuze aan jou, wordt er gezegd. Nou, geen mens haalt het in zijn hoofd om kilometers verderop te gaan werken voor maar een paar uur, en dan ook nog zonder reiskostenvergoeding. Noodgedwongen kies je dan voor het behoud van je werk en dus voor contractverandering.

Waarschuwingsbrieven

Daarnaast heb je nog het te pas en te onpas inzetten van waarschuwingsbrieven als chantagemiddel. Als je namelijk niet op tijd bezwaar maakt tegen een waarschuwingsbrief, dan kun je na drie keer geschorst of in ergste geval op staande voet ontslagen worden.

Al deze praktijken zullen heel veel schoonmakers bekend voorkomen. Het maakt hen boos dat ze geïntimideerd, onder druk gezet en respectloos behandeld worden door hun bazen. Daarom hebben ze ook alle recht om uit de onzichtbaarheid te treden en te vechten voor hun rechten. Daarom moeten de regels grondig veranderd worden ten gunste van de schoonmakers. Ze hebben ook recht op de dingen die in andere sectoren heel normaal zijn. Het is een onzinargument dat het allemaal teveel geld kost en dat het niet verstandig is om in crisistijd de kosten te verhogen. De bazen met hun luxe villa’s, dure auto’s en dikke bonussen kunnen best met wat minder toe. Schoonmakers hebben elke cent hard nodig om te overleven.

Meer informatie over de huidige stand van de schoonmakersactie lees in je in “Schoonmaakstaking 2012 – strijd verdient solidariteit” van Peter Storm.

Bülent Yilmaz