Schrieperige rechtbank kent 874 euro en 80 cent schadevergoeding toe vanwege koloniale terreur in Indonesië
De Haagse rechtbank heeft de Nederlandse staat schuldig bevonden aan de onthoofding van de Indonesische verzetsleider Andi Abubakar Lambogo, die in 1947 door het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd vermoord. KNIL-soldaten hakten zijn hoofd af, spietsten het op een bajonet en hingen het later op een paal. Gevangen genomen Indonesische strijders werden gedwongen om een voor een het afgehakte hoofd van hun leider te kussen, waarbij iedereen (Indonesische mannen, vrouwen en kinderen) moest toekijken. Zijn zoon Malik Abubakar, die met steun van het Comité Nederlandse Ereschulden (Stichting K.U.K.B.) de rechtszaak had aangespannen, krijgt een weerzinwekkend schamel bedrag aan schadevergoeding: 874,80 euro.
Abubakar was de rechtszaak in 2016 begonnen. Na vier jaar procederen, waarbij in 2019 twee getuigen via “telehoren” hun verhaal konden vertellen, is hij eindelijk in het gelijk gesteld. In het NRC-artikel “Malik wil excuses voor de onthoofding van zijn vader” liet hij weten dat de Nederlandse regering algemene excuses moest gaan aanbieden aan de Indonesiërs: “Ik wil dat zij verantwoording afleggen voor daden begaan tijdens de koloniale periode die in strijd waren met de Conventie van Genève.”
Als kapitein in het Indonesische leger (TNI) gaf Lambogo leiding aan een verzetsgroep in de buurt van Enrekang, Zuid-Sulawesi. Op 13 maart 1947 liepen hij en zijn mannen in een hinderlaag van het KNIL. De Nederlandse districtscommandant in Enrekang was kapitein Gerardus August Blume, die voor de onthoofding verantwoordelijk moet worden gesteld. Zoals zoveel koloniale onderdrukkers, is ook Blume militair onderscheiden door de Nederlandse staat.
Rekensom
Abubakar had 30.000 euro immateriële schadevergoeding geëist. Maar hij krijgt slechts 874,80 euro aan materiële schadevergoeding, een bedrag dat betrekking heeft op “gederfd levensonderhoud” van Lambogo. Als zijn vader niet was vermoord door Nederlandse soldaten, dan zou Abubakar tot aan zijn 21-ste levensjaar (in 1962) door hem zijn verzorgd. Aldus de rekensom die heeft geleid tot het bedrag, dat de botte, schrieperige en nog steeds heersende koloniale houding van veel witte Nederlanders uitstekend weergeeft.
In geval van toekenning van claims die zijn ingebracht door kinderen, geeft de rechtbank toe dat de schadevergoedingen opvallend laag zijn. Toch achten de rechters dat rechtvaardig, omdat het volgens hen gaat om “gederfd levensonderhoud” van 70 tot 40 jaar geleden in Zuid-Sulawesi. Volgens de redenering van de rechters werkten de meeste Indonesische mannen daar als boer. En in 1947 verdienden ze maar 100 euro per jaar. De tot nu toe laagste schadevergoeding die in dit soort rechtszaken is toegekend aan een nabestaande, bedraagt 123,48 euro.
103 miljard euro
K.U.K.B.-voorzitter Jeffry Pondaag is er verheugd over dat Abubakar de rechtszaak heeft gewonnen. Maar hij vindt de uitgangspunten van de rechtbank uiterst koloniaal: “Zowel de staat als de rechtbank stellen zich op het standpunt dat Indonesiërs geen Indonesische staatsburgers waren tussen 1945 en 1949. Men houdt nog steeds vast aan de datum van de soevereiniteitsoverdracht als dé datum dat Indonesië onafhankelijk werd. De legitimiteit van 1945 wordt niet erkend en daarom wordt een nabestaande als Malik behandeld alsof hij een Nederlands onderdaan was toen zijn vader werd onthoofd.” De Indonesiërs riepen in 1945 de onafhankelijkheid van hun land uit, waarop de Nederlandse staat een koloniale herbezettingsoorlog begon te voeren. Pas in 1949 en na zware internationale druk droeg de Nederlandse staat de soevereiniteit over. De staat heeft nooit willen erkennen dat Indonesië al op 17 augustus 1945 onafhankelijk werd.
Pondaag vindt het kwalijk dat de rechtbank, in lijn met de staat, weigert om de immateriële schade te vergoeden. Hij benadrukt: “Sterker nog, zelfs al zouden hogere bedragen worden uitgekeerd, dan nog hebben de Indonesiërs voor hun eigen schadevergoedingen betaald. Voor ons is het een sigaar uit eigen doos.” Uit het onlangs in De Groene Amsterdammer verschenen artikel “De prijs van de onafhankelijkheid” blijkt dat er na 1949 een enorme geldstroom van maar liefst minimaal 103 miljard euro vanuit Indonesië naar Nederland ging. Dat betekent dat de uiterst lage schadevergoedingen die de Nederlandse staat nu moet overmaken, afkomstig zijn van het gigantische kapitaal dat verdiend en gestolen is door het afpersen van Indonesiërs na de onafhankelijkheidsoorlog.
Eeuwenlange uitbuiting
“Nederlanders denken altijd dat hun welvaart zomaar is aan komen waaien”, aldus Pondaag. “De rechtbank houdt er geen rekening mee dat boeren in Zuid-Sulawesi aanzienlijk minder verdienen vanwege die eeuwenlange uitbuiting. De erfenis is nog steeds voelbaar. Bovendien, dat vrijheidsstrijders als Lambogo werden vermoord, was omdat het Nederland ging om de enorme koloniale en financiële belangen in Indonesië. Hij streed immers voor een onafhankelijk Indonesië waar geldstromen niet langer naar de Nederlandse staatskas zouden vloeien. Zonder rekening te houden met de honderden miljarden euro’s door afpersing verkregen, concludeert de rechtbank nu doodleuk dat het rechtvaardig is dat nabestaanden een paar honderd euro krijgen voor de moord op hun vaders. Het is zo koloniaal!”
Over excuses rept het vonnis van de rechtbank niet. In maart heeft koning Willem-Alexander tijdens zijn staatsbezoek aan Indonesië uitsluitend excuses aangeboden voor “geweldsontsporingen” (ofwel “extreem geweld”) tijdens de onafhankelijkheidsoorlog tussen 1945 en 1949 en dus niet voor de koloniale herbezetting van Indonesië op zich.
Harry Westerink
Ik ben het eens met de uitspraak, maar niet met het commentaar over geld. Eerherstel is mijns inziens belangrijker dan een geldsom. De Nederlandse staat is schuldig, absoluut, maar ga nu niet naar voren halen dat deze misdaden niet erkent worden. Ieder normaal denkend mens walgt hier van.
Joop dreef
Joop Dreef, als dat vindt waarom moeten de slachtoffers nog steeds naar de rechtbank. Nederland is een schaamteloze land.
Joop, het gaat er niet om of jij, als witte Nederlandse man, eerherstel belangrijker vindt dan een geldsom. Het gaat erom dat de nabestaanden van Andi Abubakar Lambogo 30.000 euro aan schadevergoeding hebben geëist en dat de rechtbank het weerzinwekkend schamele bedrag van 874 euro en 80 cent heeft toegekend. Een bedrag dat voor de nabestaanden van Lambogo de zoveelste vernedering en belediging betekent vanuit schaamteloos Nederland (inderdaad, Jeffry!). Het gaat er om dat Nederland miljarden en miljarden euro’s rijker is geworden door de eeuwenlange koloniale overheersing, uitbuiting en onderdrukking van Indonesiërs,
Gelukkig vind je ook dat de Nederlandse staat schuldig is. Maar tegelijk doet je het voorkomen alsof de koloniale misdaden van die staat tegen Indonesiërs al lang worden erkend. Niets is minder waar. Uit eigen beweging heeft de Nederlandse staat geen enkele koloniale misdaad willen erkennen, en zeker niet de misdaad die kolonialisme op zich al is. De verschrikkingen van de koloniale herbezettingsoorlog van 1945 tot 1949 zijn jarenlang in de doofpot gestopt. Alleen omdat een dienstplichtige (Joop Hueting) in 1969 niet langer meer kon zwijgen over al die koloniale misdaden, werd publiekelijk meer bekend over de terreur die Nederland uitoefende. Zelfs daarna, na 1969, is nog steeds heel veel onder de tafel geveegd door de Nederlandse staat en de Indië-lobby.
Pas de laatste 15 jaar wordt publiekelijk steeds duidelijker hoeveel onrecht er van Nederlandse zijde is begaan tijdens die herbezettingsoorlog. Dat komt vooral door de onvermoeibare strijd van Jeffry Pondaag en anderen, die met de stichting Comite Nederlandse Ereschulden keer op keer rechtszaken voeren tegen de Nederlandse staat. Al die rechtszaken zouden niet nodig zijn geweest als de Nederlandse staat de koloniale misdaden had willen erkennen. Maar dat wilde de staat niet, tenzij men er toe werd gedwongen. Men wilde de misdaden lange tijd niet erkennen en men wilde er uit vrije wil zeker geen schadevergoedingen voor geven. Men wilde zeker ook niet de militairen en politici bestraffen die verantwoordelijk waren voor deze misdaden. Daarom waren al die rechtszaken van stichting Comite Nederlandse Ereschulden noodzakelijk. Bovendien: men wilde zeker geen herstelbetalingen doen voor meer dan drie eeuwen koloniaal onderdrukken, uitbuiten, plunderen, platbranden, stelen, verkrachten en vermoorden in Indonesië.
Tot slot: Joop, jij doet een beroep op de “normaal denkende mens” die zou walgen van al die koloniale misdaden. Vergeet niet dat al die militairen en politici zichzelf indertijd ook beschouwden als “normaal denkende mensen”. Jouw categorie van “normaal denkende mensen” is een leeg begrip. De VVD roept dat we “normaal” moeten doen. In de jaren 70 bestond er de leus: “Ooit een normaal mens ontmoet? En… beviel het?” Wie zogenaamd “normaal” zou zijn, dat wordt bepaald door de dominante maatschappelijke opvattingen en denkbeelden. Als “normaal” zou inhouden dat Nederland miljarden euro’s moet betalen aan de slachtoffers van het Nederlandse kolonialisme, dan ben ik graag “normaal”. Maar ik weet dat het dominante maatschappelijke standpunt anders is. Dat standpunt betekent: geen miljarden euro’s betalen, maar 874 euro en 80 cent. Meer niet. Want zo zijn onze Hollandse manieren: schaamteloos, schrieperig, achterbaks, schijnheilig.
Zit het boek Revolusi te lezen van Anton van Reybrouck. Het is werkelijk waar beschamend hoe de overgang na 350 jaar onderdrukking is verlopen. Misschien komt een rechter op zo’n bedrag. En we kunnen de geschiedenis niet terugraaien. Maar als je het totale verhaal leest denk ik dat we als de sodemieter aan de slag moeten. En met we bedoel ik de Nederlandse mensen. De Pemuda’s van deze tijd. Van de politiek moeten we het niet hebben.
Ik stel voor dat we onze persoonlijke afgunsten verzamelen en aanbieden. Zouden we er 87480 bij elkaar kunnen krijgen?
Jammer, dat het inhoudelijk stuk niet even verder kijkt als Joop Hueting en dit als enig wapenfeit opvoert.
De CPN die als toen grote parij wegens haar grote aandeel in het verzet tegen nazi- Duitsland heeft verschillende stakingen in de met name Amsterdamse haven uitgeroepen met leuze als “troepen terug” en vrijheid voor Indonesie. Max van de Berg die op oudere leeftijd is kan daar nog veel over vertellen.
De positie van de dienstplichtige dienstweigeraars word nooit vermeld en het zijn er honderden geweest. Ze werden grotendeels in Schoonhoven en Nieuwersluis gedetineerd voor jarenlange opsluiting. Eerherstel voor deze moedige mensen is nooit ter sprake geweest tot op de dag van vandaag.
Je hebt gelijk. We hebben er in andere artikelen overigens wel meer over geschreven:
– Indië-monument wordt dienstweigermonument (zomer 2001)
– Indonesië-weigeraar: “Wij waren geen helden, maar ook geen meelopers” (najaar 2002)
– Prikkelend debat tijdens presentatie van Poncke Princen-filmscenario (september 2011)
– Indonesië-weigeraars eisen eerherstel (december 2012)
– Indonesië-weigeraars moeten worden geprezen voor hun moed (mei 2013)
– Rehabiliteer de Indonesië-weigeraars! (juni 2013)
– Vergeten slachtoffers van een koloniale oorlog (januari 2016)
– Waarom ik niet weigerde (april 2017)
– 26 september, Amsterdam: vakbondscafé over de massastaking tegen troepenzendingen naar Indonesië in 1946 (september 2019)