Spektakelpolitiek: ondernemers spekken via Oranjefeesten

RTL kopte vandaag: “Kamermeerderheid doet moreel appel op NOS: maak voetbal op groot scherm gratis”. Zie hier de toekomst van de Nederlandse politiek: kleine problemen van ondernemers enorm uitvergroten en vervolgens de nationalistische held spelen. Terwijl je hen verrijkt van belastinggeld. Als afleiding voordat je échte problemen alleen maar verergert.

Wat achtergrond voor het ‘probleem’: de NOS is eigenaar van het intellectueel eigendom van het EK. Willen andere mensen die uitzending verspreiden, dan hebben ze daarvoor toestemming nodig van de rechthebbende. In dit geval vraagt de NOS (via stichting Videma) een tegemoetkoming.

In het geval van uitzendingen door horecaondernemers snap ik dat wel. Horecabazen cashen enorm op de verkoop van bier en hapjes tijdens zo’n uitzending. De NOS heeft ook grote kosten aan het uitzenden van het EK, dus logisch dat een deel van de opbrengsten voor hen is.

De kosten zijn overigens niet veel. De kosten zijn, volgens horecaondernemers zelf, zo’n 3,12 euro per bezoeker die komt kijken. Voor een plein met duizend mensen is dat 3120 euro, vergelijkbaar met de kosten om een groot scherm te huren.

Wat de horecaondernemers dus in feite willen, is dat ze op kosten van de belastingbetaler een evenement mogen laten zien, waarbij ze zelf met de volledige winst ervandoor gaan. Dat is echter niet zo mediageniek, dus maken ze er een nationalistisch verhaal van.

De grote aanjager van dit spektakelspel is VVD-er Arend Kisteman. Die heeft het opeens over het “mogelijk maken” van Oranjefeesten, en over het “samen volgen” van het EK voetbal. Terwijl je niemand hoort klagen over de kosten van de tv-schermen.

Maar het blijft niet bij een nationalistisch appèl, er is ook een guurdere politiek aan de gang. Aan het eind van het stuk zien we dat Kisteman het via de nieuwe ministers van OCW wil gaan spelen, om politieke druk te zetten op de NOS. Alles in naam van de ondernemer.

Waarom dat een risico is, kan je lezen in een eerder artikel. Kort gezegd: de minister van OCW kan via de Raad van Toezicht enorme druk uitoefenen op de NPO en de NOS, zonder tussenkomst van de Kamer. Wat als de minister meedoet aan die ophefpolitiek?

Het praktische resultaat (waar je niemand over hoort) is dat de NOS juist meer belastinggeld nodig zal hebben. Maar daar gaat het bij de VVD om: alle baten zijn voor de ondernemer, alle lasten worden verspreid over de bevolking. Zo betaalt een toeschouwer dubbel voor EK kijken.

Dit is de toekomst van de politiek. De VVD weet ook wel dat geldwolverij van de ondernemersachterban niet heel populair is. Dus kleden ze het in het populistische nationalisme van de PVV. Media weigeren hier vervolgens kritisch over te schrijven.

De NOS en de NPO, uit angst voor politieke represailles door het komende extreem-rechtse kabinet, capituleren onmiddellijk onder de druk, en zo kan rechts weer een “overwinning” scoren voor “Oranje”. Terwijl ze in feite belastinggeld in de ondernemersportemonnee hebben gesluisd.

Dit soort kleine “overwinningen” doen niets om daadwerkelijke en fundamentele problemen op te lossen. Armoede, klimaatverandering, discriminatie, ongelijkheid… Maar door dit soort “spektakelpolitiek” creëert men wel het idee dat er iets gebeurt.

Dit is brood en spelen: dit soort non-issues creëert de illusie van activiteit terwijl achter de schermen politici vooral zichzelf en hun achterban verrijken. Het is, net als het EK zelf, een afleiding van problemen.

Voor wie denkt dat mensen zich vanzelf tegen het wanbeleid van de komende PVV-regering zullen keren: dit is het antwoord. Mensen zullen het bos van wanbeleid niet kunnen zien door de spektakelbomen, zelf onderdeel van het wanbeleid.

En daarom is dit een lakmoesproef. Als oppositie en media hier geen schande van durven te spreken, uit angst om neergezet te worden als EK-haters, dan is dit de strategie waarmee de coalitie doorgaat. Dan is dit een voorbode voor wat komen gaat.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Twitter.)