Slendang als symbool voor 133 jaar Javaanse contractarbeid
Op 9 augustus is het 133 jaar geleden (1890) dat de eerste Javanen uit het Indonesische archipel aankwamen in Suriname en als contractarbeiders te werk werden gesteld. Chinezen en Hindostanen gingen hen voor tijdens de periode van het afschaffingsproces van slavernij in Suriname. De Javaanse contractarbeid is een markering binnen de Nederlandse koloniale geschiedenis en verdient om die reden een eigen standbeeld. Omdat er nog geen eigen standbeeld is, werd het beeld Moments Contained van de kunstenaar Thomas J. Price voor deze bijzondere herdenkingsdag door Javaanse Rotterdammers verfraaid met een batik slendang: een sjerp van Javaanse textieltechnieken en patronen, als eerbetoon aan de rijke culturele erfenis en historische betekenis van de Javaans-Surinaamse gemeenschap. De zwarte vrouw van brons wordt ervaren als een boegbeeld voor gemarginaliseerde groepen van kleur in de samenleving. Dit geldt ook voor de Nederlanders van Javaans-Surinaamse afkomst. Er is nog te weinig bekend over deze groep. Door haar een slendang om te doen wordt er aandacht gevraagd voor deze onderbelichte geschiedenis en voelt ze nog meer als een bondgenoot in de voortdurende strijd voor zichtbaarheid, solidariteit en representatie. Het verhaal van de Javaanse contractarbeiders kent een lange voorgeschiedenis en heeft diepe historische wortels die verder reiken dan Suriname. Over deze aanloop, de nasleep en de doorwerking van de geschiedenis op de huidige Javaans-Surinaamse gemeenschap binnen postkoloniaal Nederland is weinig bekend. 9 augustus is dan ook de dag voor bezinning en herdenking van deze historische gebeurtenis binnen de Nederlandse geschiedenis. En dit jaar is de herdenking extra beladen, vanwege het gemis van zichtbare representatie. Dit is meer dan ooit voelbaar in het huidige herdenkingsjaar. Desondanks is de Javaans-Surinaamse identiteit uniek, omdat het de West met de Oost verbindt en daarbij toont hoe immens de expansiedrift van Nederland is geweest. Dit narratief is onlosmakelijk onderdeel van de Nederlandse geschiedenis en verdient om die reden een eigen standbeeld. Een standbeeld zorgt voor representatie en is een toekomstbestendig platform om vanuit het eigen perspectief de Javaanse voorouders te herdenken en de overzeese connectie met Suriname en Indonesië zichtbaar te maken. Met de slendang wordt een genuanceerde verkenning van de koloniale geschiedenis aangemoedigd. Voor deze specifieke herdenking fungeert het standbeeld als een visuele belichaming van het verleden, het heden en de toekomstige aspiraties van de Javaans-Surinaamse gemeenschap.
In: Slendang als symbool voor 133 jaar Javaanse Contractarbeid (Setyajawa.com)
